Class notes
Inleiding Psychologie
- Course
- Institution
College aantekeningen van het vak Inleiding Psychologie
[Show more]
Seller
Follow
mariekexaltenburg
Content preview
Inleiding PsychologieHoorcollege 1 - Grondslagen van de Psychologie
-Psychologie/zielkunde is de academische discipline die zich bezighoudt met het innerlijk
leven (kennen, voelen en streven) en het gedrag van mensen.
-Psychologie gaat over hoe gedrag van individuen gemotiveerd is (waarom doet deze
persoon dit?) en de direct waarneembare (bijv. omgevingsfactoren), de privaat
toegankelijke (motieven, wensen, meningen/attitudes, gedachten herinneringen etc.) en
onbewuste processen en toestanden die hierbij een rol spelen.
● Direct waarneembare aspecten: kun je waarnemen en meten (agressief gedrag,
reactietijd, omgevingsfactoren)
● Privaat toegankelijk: is alleen kenbaar voor de persoon, niet voor anderen
(boosheid, verdriet, jaloezie, motieven, wensen, meningen/attitudes, gedachten,
herinneringen etc.)
● Onbewust: is niet kenbaar voor de persoon en anderen (impliciete stereotypen,
klassiek geconditioneerde responsen)
-Grondleggers van de psychologie:
● Wilhelm Wundt (1832-1920) → onderzoek
naar elementaire processen
- Eerste universitaire psychologische
laboratorium in 1879, Leipzig (volgens
de Duitsers)
- Wundt illusie → krom lopen van lijnen
(onderzoek naar waarneming en
waarnemingsdrempels)
- Methode: introspectie (vraag
proefpersonen hun ervaring)
● William James (1842-1910)
- Onderzoek naar emoties
- Emotie = verandering in het lichaam
- Facial feedback hypothese → onderzoek naar: Voel je je sip? Probeer te
lachen → werkt echt (emotie is lichamelijke verandering)
-3 uitgangspunten in de moderne psychologie (p. 2-10):
1. Fysieke veroorzaking van gedrag → psychologie gaat toch over emoties,
gedachten, kennis etc.? → dit lijken niet-materiële fenomenen te zijn = probleem
● Tot 17e eeuw: mens bestaat uit lichaam (stoffelijk) en ziel (onstoffelijk) →
het dualisme (werd beweerd door kerk → westerse filosofie nauw verbonden
met en beperkt door religie)
● De ziel beïnvloedt het lichaam (en stuurt aan) → dit is problematisch
● René Descartes → dieren hebben geen ziel (alleen fysieke oorzaken) → dus
alles wat zowel dieren als mensen doen heeft een fysieke oorzaak.
- Dieren hebben geen gedachten, dus die komen uit de ziel
- ‘the ghost in the machne’ (Gilbert Ryle)
, - Het ziel en lichaam communiceren in
de pijnappelklier/epifyse (volgens
Descartes) → klopt niet
● Draadachtige structuren (nu
zenuwen of neuronen)
● Zintuiglijke waarneming (bijv.
vinger tegen kaars) naar brein
→ ziel interpreteert en denkt
erover na (verwerkt de
stimulus) → ziel initieert actie
en stuurt spieren aan
● Thomas Hobbes (1588-1679) → er is geen
ziel, alleen maar materie (Materialisme) → problematisch: is een gedachte
ook materie?
- Nee? → nog steeds probleem (zie Descartes)
- Ja? → dan moet je gedachten en
gevoelens dus vanuit materie
kunnen verklaren (Maar hoe dan?)
● Belangrijke ontwikkelingen in de 19e
eeuw:
- 1. Dieronderzoek: reflexen (met
bijvoorbeeld stroom) → neurale
processen
● Alle gedrag (ook
breinmechanismen) zijn
reflexen → Ivan Sechenov
- 2. Lokalisatie van functies in het
brein (delen van brein werken niet) → schade aan bepaalde delen
van het brein resulteert in selectie uitval
● Bijvoorbeeld gebieden van (Paul) Borca (motorische
spraakcentrum) en (Carl) Wernicke (motorische
spraakcentrum, begrijpen) voor taal
● Algemeen geaccepteerd
idee: gevoelens,
gedachten etc. hebben
fysieke oorzaken →
maakt mogelijk
psychologische
processen empirisch te
onderzoeken
2. Gedrag/psychische processen worden gevormd door ervaring
● Brits empirisme (o.a. Locke, Berkeley en Hume)→ baby komt leeg op de
wereld en door ervaring
● Kennis en gedachten worden gevormd door sensorische ervaring
● Locke (1632-1704): mensen komt als een onbeschreven blad (‘Tabula
Rasa’) ter wereld en worden geheel gevormd door ervaring
- Kinderen worden geboren zonder de neiging of voorkeuren om
invloed uit te oefen op de manier waarop ze leren en zich ontwikkelen
, → er is geen andere ‘human nature’, dan het vermogen om iemands
gedrag aan te passen aan de eisen van de omgeving volgens Locke
● Navitisme (tegenovergestelde empirisme): veel van bepalende menselijke
gedachten en motieven zijn aangeboren (o.a. Kant en von Leibniz)
- A priori kennis: aangeboren → in de menselijke hersenen gebouwd
(het vermogen om een taal te leren)
- A posteriori kennis: aangeleerd door ervaring uit de omgeving
(specifieke woorden en grammatica leren)
● Debat is nog steeds erg actueel: nature vs. nuture → beide een beetje waar
- Bijv. is goed kunnen voetballen aangeboren of een kwestie van veel
trainen?
3. De machinerie voor gedachten en gedrag (d.w.z. brein, lichaam) is
vormgegeven door natuurlijke selectie
● Charles Darwin → Evolutie: survival of the fittest → alles aan het lichaam
is ontwikkeld door selectief overerven (heel lang proces) → degene die de
eigenschappen overerven die goed zijn aangepast aan hun lokale omgeving
hebben de grootste kans te overleven
- Fysieke eigenschappen erf je want hebben overlevingswaarde (geldt
ook voor bepaalde gedragingen → hebben een fysieke oorzaak)
● Verdriet, lachen, boosheid hebben overlevingswaarde (en zijn
dus deel erfelijk)
- Darwin bestudeerde de functie van gedrag → de manieren, waarop
een organisme zijn gedrag helpt bij het overleven en het voortplanten
- Darwin helpte bij het overtuigen van geleerden dat mensen deel
uitmaken van de natuurlijke wereld en kunnen worden begrepen via
de methoden van de wetenschap
● 2 belangrijke bijdragen van Darwin:
1. Mensen zijn dieren
● Mensen hebben geen bijzondere eigenschappen
2. Nadruk op functie van gedrag (vgl. ecologische psychologie)
● Belang van functie: wat is het nut van boos zijn, verdriet zijn
etc.? → huilen → gebruiken als communicatie (baby’s)
● Implicatie: soms kun je gedrag begrijpen door naar de functie
ervan te kijken
● Gedrag is geërfd → verder ontwikkeld, doordat het vermogen
om te communiceren dmv emoties of intenties iemand zijn
kans om te overleven vergroot
-Iedereen is psycholoog: iedereen maakt voor het verklaren van eigen/andermans
gedrag gebruik van ideeën over mentale toestanden, motieven en hun relatie met
gedrag → gebaseerd op ervaring (met jezelf of anderen) en dingen die ‘algemeen
bekend’ worden verondersteld (belangrijk te onderscheiden van wetenschappelijke
psychologie)
● Onderscheiden ideeën die je zelf hebt bedacht door ervaring (hoe werkt alles tussen
je oren) en hoe het algemeen bekend is
● 3 potentiële valkuilen:
, 1. Folk psychology/common sense psychology: mensen verklaren gedrag
van zichzelf en anderen door bepaalde mentale kenmerken aan hen toe te
schrijven (emoties, wensen, stemmingen, pijn, gedachten)
- We hebben vaak impliciete theorieën over emoties, wensen etc. van
onszelf en anderen → bijv. verdriet moet je niet opkroppen, daar word
je somber van → als je 4x achter elkaar verliest neemt het vertrouwen
van het team af. (We hebben mini-theorieën die mede ons gedrag
beïnvloeden/verklaren)
- Soms zijn dergelijke aannames en ideeën juist, vaak ook niet (vaak
wel bruikbaar → stelt ons in staat je eigen gedrag te analyseren en
veranderen, met anderen te communiceren, gedrag te anticiperen
etc.)
2. Gebruik van hypothetische constructen (emotie, depressie, geheugen,
intelligentie, redenatie etc.) → nuttig omdat ze helpen theorieën te vormen →
verklaringen met HC’s zijn soms echter lastig (Fransien haalt een hoog cijfer,
omdat ze intelligent is (hoe weet je dat Fransien intelligent is?)
- Kun je zwaartekracht zien? → zwaartekracht is hypothetisch construct
(HC):
● niet direct waarneembaar → bezit aantal veronderstelde
eigenschappen (zwaartekracht geeft objecten gewicht) → kunt
consequenties zien van het hypothetisch ding of proces
(appels van van bomen) → gebruiken het om observeerbare
dingen mee verklaren (appels vallen van bomen door Fzw)
- Emotie is hypothetisch construct
3. Gebruik van metaforen (niet per se fout maar is goed je ervan bewust te
zijn) → veel gebruikt in wetenschap
- Maakt van een abstract, moeilijk voor te stellen idee iets concreets
(iets dat je kunt ervaren) →bijv. “Het leven is een achtbaan” → het
maakt beelden tastbaar
● Voordeel= vergemakkelijkt communicatie, maakt zaken
voorstelbaar
● Nadeel= metaforen gaan een eigen leven leiden (geloven in
eigen metaforen)
- Voorbeeld uit psychologie: Machine-metafoor voor het lichaam,
computer-metafoor voor het brein etc:
● ‘Informatie wordt opgeslagen in het langetermijngeheugen’
● ‘Onaangename ervaringen worden verdrogen’
- Model van selectieve aandacht (Broadbent, 1958):
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller mariekexaltenburg. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.96. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
52355 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now