Boekenlijst 2.1 (verder nog niet bekend.
- oedeem en oedeemtherapie verdonk (Ebook gratis via hhs)
- Foundations of manual lymph drainage, van Mihaly Földi, Roman ströberreuther
- Zwachtelpakket
Communicatie lessen 2,3,5,6 s’ochtends dinsdag, volg rooster klas E
Oedeem
Oedeem is geen ziekte, het is een symptoom van een onderliggend probleem.
Oedeem is een overmatige ophoping van vocht in een bepaald lichaamsdeel. Door het vasthouden
van vocht zwelt het lichaamsdeel op.
Enkele plaatsen waar oedeem vaak ontstaat zijn de voeten, enkels, benen, de buik en de longen.
Verschillende soorten:
- Periorbitaal oedeem Peri = rondom orbitaal = oogkas, dus rondom de ogen
- Lymfoedeem na OK vaak maar aan 1 kant
- Oedeem bij chronisch veneuze insufficiëntie Gevolg van dat aderen chronisch niet goed
het vocht kunnen afvoeren verschijnsel hiervan is oedeem
- Ascites = oedeem in de buikholte
Welke vormen van oedeem kan de huidtherapeut behandelen?:
- Lymfoedeem
- Lip-oedeem
- Veneus oedeem
- Combinatievormen
Lymfoedeem = oedeem t.g.v. dysfunctie van het lymfvatstelsel door toegenomen lymfeproductie en/of
afgenomen lymfafvloed
- Cumulatie (=ophoping) van eiwitrijk weefselvocht
Plaats: lymfoedeem kan zich overal bevinden, dat hangt af van de plaats waar de lymfafvloed
belemmerd is. In de meeste gevallen komt het in het onderste gedeelte van he t lichaam voor,
omdat daar de meeste lymfe zitten.
Classificatie van lymfen naar oorzaak:
1. Gevolg van een ontsteking (Wondroos)
2. Na operatie (bijv. na borstkanker operatie)
3. Posttraumatisch ( trauma gehad, bijv. auto-ongeluk)
4. Gemixte oorzaken van bijv. veneuze problemen
5. Idio-pathisch = primair
6. Parasitair
Primair lymfoedeem wordt veroorzaakt door een ontwikkel- of functiestoornis van het lymfvatstelsel.
Partiële dysplasieën (bepaald deel van lymfstelsel wat niet goed werkt, waardoor lymfoedeem
kan ontstaan)
Hypo- en hyperplasieën (Hypo = te weinig lymfevaten, hyper = te veel lymfevaten)
Aplasieën weinig aanwezig
Ectasieën vaten werken niet meer goed
Vormen van primair lymfoedeem
- Congenitaal lymfoedeem voor het 1e levensjaar
- Lymfoedema precox puberteit
- Lymfoedema tarda na 35e levensjaar
Alle vormen kunnen 1 of 2 zijdig voorkomen
, Onderscheid in leeftijd is achterhaald.
Primair lymfoedeem kun je verdelen in 5 categorieën naar klinische verschijning:
1. Lymfoedeem bij syndroom aandoeningen
2. Lokaal of gegeneraliseerd lymfoedeem met systemische of viscerale lymfatische
abnormaliteiten
3. Lymfoedeem geassocieerd met hypertrofie of hypotrofie van bot en weke delen en/of
huid-/vaatafwijkingen
4. Congenitaal lymfoedeem
5. Lymfoedeem beginnend na 1 jaar
Congenitaal lymfoedeem vorm:
ziekte van milroy = zeldzaam, oedeem aan de onderste extremiteiten (meestal bilateraal = aan
beide zijden). Start vaak met oedeem in de voeten en breidt zich uit met de tijd.
Soms aanwezig:
- Hydrocele (zwelling balzak
- Omhoog gerichte teennagels
- Opgezette venen
- Papillomatosis
Syndromen:
- Klippel-treanuany, 1:100.000 vrouwen en mannen, abnormaliteiten van het vaat en
lymfestelsel en disproportionele reuzengroei van skelet of welke delen vaak gepaard gaande
met naevus flammeus, varicosis en lymfoedeem
- Turner, 1:2500 bij vrouwen, onder andere dysfunctie ovaria (eierstokken), gedrongen postuur,
lymfoedeem aan handen en voeten.
- Noonan, 1:1000-2500 vrouwen en mannen, onder andere uleryhtema ophyrogenes (rode
wanegn), hypertrichosis, lymfoedeem aan handen en voeten, vaker voorkomend en ernstiger
dan turner.
Lymfoedeem precox
- Ziekte van meige, 1:100.000 vrouwen en mannen, familiaire vorm van lymfoedeem door
abnormale functie lymfestelsel: optreden lymfoedeem vanaf puberteit, start voeten en enkels.
- Non-hereditair lymfoedeem, optreden tussen 15e en 35e jaar, meestal aan de benen. Ontstaat
abrupt, maar wordt vaak uitgelokt door een infectie of een trauma.
Lymfoedeem tarda
- Non-hereditair lymfoedeem, na 35e jaar.
Secundair lymfoedeem = een verworven lymfoedeem door verstoring van het lymftransport systeem al
dan niet gecombineerd met een paothologisch verhoogd lymfaanbod
- Bijv. tg.v. beschadiging van het lymfvatstelsel b.v. door operatie, recidiverend erysipelas, CVI
- Dit leidt tot een belemmerende afvloed van lymfe vanuit de weefsel waardoor oedeem
ontstaat
Gevolgen lymfoedeem:
- Allerhande huidveranderingen
- Erysipelas (wondroos)
- Eczeem en mycosen
- Fibrose = verharding van weefsels
- Lymfefistels (= opening naar buiten ‘’benen huilen’’) en cysten
- Angiosarcoom = kwaadaardigheid door lymfoedeem
- Bewegingsbeperking
- Vertraagde wondgenezing
Lymfoedeem stadia:
1. Vroege geheel reversibele fase me tpitting oedeem, dat verdwijnt bij hoogleggen van het
ledemaat
2. A) Als 1 maar zwelling verdwijnt niet na hoogleggen
3. 2b) Toenemende fibrosering en vetdepositie met non-pitting component, deels irreversibel
, 4. (3) lymfatische elefantiasis, huidveranderingen. Non pitting. Geheel irreversibel
Weefselafwijkingen bij lymfoedeem:
Progressie van accumulatie interstitieel vocht naar:
- Chronische ontsteking, veel ontstekingscellen in het weefsel
- Fibrose vorming van collageenbindweefsel
- Vermeerdering van glad spierweefsel
- Vetdepositie
- Toename arteriële bloedstroom door het weefsel
Daarom is vroege behandeling van lymfoedeem heel belangrijk.
De reden dat de vetdepositie ontstaat en fibrose zich vormt is nog niet volledig duidelijk. Ze denken
dat de t-helper cellen een belangrijke rol te spelen bij weefselveranderingen. Mogelijk kan lymfoedeem
in de toekomst behandeld worden d.m.v. immunotherapie (remming T-helpercellen of beïnvloeding
van de ontstekingsmediatoren).
Pitting oedeem = als er sprake is van teveel vrije weefselvloeistof: de vrije vloeistof kan weggedrukt
worden
Non-pitting oedeem = sprake van teveel niet-vrij weefselvocht, je kan het niet wegdrukken.
Middel diagnosticeren:
- Teken van Stemmer gekeken wordt naar de veranderingen aan de voet, gemeten tussen
de 2e en 3e teen: het oppakken van de huidplooi op de voetrug tussen de 2 e en 4e teen. Lukt
dit niet doordat de huid verdikt is, dan is er sprake van een positief teken van Stemmer.
Wanneer er lymfoedeem is in de arm en hand, wordt de proef van Stemmer op de hand
toegepast.
Veneus oedeem = oedeem ten gevolge van belemmering van de veneuze afvloed van bloed. =
chronisch veneuze insufficiëntie.
Gevolgen en verschijnselen van CVI
- Ontwikkelen zich geleidelijk in jaren
- Klachten van benen (loom, zwaar, restless legs, nachtelijke krampen, enkeloedeem)
- Pitting oedeem
Als het lang bestaat kan je er later ook lymfoedeem bij ontwikkelen.
Je kan deze gevolgen en verschijnselen zien bij CVI:
- Verschillende soorten spataderen
- Eczema cruris = eczema hypostaticum = statis dermatitis erythematosquameuze, nattende
eruptie aan de onderbenen
- Atrofie blanche = witte atrofische gebieden
- Pigmentatie van de huid t.g.v. lekken erytrocyten door vaatwand; roestplekken.
- Ulcus cruris door problemen met veneus vocht afvoeren
- Lipodermatosclerosis voelt extreem hard, heel strak gespannen, voelt als hout. Komt vaak
voor in combinatie met pigmentatie van de huid.
Inverted champagne bottle fenomeen bij lipodermatosclerosis.
- Hyperkeratosis, klauwnagels, verkleurde nagels
Flebo-lymfoedeem = gecombineerde vorm, veneus oedeem met een lymfatisch component
Lipoedeem = symmetrische toename van onderhuids vetweefsel aan heupen en benen (exclusief
voeten), soms pijnlijk. Dit is eigenlijk geen echt oedeem. Vaak pijn bij aanraken, snel blauwe plekken.
Ontstaat in de puberteit bij vrouwen.
Vetcellen nemen wel vet op, maar staan dit niet meer af.
Lipoedeem stadia:
1. Huid vlak en glad, maar door verdikking van het subcutane vetweefsel voelt de huid bij
palpatie aan als ‘’styrofoam balletjes in een plastic zak’’
2. Ontstaan subcutane ‘’walnoot tot appel grote’’ induraties met een irregulair uiterlijk van de
overliggende huid (matras fenomeen)
, 3. Worden de induraties groter en meer uitgesproken en worden ook misvormde vetafzettingen
zichtbaar
Cuff sign = een soort overkoepelende enkel
HMH hoorcollege 27-08-2018
Integrale oedeemtherapie:
1. Initiële behandelfase kortdurend, therapeutisch. Actieve behandeldoelen: zoals
volumereductie.
2. Onderhoudsfase langdurend, gericht op tertiaire preventie.
Gericht op: het voorkomen van progressie/verergering en vermindering van gevolgen van
oedeem.
het voorkomen van progressie van oedeem
het behouden van verkregen verbeteringen
het verminderen van de impact op het algeheel menselijk functioneren van de patiënt
Stap 1 t/m 4 HMH bepaal de oorzaak van het oedeem, deze heb je nodig om een behandelplan op
te kunnen stellen.
Stap 2 Anamnese
- Wijze en tijdstip waarop het oedeem is ontstaan alsook het beloop (snel/ langzame
ontwikkeling)
- Type en aard van de klachten
- Invloed van zwaartekracht op het oedeem
- Relatie met inspanning en lokalisatie
- Relatie met zwangerschap
- Invloed gewichtsvermindering op volume extremiteiten
- Familieanamnese met betrekking tot oedeem en vaatlijden
- Voorgeschiedenis en co-morbiditeit (diabetis bijv.)
- Medicatie
- Voorgaande (oedeem) therapieën
- Beperkingen in dagelijkse activiteiten en participatie van de patiënt
Stap 3 onderzoek
- Inspectie
- Palpatie
- Meten
Beoordelen aspecten, zoals:
aard en ernst van zwelling/oedeem
aanwezigheid van huid- en/of nagelafwijkingen
• verdenking op hartfalen, nier/leverproblematiek, (recidief) kanker;
• tekenen van veneuze of arteriële insufficiëntie;
• begeleidende zichtbare en voelbare verschijnselen
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller naomischiks. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.31. You're not tied to anything after your purchase.