The theory of planned behaviour: Reactions and reflections - Icek Ajzen
Inleiding
Icek Ajzen introduceert de theorie van gepland gedrag (TPB), die sinds zijn ontstaan in 1985
een van de meest geciteerde modellen is voor het voorspellen van menselijk gedrag. De TPB
is vooral relevant in de context van gezondheidsgedrag en heeft geleid tot een aanzienlijke
hoeveelheid onderzoek en discussie.
Kernconcepten van de TPB
De TPB stelt dat de intentie om een bepaald gedrag uit te voeren de belangrijkste voorspeller
is van dat gedrag. Deze intentie wordt beïnvloed door drie belangrijke factoren:
1. Attitude: Dit verwijst naar de persoonlijke evaluatie van het gedrag. Als iemand
gelooft dat het gedrag positieve uitkomsten heeft, is de kans groter dat ze de intentie
hebben om het gedrag uit te voeren.
2. Subjectieve normen: Dit betreft de sociale druk die iemand voelt om het gedrag al
dan niet uit te voeren. Als belangrijke anderen (zoals vrienden en familie) het gedrag
goedkeuren, is de kans groter dat iemand het gedrag zal vertonen.
3. Perceived behavioral control: Dit verwijst naar de mate waarin iemand gelooft dat ze
in staat zijn om het gedrag uit te voeren. Dit kan beïnvloed worden door externe
factoren zoals middelen en kansen.
Toepassingen van de TPB
Ajzen bespreekt verschillende toepassingen van de TPB in de gezondheidspsychologie, zoals:
Roken: De TPB helpt bij het begrijpen van de intenties van mensen om te stoppen
met roken.
Voeding en lichaamsbeweging: De theorie wordt gebruikt om te voorspellen hoe
mensen hun dieet en fysieke activiteit plannen.
Preventief gedrag: De TPB is ook toegepast in het begrijpen van gedragingen zoals
vaccinatie en het gebruik van beschermende middelen.
Kritische Reflecties
Ajzen erkent dat de TPB niet zonder kritiek is. Sommige onderzoekers betwijfelen de
volledigheid van de theorie en wijzen op de rol van onbewuste processen en automatische
reacties in menselijk gedrag. Er wordt gesuggereerd dat de TPB mogelijk niet alle variabelen
kan verklaren die van invloed zijn op gedrag, zoals emoties en gewoontes.
Meta-analyse
Het artikel verwijst naar een meta-analyse die de effectiviteit van de TPB in het voorspellen
van gezondheidsgedrag onderzoekt. De resultaten tonen aan dat de TPB een sterke basis
biedt voor het begrijpen van de factoren die gedragsintenties en -uitvoering beïnvloeden. De
meta-analyse bevestigt de relevantie van de drie hoofdfactoren van de TPB in verschillende
contexten.
Toekomstige Richtingen
Ajzen pleit voor verder onderzoek naar aanvullende variabelen die de TPB kunnen aanvullen,
zoals:
Sociale steun: De invloed van vrienden en familie op gedragsintenties.
Gewoontes: Hoe eerdere gedragingen de intenties en het gedrag beïnvloeden.
Individuele verschillen: Persoonlijkheidskenmerken en hun impact op de TPB.
Conclusie
,Ajzen concludeert dat, ondanks de kritiek, de TPB een waardevol model blijft voor het
begrijpen van menselijk gedrag. Hij moedigt onderzoekers aan om de theorie verder te
verkennen en te integreren met andere modellen en concepten om een completer beeld van
gedrag te krijgen.
Using social and behavioural science to support COVID-19 pandemic response – Van Bavel
et al.
Het artikel biedt een gedetailleerd perspectief op de sociale en psychologische aspecten van
de COVID-19-pandemie en hoe deze van invloed zijn op menselijk gedrag en besluitvorming.
Hier zijn de belangrijkste punten en thema's die in het artikel worden besproken:
1. Impact van de Pandemie op Gedrag
De COVID-19-pandemie heeft geleid tot aanzienlijke gedragsveranderingen op grote schaal.
Het artikel benadrukt dat het begrijpen van deze veranderingen cruciaal is voor het
ontwikkelen van effectieve beleidsmaatregelen. De auteurs bespreken hoe
gedragswetenschappen kunnen helpen bij het bevorderen van naleving van
gezondheidsrichtlijnen, zoals sociale afstand en hygiëne.
2. Sociale Cohesie en Vertrouwen
Een belangrijk thema is de rol van sociale cohesie en vertrouwen in autoriteiten. Het artikel
stelt dat gemeenschappen die sterkere sociale banden hebben, beter in staat zijn om samen
te werken en de richtlijnen van de gezondheidsautoriteiten te volgen. Vertrouwen in
leiderschap en transparante communicatie zijn essentieel om angst en wantrouwen te
verminderen.
3. Psychologische Impact
De psychologische gevolgen van de pandemie, zoals angst, stress en eenzaamheid, worden
uitvoerig besproken. De auteurs wijzen op de noodzaak van sociale steun en effectieve
communicatie om de mentale gezondheid van individuen te beschermen. Er wordt ook
aandacht besteed aan de impact van quarantaine en isolatie op de geestelijke gezondheid.
4. Besluitvorming en Reactie op Bedreigingen
Het artikel onderzoekt hoe mensen beslissingen nemen in tijden van crisis. Factoren zoals
psychologische reactantie, waarbij mensen zich verzetten tegen beperkingen, en de invloed
van groepsdynamiek op individuele keuzes worden belicht. De auteurs pleiten voor het
gebruik van gedragsinzichten om de effectiviteit van communicatie en interventies te
verbeteren.
5. Inclusie en Uitsluiting
Er wordt ingegaan op de complexe dynamiek van sociale inclusie en uitsluiting. De auteurs
bespreken hoe ongewenste acceptatie binnen groepen kan leiden tot agressie en conflicten.
Dit benadrukt de noodzaak om inclusieve strategieën te ontwikkelen die sociale cohesie
bevorderen zonder negatieve gevolgen.
6. Toekomstige Onderzoek en Beleidsimplicaties
Het artikel roept op tot verder onderzoek naar de besproken thema's, met de nadruk op het
belang van gedragswetenschappen in de voorbereiding op toekomstige pandemieën en
gezondheidscrises. De auteurs stellen dat de lessen die uit de huidige crisis zijn geleerd,
kunnen bijdragen aan betere beleidsvorming en crisismanagement in de toekomst.
Conclusie
Het artikel biedt een uitgebreide analyse van de sociale en psychologische factoren die van
invloed zijn op de reactie van individuen en gemeenschappen op de COVID-19-pandemie.
Het benadrukt de noodzaak van samenwerking tussen gedragswetenschappers,
, beleidsmakers en de samenleving om effectieve strategieën te ontwikkelen die de
volksgezondheid bevorderen en de sociale cohesie versterken.
Seven Models of Population Obesity - Stanley J. Ulijaszek
In het artikel onderzoekt Stanley J. Ulijaszek de stijgende obesitaspercentages wereldwijd en
de verschillende modellen die zijn ontwikkeld om deze trend te verklaren. Obesitas wordt
gezien als een resultaat van de interactie tussen genetische, fysiologische, psychologische,
gedragsmatige, culturele, omgevings- en economische factoren. De auteur bespreekt zeven
modellen van populatie-obesitas:
1. Thrifty Genotypes: Dit model stelt dat bepaalde genen, die in het verleden voordelig
waren voor voedselopslag en overleving in tijden van schaarste, nu bijdragen aan
obesitas in een omgeving met overvloed aan voedsel.
2. Obesogene Gedragingen: Dit model richt zich op de gedragingen die bijdragen aan
obesitas, zoals ongezonde eetgewoonten en gebrek aan lichaamsbeweging, vaak
beïnvloed door sociale normen en gewoonten.
3. Obesogene Omgevingen: Dit model benadrukt de rol van de fysieke en sociale
omgeving, zoals de beschikbaarheid van ongezond voedsel en de afwezigheid van
veilige plekken voor lichaamsbeweging, die bijdragen aan obesitas.
4. Voedseltransitie: Dit model beschrijft de verschuiving in voedingspatronen van
traditionele, gezonde diëten naar meer bewerkte en calorierijke voedingsmiddelen,
wat leidt tot een toename van obesitas.
5. Obesogene Cultuur: Dit model onderzoekt hoe culturele waarden en overtuigingen
over lichaam en gezondheid bijdragen aan de acceptatie van obesitas en ongezonde
levensstijlen.
6. Bioculturele Interacties: Dit model combineert genetische en culturele factoren,
waarbij wordt gekeken naar hoe culturele praktijken en omgevingen de expressie van
genetische predisposities voor obesitas beïnvloeden.
7. Sociaal-Economische Factoren: Dit model onderzoekt de invloed van
sociaaleconomische status op obesitas, waarbij wordt gekeken naar hoe armoede en
ongelijkheid bijdragen aan ongezonde eet- en leefgewoonten.
Ulijaszek benadrukt dat er een gebrek aan consensus is over de oorzaken van obesitas op
populatieniveau, wat een uitdaging vormt voor onderzoek en interventies. Hij pleit voor een
multidisciplinaire benadering waarbij verschillende disciplines samenwerken om een beter
begrip van obesitas te ontwikkelen en effectieve strategieën te formuleren.
Self-evaluative emotions and expectations about self-evaluative emotions in health-
behaviour change - Arie Dijkstra* and Abraham P. Buunk
Inleiding: Het artikel onderzoekt de rol van zelf-evaluatieve emoties (zoals schuld, schaamte
en spijt) en de verwachtingen over deze emoties in het proces van stoppen met roken. De
auteurs stellen dat deze emoties voortkomen uit een niet-specifieke bedreiging van het zelf
en dat ze invloed hebben op de motivatie om te stoppen met roken.
Doelstellingen van de Studie:
1. Onderzoeken van de positieve sociale gevolgen van stoppen met roken.
2. Analyseren van de relatie tussen de perceptie van risico op negatieve gevolgen van
roken en zelf-evaluatieve emoties.
3. Repliceren van eerdere bevindingen over disengagement beliefs (overtuigingen die
roken rechtvaardigen ondanks de bekende risico's).
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller veerlewoppenkamp. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $9.19. You're not tied to anything after your purchase.