Summary
Samenvatting toets HBO Rechten
- Course
- Institution
- Book
In deze samenvatting vind je alle onderdelen die je moet kennen voor de kennistoets van periode 1, leerjaar 1.
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
Seller
Follow
2404120alsleman
Content preview
SAMENVATTINGKENNIS-TOETS
Boek: Nederlands Recht Begrepen
Opleiding HBO-Rechten
In deze samenvatting vind je alle onderdelen die je moet kennen voor de kennistoets van
periode 1, leerjaar 1.
,Inhoudsopgave
Het Recht 1 .......................................................................................................................................................... 3
Materieel vs. Formeel Recht ........................................................................................................................................ 3
Verschil tussen Privaat en Publiekrecht ........................................................................................................................ 4
2 Rechtsbronnen ................................................................................................................................................. 4
De belangrijkste rechtsbronnen in Nederland zijn: ......................................................................................................... 4
Het Verschil Tussen een Wet in Formele en Materiële Zin ............................................................................................... 5
4 Democratie en rechtstaat .................................................................................................................................. 5
De belangrijkste kenmerken van de Nederlandse democratie zijn: .................................................................................... 5
Verschil Tussen Klassieke en Sociale Grondrechten ....................................................................................................... 6
Verschillen in formulering: ..................................................................................................................................... 6
5 wetgeving ......................................................................................................................................................... 6
Trias Politica in Nederland ......................................................................................................................................... 6
Wat is een AMvB? ...................................................................................................................................................... 7
De rangorde van wetgeving:........................................................................................................................................ 7
Attributie en Delegatie in het Nederlandse Rechtssysteem ............................................................................................... 8
Totstandkoming van een Wet in Nederland .................................................................................................................... 8
Wat is een Staatsblad? ............................................................................................................................................... 9
6 Rechtspraak ..................................................................................................................................................... 9
Rechterlijke macht ..................................................................................................................................................... 9
De gerechtelijke organisatie in Nederland:.................................................................................................................. 10
Rechtsvinding: De Interpretatie van de Wet ................................................................................................................. 11
Interpretatiemethoden: ..........................................................................................................................................11
Rechtsvinding in de Praktijk: ..................................................................................................................................... 12
7 Bestuur ............................................................................................................................................................ 12
Bestuurstaak ........................................................................................................................................................... 12
De Algemene wet bestuursrecht (Awb) en zijn structuur ................................................................................................ 12
Doel van de Awb ..................................................................................................................................................12
Inhoud van de Awb ...............................................................................................................................................12
Structuur van de Awb............................................................................................................................................12
Definitie van een Besluit ........................................................................................................................................... 13
Soorten Besluiten: .................................................................................................................................................... 13
Belang van een Besluit: ............................................................................................................................................ 13
Bevoegdheid van een bestuursorgaan ......................................................................................................................... 13
Algemene Beginselen van Behoorlijk Bestuur (ABBB) ................................................................................................... 14
Wat wordt onder handhaving verstaan? ...................................................................................................................... 14
Verschil tussen Dwangsom en Bestuurlijke Boete ......................................................................................................... 15
Strafrechtelijke Sancties............................................................................................................................................ 16
Gedogen in het Bestuursrecht .................................................................................................................................... 16
,10 Rechtsbescherming tegen overheid ................................................................................................................ 17
Ontwikkeling van Rechtsbescherming tegen de Overheid in de Nederlandse Rechtspraak .................................................. 17
Administratief beroep & bestuursrechtspraak ...........................................................................................................17
Wat doet de sector bestuursrecht van de rechtbank? ..................................................................................................17
Wanneer kan een belanghebbende in bezwaar of beroep? ............................................................................................. 18
Wat houdt een voorprocedure in?............................................................................................................................... 18
8 Materieel strafrecht ......................................................................................................................................... 19
Materieel Strafrecht = wet in materiële zin .................................................................................................................. 19
Het verschil tussen misdrijven en overtredingen ........................................................................................................... 20
De Opbouw van een Strafbepaling ............................................................................................................................. 20
Wie is de Dader? ..................................................................................................................................................... 21
Wanneer is een Rechtspersoon Dader? ....................................................................................................................... 21
Poging tot Misdrijf ................................................................................................................................................... 22
Soorten Deelneming ................................................................................................................................................. 22
Strafuitsluitingsgronden ............................................................................................................................................ 23
Overzicht van Rechtvaardigingsgronden: .................................................................................................................23
Overzicht van Schulduitsluitingsgronden: ................................................................................................................23
Vier Strafdoelen in het Nederlandse Strafrecht............................................................................................................. 23
Hoofdstraffen .......................................................................................................................................................24
Bijkomende straffen ..............................................................................................................................................24
Maatregelen in het strafrecht..................................................................................................................................... 24
9 strafproces ...................................................................................................................................................... 25
Stappen in het Strafproces ......................................................................................................................................... 25
Personen in het Strafproces ....................................................................................................................................... 25
Het Openbaar Ministerie (OM) .................................................................................................................................. 26
Dwangmiddelen ....................................................................................................................................................... 27
De Terechtzitting in het Nederlandse Strafprocesrecht .................................................................................................. 27
Beraadslaging en Uitspraak ...................................................................................................................................... 28
11 Verbintenissenrecht ....................................................................................................................................... 29
Het Karakter van het Burgerlijk Recht ........................................................................................................................ 29
De Organisatie van het Burgerlijk Wetboek ................................................................................................................. 29
Soorten Rechtsfeiten ................................................................................................................................................. 30
Drie Onderdelen van het Burgerlijk Recht ................................................................................................................... 30
Kenmerken van een Verbintenis ................................................................................................................................. 32
Handelingsbekwaamheid .......................................................................................................................................... 32
12 verbintenissen uit overeenkomst .................................................................................................................... 33
Totstandkoming van een Overeenkomst ....................................................................................................................... 33
Herroepen van een Aanbod: ...................................................................................................................................... 34
Vergissing in het aanbod: ......................................................................................................................................... 34
Ondeugdelijke Wilsvorming....................................................................................................................................... 34
15 Personen- en familierecht ............................................................................................................................... 35
Verwantschap in het Nederlands Recht ....................................................................................................................... 35
, Bloedverwantschap .................................................................................................................................................. 35
De Essentie van Woonplaats in het Burgerlijk Wetboek ................................................................................................. 35
Afstamming en Ouderschap in het Nederlands Recht .................................................................................................... 36
Ouderschap............................................................................................................................................................. 36
Het Recht 1
Uitleg Kernbegrippen
• Recht: Het recht is een verzameling regels die de samenleving ordent. Het doel van het recht is om
conflicten te voorkomen en op te lossen, en om mensen te beschermen.
• Staatsrecht: Staatsrecht is de basis voor de organisatie van de staat. Het beschrijft de verhouding
tussen burger en staat, en de verhouding tussen verschillende staatsorganen. Denk hierbij aan de
positie van het staatshoofd, de bevoegdheden van de Tweede Kamer en de gemeentelijke overheid,
en de rechten van burgers.
• Bestuursrecht: Bestuursrecht heeft te maken met de manier waarop de overheid haar taken uitvoert.
Denk hierbij aan zaken als vergunningen, subsidies en het nemen van besluiten. Bestuursrecht is
onderdeel van het publiekrecht.
• Burgerlijk recht: Burgerlijk recht regelt de rechtsverhoudingen tussen burgers onderling. Het gaat
om privéaangelegenheden, zoals familierecht, erfrecht en contractenrecht.
• Strafrecht: Strafrecht is het deel van het recht dat misdaden en overtredingen beschrijft en bestraft.
Het doel van strafrecht is het beschermen van de samenleving. Voorbeelden van misdaden en
overtredingen zijn diefstal, moord en verkrachting.
• Publiekrecht: Publiekrecht is het recht dat betrekking heeft op de overheid. Het omvat staatsrecht,
bestuursrecht en strafrecht.
• Privaatrecht: Privaatrecht is het recht dat de relaties tussen burgers onderling regelt. Het omvat
burgerlijk recht en handelsrecht.
• Formeel recht: Formeel recht beschrijft de procedures en regels die moeten worden gevolgd bij het
handhaven van het materiële recht. Het gaat over de manier waarop recht wordt gesproken en
conflicten worden opgelost.
• Materieel recht: Materieel recht bepaalt de rechten en plichten van personen. Het gaat over de
inhoud van de regels, bijvoorbeeld wat mag en wat niet mag.
• Nationaal recht: Nationaal recht is het recht dat geldt binnen een bepaald land. Elk land heeft zijn
eigen nationale recht.
• Internationaal recht: Internationaal recht regelt de relaties tussen staten onderling. Voorbeelden
zijn verdragen en internationale organisaties zoals de Verenigde Naties.
• Objectief recht: Objectief recht is het geheel van rechtsregels dat in een samenleving geldt. Het zijn
de regels die voor iedereen gelden, ongeacht hun persoonlijke omstandigheden.
• Subjectief recht: Subjectief recht zijn de rechten die individuen ontlenen aan het objectieve recht.
Dit zijn de rechten die een individu kan inroepen tegenover anderen. Bijvoorbeeld: ik heb recht op
studiefinanciering.
Het doel van het recht is om de samenleving te ordenen. Het recht probeert dit te bereiken door regels vast
te stellen die het gedrag van mensen reguleren en een kader te bieden voor het oplossen van conflicten.
Het recht is er dus voor om:
Materieel vs. Formeel Recht
Het materiële recht bepaalt de rechten en plichten van personen. Het gaat over de inhoud van de regels,
bijvoorbeeld wat mag en wat niet mag.
,Het formele recht beschrijft daarentegen de procedures en regels die gevolgd moeten worden om het
materiële recht te handhaven. Het gaat over de manier waarop die rechten en plichten afgedwongen kunnen
worden.
Een voorbeeld:
• Materieel recht: Stelen is verboden. Dit is een regel die vastlegt wat mensen niet mogen doen.
• Formeel recht: De regels die bepalen hoe een diefstalzaak voor de rechter moet komen, hoe bewijs
moet worden verzameld, en welke straffen er kunnen worden opgelegd, behoren tot het formele
recht.
Het formele recht zorgt er dus voor dat het materiële recht daadwerkelijk nageleefd kan worden.
Verschil tussen Privaat en Publiekrecht
Het privaatrecht, ook wel burgerlijk recht genoemd, regelt de rechtsverhoudingen tussen burgers
onderling. Het gaat hier om privéaangelegenheden tussen burgers, zoals familierecht, erfrecht en
contractenrecht.
Het publiekrecht daarentegen heeft betrekking op de overheid. Het omvat staatsrecht, bestuursrecht en
strafrecht. Binnen het publiekrecht speelt het algemeen belang een rol.
Belangrijkste verschillen:
• Betrokken partijen: Bij privaatrecht zijn het burgers die met elkaar te maken hebben. Bij
publiekrecht is de overheid altijd een van de betrokken partijen.
• Aard van de belangen: Privaatrecht beschermt private belangen van individuen. Publiekrecht
beschermt het algemeen belang van de samenleving.
• Initiatief: Bij privaatrecht is het initiatief tot het starten van een procedure meestal bij
de burger zelf. Bij publiekrecht kan de overheid ook zelf het initiatief nemen.
Voorbeeld:
• Een koopovereenkomst tussen twee burgers valt onder het privaatrecht.
• De vergunningverlening voor het bouwen van een huis valt onder het publiekrecht.
Het is belangrijk op te merken dat er ook overlap kan zijn tussen privaat- en publiekrecht. Zo kan een
overheidsinstantie ook een overeenkomst sluiten met een burger, wat dan weer onder het privaatrecht valt.
2 Rechtsbronnen
De belangrijkste rechtsbronnen in Nederland zijn:
• Internationale verdragen: Deze verdragen zijn overeenkomsten tussen landen en maken deel uit
van de Nederlandse wetgeving. Een voorbeeld is het Europees Verdrag voor de Rechten van de
Mens, dat fundamentele rechten garandeert.
• De wet: Dit is een besluit van de regering en volksvertegenwoordiging en vormt een belangrijk
onderdeel van het recht. Wetten kunnen specifiek zijn, zoals de Werkloosheidswet, of algemeen,
zoals het Burgerlijk Wetboek.
• Jurisprudentie: Dit zijn de uitspraken van rechters, met name die van de Hoge Raad, die als
richtlijn dienen voor toekomstige zaken. Jurisprudentie is belangrijk omdat rechters interpretaties
geven aan wetten en hoe deze moeten worden toegepast.
• Gewoonte: Dit is een ongeschreven rechtsbron die ontstaat door langdurig en algemeen
geaccepteerd gebruik. Gewoonte speelt een minder prominente rol dan de andere rechtsbronnen,
maar kan nog steeds van invloed zijn in specifieke gevallen.
De twee primaire manieren waarop wetten worden onderscheiden zijn:
• Wet in formele zin: Een wet in formele zin is een besluit dat is genomen door de regering en de
volksvertegenwoordiging volgens een vastgestelde procedure. De inhoud van de wet is niet relevant
om te bepalen of het een wet in formele zin is, zolang de juiste procedure maar is gevolgd.
• Wet in materiële zin: Een wet in materiële zin is een algemeen verbindend voorschrift van de
overheid. Dit betekent dat de wet geldt voor alle personen die onder het gezag van die overheid
, vallen. De focus ligt hier op de inhoud van de wet, namelijk dat het een regel is die voor iedereen
geldt, en niet zozeer op de procedure waarmee de wet tot stand is gekomen.
Overlapping en Voorbeelden:
Hoewel de begrippen elkaar gedeeltelijk overlappen, zijn er belangrijke verschillen. De meeste wetten in
formele zin zijn ook wetten in materiële zin, omdat ze over het algemeen ‘Algemeen verbindende
voorschriften’ bevatten. Een voorbeeld hiervan is het Burgerlijk Wetboek.
Er zijn echter ook wetten in materiële zin die niet in formele zin zijn. Een voorbeeld hiervan is een
gemeentelijke verordening. Deze verordeningen zijn algemeen verbindend binnen de gemeente, maar zijn
niet afkomstig van de regering en de volksvertegenwoordiging.
Het Verschil Tussen een Wet in Formele en Materiële Zin
De twee belangrijkste manieren om wetten te onderscheiden zijn 'wet in formele zin' en 'wet in materiële
zin'. Dit onderscheid draait om de herkomst van de wet en de inhoud van de wet.
Wet in formele zin: Dit type wet is specifiek een besluit dat gezamenlijk is genomen door de regering en de
volksvertegenwoordiging, volgens een vastgestelde procedure. Of een wet in formele zin is, hangt dus
volledig af van wie hem heeft gemaakt en hoe de totstandkoming is verlopen, niet van wat er precies in
staat. Alle wetten die op de juiste manier door de Staten-Generaal (regering en volksvertegenwoordiging
samen) zijn aangenomen, zijn wetten in formele zin.
Wet in materiële zin: Deze term beschrijft een wet op basis van de inhoud, namelijk of het een algemeen
verbindend voorschrift is van de overheid. Dit betekent dat de regel in de wet geldt voor iedereen die onder
het gezag van die overheid valt. Het maakt in dit geval niet uit wie de wet heeft gemaakt, als de inhoud maar
algemeen bindend is.
Samenvatting:
Het onderscheid tussen 'wet in formele zin' en 'wet in materiële zin' is belangrijk om te begrijpen hoe wetten
tot stand komen en op wie ze van toepassing zijn. Wetten in formele zin vormen het wettelijk kader van
Nederland en zijn afkomstig van de hoogste wetgever. Wetten in materiële zin omvatten alle algemeen
verbindende voorschriften, ongeacht hun herkomst.
4 Democratie en rechtstaat
De belangrijkste kenmerken van de Nederlandse democratie zijn:
• Vrije verkiezingen1: Regelmatige, terugkerende vrije verkiezingen zijn het eerste kenmerk van een
democratie. De Nederlandse grondwet garandeert het recht om te kiezen en gekozen te worden. In de
praktijk beschrijft onze grondwet het actief kiesrecht, het recht om te kiezen, en het passief kiesrecht,
het zaken om gekozen te worden. In deze paragraaf gaan we in de gang van zaken bij de landelijke
verkiezingen, dus de verkiezingen voor de Tweede Kamer.
• Evenredige vertegenwoordiging: Dit is het kiesstelsel dat in Nederland gebruikt wordt. In ons land
geldt, gelet op artikel 53, lid 1 van de Grondwet, het stelsel van evenredige vertegenwoordiging. In
dit stelsel bestaat het hele land in feite uit één groot kiesgebied. Om technische redenen is ons land
weliswaar opgedeeld in negentien kieskringen, maar deze indeling heeft geen enkele betekenis voor
de zetelverdeling in de Tweede Kamer. Bij evenredige vertegenwoordiging krijgt elke partij een
aantal zetels in de Tweede Kamer dat rond het aantal behaalde kiesdeler (voor de Tweede Kamer
bedraagt dit aantal meestal lichtbare Kamerzetels voor elke 75.000 stemmen) ligt.
• Parlementair stelsel2: Het parlementaire stelsel is het belangrijkste kenmerk van een democratische
regeringsvorm. Kenmerkend voor het parlementaire stelsel is de volksvertegenwoordiging. De
Nederlandse grondwet bepaalt dat ministers verantwoording af moeten leggen aan de
1
Beginsel van Democratie, Staatrechtelijk beginsel
2
Beginsel van Democratie, Staatrechtelijk beginsel
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller 2404120alsleman. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $8.31. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
84190 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now