1.1 Luisteren
Goed communiceren kan je leren bewust mee bezig zijn + ‘tips en tricks’
Juiste manier v communicatie bestaat NIET
Feedback gesprekspartner = cruciaal!
1.1.1 Functies van luisteren
Laten weten dat je ander begrijpt
Stimuleren om verhaal verder te vertellen
- NIET invullen vanuit eigen achtergrond
- WEL invullen zoals spreker het werkelijk ziet, ervaart en aanvoelt
Duidelijkheid en helderheid over hoe volledige situatie in elkaar zit
- Voorkomen voorbarige conclusies trekken
Conclusie
Luisteren nga ander goed horen of verstaan
Voorbeeld: Whatsapp-gesprek wanneer gevoel dat ander ECHT naar je ah ‘luisteren’ is?
Situatie, gevoel, vraag,… w verduidelijkt + onstaan wederzijdse band
Non lineariteit van communicatie
Vervorming communicatie
= bedoelde effect tussen zender en ontvanger w niet altijd bereikt
- Communicatie = GEEN eenvoudig lineair proces (rechte lijn A B), MAAR heeft altijd
bepaalde vervorming
- Zender: 2 sporen
o Spoor 1: wat zender bedoelt te communiceren
o Spoor 2: wat diegene onbedoeld communiceert
- Onvanger: 2 sporen
o Spoor 1: boodschap die ontvanger feitelijk waarneemt
o Spoor 2: wat de ontvanger ook (foutief) zou kunnen waarnemen/interpreteren
Interpunctie
= interpreteren v interacties in termen v oorzaak en gevolg
- Aard betrekking = afhankelijk: interpunctie interacties tussen communicerende personen
- Zender en ontvanger interpreteren hun eigen gedrag als reactie op dat vd ander
Bv. conflict waarbij er steeds heftiger op elkaar w gereageerd
o Boos reageren: ander deed dit ook
o Niemand kan nog vaststellen wie/wat oorzaak vd ruzie was
o Geneigd om toch punt te noemen dat oorzaak was vd ruzie communicatie
verstoren
o Op verschillende manieren reageren: afstand nemen, in gesprek blijven, inhoud
niet uit oog verliezen en relatie veilig en goed houden
- Ieder zijn waarheid: Wat ik bedoel is niet per se waar voor ander
- Oorzaak = NIET circulair (= dezelfde werkelijkheid w door 2 personen op andere manier
verklaard) WANT men wijst 1 oorzaak aan
Voorstelling
1
,1.1.2 Actief luisteren
= als luisteraar tijdens luisteren (verbaal en/of non-verbaal) tonen dat je er bij bent, dat je aandacht
hebt voor ander en dat je deze probeert te begrijpen
Oprechte manier!
Voor iedereen op eigen, persoonlijke manier
A. Online zijn
= met oprechte interesse luisteren naar wat ander deelt
Oprechte aandacht voor verzender, verteller
Metafoor: “Je kan maar surfen als je online bent. Je kan maar communiceren als je ‘online’
bent.”
Metacommunicatie = communiceren over communicatie
- Niet instaat zijn om oprecht te luisteren naar ander
- Communiceer hierover
- Geef reden: waarom?
- Vraag om gesprek andere keer te voeren
B. Non-verbaal luisteren
In 1978 ontwikkelde Arthur Wassmer: 'Soften' methode
- Non-verbale signalen, prettig en vriendschappelijk contact gelegd en onderhouden w
- ‘Soften’ methode
o S = Smile = glimlachen (mimiek)
o O = Open posture = open houding
o F = Forward lean = voorwaarts
o T = Touch = aanraken – afstand
o E = Eye contact = oogcontact
o N = Nod = knikken
Glimlachen
Hoofd en gezicht: meest zichtbaar
Belangrijkste rol gezicht: uitdrukking gevoelens
Via gezicht tonen hoe we ons voelen (= ONBEWUST)
Glimlachen: waarderen
NIET glimlachen: desinteresse, onvriendelijkheid, …
Open houding
Rust en zelfvertrouwen uitstralen
Natuurlijke gebaren en spontane bewegingen: overtuiging en enthousiasme
Zenuwachtigheid: onzekerheid
- Ander gelooft niet wat je zegt
- Ander let voortaan alleen op wat je verkeerd zegt
Iemand die je mag: ontspannen
Iemand die je niet mag: zeer weinig/zeer veel ontspannen
Gesloten houding:
- Ingetrokken schouders
- Hoofd tussen schouders
- Mondhoeken naar beneden
- …
Oriëntatie lichaam:
- Onderlinge competitie: tegenover elkaar zitten of staan
- Samenwerken: naast elkaar zitten
- Open gesprek: opstelling hoek 90°
2
,Voorwaarts leunen
Alle lichaamsbewegingen werken samen in lichaamstaal
Sommige bewegingen w gezien als betekenisvol en samenhangend
- Zenuwachtigheid: meer en ritmischere bewegingen maken
- Liegen: kleinere bewegingen
- Enthousiasme: grote gebaren
- Op je gemak zijn: minder bewegen
Gebaren genegenheid
- Non-verbaal luistergedrag: beweging naar ander toe
o Vooruit leunen: luisteren moeilijk, spannend of leuk verhaal
o Achteruit leunen: verstoppen pc, diep in stoel zakken, hoofd naar achter leggen
(= ‘offline’ zijn)
Aanraking/nabijheid
Meest primitieve vorm v communicatie
Iemand aanraken als…
- Enerzijds: verzorgen, troosten, verliefdheid, …
- Anderzijds: duwen, slaan, vechten, …
Emotioneel en persoonlijk gegeven
Waar positioneren t.o.v ander
Luisterhouding:
- Dicht bij ander plaatsen: rust en zekerheid
- Ver van ander plaatsen: angst en wantrouwen
4 zones afstand:
1. Intieme zone (< 50 cm)
o Armlengte
o Vertrouwelijke toon spreken
o Emotioneel gedrag uitwisselen: tederheid, troost, bescherming, …
o Wederzijds vertrouwen
2. Persoonlijke zone (50cm – 150cm)
o Gespreksafstand
o Normaal gespreksvolume
o Goed letten op gedrag en gezichtsuitdrukking
o Persoonlijk genoeg om gesprek vertrouwd te maken
3. Sociale zone (150cm – 300cm)
o Verbale communicatie = mogelijk, ZONDER intiem te w
o In sociale situatie met ander communiceren
o Niet al te persoonlijk
4. Publieke zone (3m – 8m)
o Goede, luide, dragende stem
o Lichaamstaal = belangrijk!
Oogcontact
Meest betekenisvolle non-verbale communicatie
Informatie verzamelen
Interesse tonen
Feedback voorzien over hoe we boodschap ervaren, aanvoelen of interpreteren
Straalt vertrouwen en eerlijkheid uit
3
, Knikken
Geïnteresseerd zijn
Evenwicht knikken en rustig oogcontact
Ja-knikken nga alles aanvaarden wat ander vertelt
Vaardigheden om ander te ondersteunen in verhaal
- Enkele hoofdknik: vastberadenheid en instemming
- Herhaalde langzame knikjes: ander aanmoedigen om verder te vertellen
- Herhaalde snelle knikjes: begrijpen wat ander zegt, ermee eens zijn, iets willen zeggen
- Para-verbale communicatie = manier waarop je spreekt: stemgeluid, intonatie en
spreektempo
Bv. ‘hmhm’, ‘uhu’, ‘ja’, …
C. Verbaal luisteren
4 verbale luistervaardigheden die verbaal luisteren ondersteunen:
1. Samenvatten
2. Parafraseren
3. Spiegelen
4. Vragen stellen
Samenvatten
= in eigen woorden weergeven vd boodschap vd ander
Focus op inhoud, vat samen in hoofdpunten
Structuur aanbrengen in gesprek
Regelmatig
Niet beoordelend, wel veronderstellend
Gebruik ik-boodschap
- Kans geven om aan te vullen/corrigeren
Afstemmen
Kort, essentie, in eigen woorden formuleren
Vragende toon: andere uitnodigen om te corrigeren
Je kan NIET slecht samenvatten, WEL vatten mensen verhaal op verschillende manieren
samen
Gebeurt meestal na uitgebreid verhaal of opsomming
- Aangeven dat je mee bent met verhaal
- Onduidelijkheden vermijden
- GEEN nieuwe elementen verwerken
Inhoudelijke samenvatting = inhoud boodschap w samengevat
Gevoelssamenvatting = onderliggende gevoel w weergegeven
Parafraseren/papegaaien
= korte, letterlijke herhaling geven v wat ander net gezegd heeft
Focus op inhoud
Belangrijkste kenmerken: kort en specifiek
Doel: datgene benadrukken wat relevant is
- Andere bemoedigen om verder te gaan in verhaal
- Kans om te bevestigen/herformuleren
Vragend
Laatste zin(nen) formuleren in eigen woorden en als vraag
- Bijsturing beogen
- Verdere aanvulling geven
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller jantienvanvooren. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.94. You're not tied to anything after your purchase.