Deze samenvatting biedt een overzicht van de belangrijkste concepten uit het vak godsdienst dat in het eerste jaar van de opleiding kleuteronderwijs aan de Karel de Grote Hogeschool gegeven wordt.
2. Levensbeschouwelijke en religieuze groei (LRG).............................................................6
Wat is LRG?.......................................................................................................................................... 6
Componenten van levensbeschouwelijke en religieuze groei...............................................................7
1. Fundamentele bestaanscondities..................................................................................................... 8
Vertrouwen....................................................................................................................................... 8
Mogelijkheden en beperkingen......................................................................................................... 8
2. Verbondenheid................................................................................................................................. 9
Met zichzelf....................................................................................................................................... 9
Met anderen...................................................................................................................................... 9
Met gemeenschappen....................................................................................................................... 9
Met natuur en cultuur....................................................................................................................... 9
3. groeien in gevoeligheid voor goed en kwaad.................................................................................10
4. verkennen van geloofstaal en meebeleven van symboolgevoeligheid...........................................10
3. Een Christelijke visie op levensbeschouwelijke en religieuze groei................................10
Elementen van christelijk geloven die aansluiten bij de groei van kleuters........................................10
De kleuter in zijn LRG..................................................................................................... 11
Ik wil meedoen!!!................................................................................................................................ 11
Mag ik de kaars uitblazen?................................................................................................................. 11
Heb je er geen prent bij?.................................................................................................................... 12
Mag ik het zelf doen? Hoe ziet God eruit, juf? En heeft hij ook een vrouw en kinderen?.....................12
5. LRG vraagt om communicatie......................................................................................12
Kleuters en communicatie.................................................................................................................. 12
De specifieke communicatie van Godsdienst: woord – woord – Woord...............................................12
Geloofscommunicatie......................................................................................................................... 13
Niveaus van communicatie................................................................................................................. 13
1. Niveau van de ervaring............................................................................................................... 13
2. Niveau van de betekenisverlening..............................................................................................13
3. Niveau van de reflectie............................................................................................................... 13
Kansen tot communicatie creëren en benutten..................................................................................13
1. Kleuter in ontwikkeling...............................................................................................14
Het belang van het stimuleren van de LRG........................................................................................ 14
Het levensbeschouwelijke wordt verschillend verwerkt.....................................................................14
Thematisch werken in de kleuterschool...........................................................................14
Per BC werk je één component uit...................................................................................................... 14
Stimuleren van het levensbeschouwelijke groeiproces.......................................................................15
1
,Van BC tot LVB............................................................................................................... 15
Stap 1: Een component(endoel) kiezen.............................................................................................. 15
Welk groeiproces bevorderen?........................................................................................................... 15
Stap 2: impulsdoelen kiezen + brainstorm over activiteiten...............................................................16
3 soorten impulsen:........................................................................................................................ 16
Differentiëren.................................................................................................................................. 16
Groeilijnen uitschrijven voor op stage............................................................................................. 16
Stap 3: focus scherpstellen + activiteiten selecteren (+doelen)........................................................17
Stap 4: groeilijn uitschrijven............................................................................................................... 17
Stap 5: je Godsdienstfiche.................................................................................................................. 17
Stap 6: goede lesvoorbereiding maken.............................................................................................. 17
Aandachtspunten............................................................................................................................ 17
Stap 7: communicatie vraagt ruimte in de klas..................................................................................18
Godsdiensthoek/ symbolentafel...................................................................................................... 18
Kringgesprekken............................................................................................................................. 18
Kansen tot expressiviteit................................................................................................................. 18
6. KO aan het werk......................................................................................................... 19
Ontmoeten in een gastvrije ruimte (cursus p40, boek p65)................................................................19
Eigen positie van de KO...................................................................................................................... 20
Teamwerking/samenwerking met....................................................................................................... 20
Valkuilen............................................................................................................................................. 20
Kansen: recente Godsdienstmethodes............................................................................................... 21
10. Waarden................................................................................................................... 21
Wat zijn waarden?.............................................................................................................................. 21
Waarom werken rond waarden?......................................................................................................... 21
Morele opvoeding............................................................................................................................... 21
4 manieren van kijken naar de vorming van mensen in goed en kwaad:........................................21
Link tussen morele opvoeding en Godsdienst....................................................................................22
Didactische vertaling: waardeverhalen............................................................................................... 23
Waardeverhalen.............................................................................................................................. 23
Aan welk component kan je het werken rond waarden koppelen?..................................................23
Didactisch gezien: waardeverhalen.................................................................................................... 23
Eigenheid van (goede) waardeverhalen............................................................................................. 23
Als je een waardeverhaal gebruikt, maak je steeds twee LVB.........................................................24
Stapsgewijs werken met waardeverhaal............................................................................................. 24
Stap 1: de waarde in het verhaal.................................................................................................... 24
Stap 2: keuze verwerkingsactiviteit................................................................................................24
Stap 3: toonmoment....................................................................................................................... 25
Voorbeeld van verhaal........................................................................................................................ 25
Verhalen gebruiken om LRG te verdiepen – Godsdienstfiche.............................................................25
STAP 1: Welke waarden zitten in het verhaal? Welke waarde wil je verwerken? Welke component
wil je bevorderen?........................................................................................................................... 25
Vertellen/ voorlezen........................................................................................................................ 25
STAP 2: keuze verwerkingsactiviteit................................................................................................26
STAP 3: toonmoment voorzien........................................................................................................ 26
In de groeilijn.................................................................................................................................. 26
11. De bijbel................................................................................................................... 26
Het bijzondere van de bijbel............................................................................................................... 26
2
, De bijbel is veelzijdig....................................................................................................................... 26
De bijbel is een gegroeid geschrift.................................................................................................. 26
De bijbel is heilig schrift voor Joden en Christenen.........................................................................26
De bijbel van toen, voor nu en straks..............................................................................................27
De bijbel vertelt op eigen wijze....................................................................................................... 27
de bijbel lezen is niet altijd interpreteren........................................................................................... 27
de bijbel is geen kinderboek........................................................................................................... 27
Verschillende manieren van interpreteren......................................................................................27
Bijbelverhalen..................................................................................................................................... 28
Het oude testament........................................................................................................................ 28
Nieuwe testament........................................................................................................................... 28
Opzoeken in de Bijbel......................................................................................................................... 29
Gen. 11, 27-32................................................................................................................................ 29
Ex. 1,8-12.15-22.............................................................................................................................. 29
12. Werken met Bijbelverhalen in de kleuterklas..............................................................29
Waarom vertelt men uit de Bijbel aan kinderen?................................................................................29
Moeilijkheden.................................................................................................................................. 30
Bijbelverhalen voor kleuters............................................................................................................... 30
Goede kinderbijbel.......................................................................................................................... 30
Doelen tijdens het vertellen................................................................................................................ 30
Groeiproces in het werken met bijbelverhalen...................................................................................30
Stappenplan voor het werken met Bijbelverhalen..............................................................................31
3 bewegingen................................................................................................................................. 31
Beweging 1: vooraf......................................................................................................................... 31
Beweging 2: op het moment zelf..................................................................................................... 31
Beweging 3: nadien......................................................................................................................... 32
Bijbelritueel........................................................................................................................................ 32
De kunst van het voorlezen/vertellen................................................................................................. 32
Het verhaal ‘verhaal’ laten zijn........................................................................................................... 33
Kies verhalen die beklijven.............................................................................................................. 33
Betekenis laten doordringen........................................................................................................... 33
Gebruik van prenten........................................................................................................................... 33
Een brugverhaal als specifieke kadervertelling...............................................................................33
Muzische werkvormen voor bijbelverhalen......................................................................................... 34
7: kerkelijke feesten....................................................................................................... 34
Denliturgische kalender...................................................................................................................... 34
De eigenheid van het liturgische (of kerkelijke) jaar.......................................................................34
Feesten het jaar rond...................................................................................................................... 35
Kleurensymboliek............................................................................................................................ 39
Betekenis van zondag voor Christenen...........................................................................................39
Meevieren met Christelijke feesten.................................................................................................... 40
Godsdienstige feesten uit andere Godsdiensten................................................................................40
8. Pasen......................................................................................................................... 40
De paassyclus..................................................................................................................................... 40
Tradities rond Pasen........................................................................................................................... 41
Paaseieren...................................................................................................................................... 41
De paashaas................................................................................................................................... 41
Paasklokken.................................................................................................................................... 41
Palmpaasstokken en paasboom...................................................................................................... 42
Pasen didactisch................................................................................................................................. 42
3
, Pasen bij de jongste kleuters.............................................................................................................. 42
Pasen bij de oudste klr....................................................................................................................... 43
Rituelen.............................................................................................................................................. 43
15: symbolen.................................................................................................................. 43
Wat zijn symbolen?............................................................................................................................. 43
Symbool is geen teken!................................................................................................................... 44
Symbolen leren kleuters kennismaken met een “tweede taal” om te spreken over.......................44
Belang van symbolen voor de levensbeschouwelijke ontwikkeling van jonge kinderen.....................44
Hoe symboolgevoeligheid stimuleren?............................................................................................... 45
In de kleuterklas................................................................................................................................. 45
We kunnen kleuters leren:.............................................................................................................. 45
Soorten symbolen........................................................................................................................... 45
Welke (religieuze) symbolen zijn geschikt?.....................................................................................46
Leren spreken met symbolen............................................................................................................. 47
13: rituelen.................................................................................................................... 47
Wat is een ritueel?.............................................................................................................................. 47
Wat is een levensbeschouwelijk ritueel?......................................................................................... 47
Belang van rituelen voor de geloofsontwikkeling...............................................................................48
Rituelen in de kleuterklas................................................................................................................... 48
Soorten rituelen.............................................................................................................................. 48
Verdiepen van het ochtendritueel................................................................................................... 48
14: bidden...................................................................................................................... 49
Wat is bidden?.................................................................................................................................... 49
Hoe bidden kinderen?......................................................................................................................... 49
peuters............................................................................................................................................ 49
Jonge kleuters................................................................................................................................. 50
Oudere kleuters: stimuleren tot persoonlijk gebed........................................................................50
Een goed kindergebed…................................................................................................................. 50
Aandacht voor de variatie in manier van bidden.............................................................................50
Bidden in de kleuterklas..................................................................................................................... 51
Gebedsritueel..................................................................................................................................... 51
Gebedsritueel bij de 2,5 & 3-jarige.................................................................................................. 51
Gebedsritueel bij de 4- & 5-jarige.................................................................................................... 52
12: werken met Jezus-en Godsbeelden.............................................................................52
Wat is een Godsbeeld?....................................................................................................................... 52
Wat is een Jezusbeeld?....................................................................................................................... 52
Jezusbeelden in de kleuterklas........................................................................................................... 53
Jonge kinderen hebben nood aan beelden.......................................................................................... 55
gebruik van beelden?......................................................................................................................... 56
Welke beelden kan je aanbieden? P120.......................................................................................... 56
Gebruik........................................................................................................................................... 56
Wanneer je een prent wil gebruiken, bestudeer die dan eerst uitvoerig vooraf..............................56
Werken met Godsbeelden?................................................................................................................. 57
16: de Godsdiensthoek...................................................................................................57
Wat is een Godsdiensthoek?............................................................................................................... 57
Belang van een Godsdiensthoek........................................................................................................ 57
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller mayamaes00. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.94. You're not tied to anything after your purchase.
