Afdwingbare regels, opgesteld door de samenleving, bedoeld om de maatschappij te
ordenen.
Functies van het recht ?
• Beleidsinstrument / regulerend
• Symbolisch
• Pacificerend
• Beschermend
“Sociaal recht” :
Rechtsregelen die de verhoudingen regelen tussen werkgevers en werknemers, zowel
individueel als collectief
Hulp verlenen aan diegenen die niet in de mogelijkheid zijn, om op eigen krachten, bijzonder
door arbeid in hun levensonderhoud te voorzien
Beschermende functie van het recht is hier zeer sterk aanwezig
SOCIAAL RECHT:
❖ Arbeidsrecht
❖ Sociaal zekerheidsrecht
Een “jonge” rechtstak – de sociale kwestie 19de eeuw
Daens → socialistische beweging komt op voor de onmenselijke werktoestanden.
1.1 Geschiedenis
Franse Revolutie → strenge reglementering in strijd met het gelijkheids- en vrijheidsidee
Wet Le Chapelier : 1791
❖ Werknemers verboden om zich te verenigen in vakorganisaties → reactie op
beroepsverenigingen
❖ Afgeschaft in 1867
,Invoering artikel 310 Strafwetboek
Zware straffen voor diegene die door morele/fysische dwang, alsook door
samenscholingen bij de fabrieksgebouwen de vrijheid van arbeid en nijverheid in het
gedrag zou brengen → juridische gelijkheid (maar geen feitelijke gelijkheid)
Algemeen meervoudig stemrecht (1893)
Algemeen enkelvoudig stemrecht (1919) voor vrouwen vanaf 1948 !
ONTSTAAN (1866-WO2)
❖ Wantoestanden werden steeds erger (zeer lange werktijden/zeer lage lonen)
o Vrouwen- en kinderarbeid
o Geen enkele vorm van sociale zekerheid (geen ingreep politieke wereld)
❖ Meervoudig stemrecht → andere samenstelling parlement
▪ Oprichting van parlementaire commissie in 1886, doel :
hervormingsvoorstellen
▪ Voornaamste wetten :
• 1887 : wet op bescherming van het loon
• 1889 : wet op vrouwen- en kinderarbeid
• 1900 : wet op de arbeidsovereenkomsten voor loonarbeiders
• 1903 : wet op de arbeidsongevallen
Evolutie onderbroken door WO1
Na WO1 : verdere ontwikkeling en startsein sociale zekerheid, volledige erkenning van de
vakbonden
→ Voornaamste wetten :
• 1919 : wet betreffende de werkloosheid
• 1921 : wet op de 48 uren week
• 1922 : wet op de arbeidsovereenkomsten voor bedienden
• 1927 : wet op de beroepsziekten
• 1930 en 1937 : wet betreffende de pensioenen
• 1936 : wet op de betaalde jaarlijkse vakantie
• 1939 : wet betreffende de kinderbijslagen
,Na WO II :
❖ Uitbouw van de sociale zekerheid (ook voor zelfstandigen)
❖ Uitbreiding van arbeidsrecht
o invoering van maandloon
o Invoering van vergoedingen igv sluiting
o Vaststellen van een langere opzeggingsvergoeding
❖ Ontstaan van medezeggenschap van werknemers (oprichting van paritaire organen) :
ondernemingsraad, comité voor preventie en bescherming op t werk)
❖ Recht op bestaansminimum (leefloon)
❖ Maatregelen tot bevordering van werkgelegenheid voor jongeren en langdurig werklozen
❖ Maatregelen ter bevordering van de kwaliteit van het leven en het welzijn op het werk
❖ Maatregelen om vroegtijdig uittreden uit de arbeidsmarkt tegen te gaan
1.2 Arbeidsrecht
= Regelt de verhoudingen tussen werkgevers en werknemers
Als “groep” ➔ Collectief Arbeidsrecht
o Sociaal overleg
Op individueel niveau ➔ Individueel arbeidsrecht
o Arbeidsovereenkomst
▪ Soorten
▪ Schorsingen
▪ Ontslag
o Arbeidsreglementering
▪ Arbeidsduur
▪ Welzijn
1.3 Sociale zekerheidsrecht
Maatregelen/instellingen die tot doel hebben : aan elke burger voldoende bestaansmiddelen te
waarborgen wanneer zijn bestaanszekerheid wordt bedreigd ten gevolge van bepaalde risico’s
, Sociale risico’s
o Gezondheid
o Ouderdom
o Overlijden naasten
o Gezinslast
o Werkloosheid
Sociale risico’s kunnen de bestaanszekerheid van de burger aantasten door:
❖ Het inkomen te verminderen
o SZ zorgt voor een vervangingsinkomen
❖ De uitgaven te vermeerderen
o Sociale zekerheid zal deze kosten (gedeeltelijk) opvangen of terugbetalen
Traditioneel : 7 takken
❖ Arbeidsongevallenverzekering
❖ Beroepsziekteverzekering
❖ Ziekte- en invaliditeitsverzekering
❖ Werkloosheid
❖ Rust- en overlevingspensioen
❖ Gezinsbijslag
❖ Jaarlijkse vakantie
Hoe sociale zekerheid vorm geven?
Financiering vs uitgaven
Twee theoretische modellen
❖ Verzekeringsmodel (sociale zekerheid in de strikte zin van het woord)
❖ Sociale zekerheid als grondrecht (sluit meer aan bij sociale bijstand)
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller shariogiers. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.97. You're not tied to anything after your purchase.