Summary
Samenvatting - Inleiding privaatrecht (RB204)
- Course
- Institution
De readerteksten 1 t/m 9 en 11 t/m 14 samengevat voor het vak Inleiding Privaatrecht aan de Open Universiteit 2024/2025
[Show more]
Seller
Follow
lawstudent03
Content preview
Inleiding PrivaatrechtTekst 1: Een inleiding in het privaatrecht
1.1 Het onderscheid tussen privaatrecht & publiekrecht
3 criteria voor onderscheid:
1. De subjecten die een rol spelen
2. Het belang dat gediend wordt
3. De wijze van handhaving van de regels
1. De subjecten die een rol spelen
- Relatie tussen burgers onderling = privaatrecht (A verkoopt een huis aan B).
- Overheid betrokken of relatie tussen overheid en meerdere burgers = publiekrecht (gemeente verleent
omgevingsvergunning voor bouw).
- De overheid kan ook die handelingen verrichten die een burger kan verrichten (gemeente sluit
koopovereenkomst t.a.v. een pand = privaatrechtelijk).
- De overheid kan in 2 kwaliteiten optreden:
1. Privaatrechtelijk, daarbij oefent zij bevoegdheden uit die aan alle burgers toekomen.
2. Publiekrechtelijk, waarbij zijn haar bevoegdheden uitoefent die aan haar als overheid zijn toegekend,
2. Het belang dat gediend wordt.
- Privaatrecht regelt de belangen van afzonderlijke burgers waarbij het particulier belang voorop zou staan.
- Het publiekrecht regelt het algemeen belang.
- Uitgangspunt privaatrecht: burgers mogen in beginsel hun betrekkingen naar eigen inzicht regelen &
privaatrecht geeft regels voor zover burgers hun onderlinge betrekking niet hebben geregeld.
- Uitgangspunt publiekrecht: geeft vooral dwingende gebods- en verbodsbepalingen ter ondersteuning van het
algemeen belang.
- Er zijn tal wettelijke regels die ingrijpen in privaatrechtelijke rechtsbetrekkingen waarbij niet het privébelang
maar het algemene belang vooropstaat.
3. De wijze van handhaving van regels.
- Het initiatief tot handhaving van privaatrechtelijke regels wordt aan de betrokken individuen zelf overgelaten.
- Art. 3::216 BW: aan de vruchtgebruiker komen alle vruchten toe die tijdens het vruchtgebruik afgescheiden
worden,. Wordt de vruchtgebruiker in dit recht gestoord door de eigenaar van de in vruchtgebruik gegeven
zaak, dan is het aan de vruchtgebruiker om hiertegen actie te ondernemen.
- Het publiekrecht omvat de regels die door de overheid als overheid (kunnen) worden gehandhaafd.
Tot het publiekrecht worden gerekend:
- Regels die de inrichting betreffen van de overheid Istaat, provincie, gemeente, etc.). = Staatsrecht.
- Regels op grond waarvan de overheid mag ingrijpen in de levenssfeer van de burgers ter regeling van de
samenleving (vergunningen, subsidies, woonruimtevorderingen - alsmede de speciale regels die het procesrecht
m,b,t, dit onderdeel betreffen) = administratief recht of bestuursrecht.
- Regels die aangeven welke gedragingen
strafbaar zijn & welke straffen daarvoor door de rechter kunnen worden opgelegd en regels die het procesrecht
m.b.t. dit onderdeel betreffen = strafrecht.
1.2 Het onderscheid tussen materiaal en formeel privaatrecht.
- Materieel recht heeft betrekking op de inhoud van het recht - gedeelte waarin de inhoud van de relaties tussen
burgers onderling wordt geregeld Ihet betreft de regels die aan personen rechten en plichten toekennen).
Bv. Jan verkoopt zijn auto aan Piet. Op grond van art. 7:26 BW heeft Jan recht op betaling van de koopprijs en
Jan is op grond van art. 7:9 BW verplicht het eigendom van de auto over te dragen aan Piet. Dit is een voorbeeld
van regels die behoren tot het materiële recht.
- Het formeel recht (burgerlijk procesrecht) geeft aan op welke wijze men het materiële privaatrecht kan
verwezenlijken. Hoe iemand, wiens recht geschonden is, zich tot de rechter kan wenden en hoe een rechterlijk
vonnis ten uitvoer kan worden gelegd.
- Het formele privaatrecht is te vinden in het Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering, de Wet op de
Rechterlijke organisatie en diverse andere wetten (Faillissementswet, Advocatenwet).
- Regelend recht (aanvullend of dispositief recht): zijn regels die door de wetgever zijn opgesteld om in bepaalde
situaties te gelden, voor zover niets anders is geregeld. Regels van regelend recht zijn rechstregels waarvan
mag worden afgeweken (art. 6 : 6 lid 1 BW).
- Dwingend recht: mag niet van worden afgeweken. Ook al zou in een situatie waarop een dwingendrechtelijke
regel betrekking heeft, iets anders zijn geregeld geldt alsnog de dwingendrechtelijke regel (art. 7:667 lid 7 BW).
Tekst 2: Een inleiding in het vermogensrecht.
2.1 Ontstaansgeschiedenis, inleiding en systematiek van het BW
- Bij Koninklijk Besluit d.d. 25 - 04 - 1947 kreeg prof. mr. E.M. Meijers de opdracht een nieuw Burgerlijk Wetboek
te ontwerpen. Argumenten voor waren: de onoverzichtelijkheid, de veroudering, de invloeden van de
maatschappelijke ontwikkelingen sinds 1838.
- KB 20 - 02 - 1990: in 1992 Boeken 3, , 5 , 6 invoeren & gedeelte Boek 7.
- 1970/1976 : Boek 1 & 2 in werking getreden.
- 01 - 04 - 1991: Boek 8 in werking getreden.
Boek 1: Personen- en familierecht
Boek 2: Rechtspersonen
Boek 3 : Vermogensrecht in het algemeen
,Boek 4: Erfrecht
Boek 5 : Zakelijke rechten
Boek 6 : Algemeen gedeelte van het verbintenissenrecht
Boek 7 : Bijzondere overeenkomsten
Boek 8: Verkeersmiddelen en vervoer
Boek 9: Gereserveerd voor de intellectuele eigendomsrechten
Boek 10: Internationaal privaatrecht,
- We kennen 2 soorten personen: rechtspersonen en natuurlijke personen. De mens is een natuurlijk persoon. In
Boek 1 treffen we regels aan die alleen betrekking hebben op mensen zoals regels omtrent andere
rechtsbevoegdheid (dit is de bevoegdheid om subjectieve rechten en plichten te hebben), het recht op naam,
regels over geboorte, overlijden en adoptie. = Personenrecht in enge zin.
- Het familierecht regelt de betrekkingen die voortkomen uit het familie- en gezinsverband.
- Rechtspersonen & natuurlijke personen worden samen rechtssubjecten genoemd. Dit geeft aan dat natuurlijke
en rechtspersoon beide zelfstandig drager kunnen zijn van subjectieve rechten & plichten.
- Rechtspersoon : een door mensen in het leven geroepen organisatie die een bepaalde status heeft (die aan
haar is toegekend door het recht), waardoor zij bevoegdheden heeft om in het rechtsverkeer als eenheid te
kunnen functioneren.
- Rechtspersonen : naamloze vennootschap (NV), besloten vennootschap (BV) vereniging,, stichting,, de
onderlinge waarborgmaatschappij en de coöperatieve vereniging = privaatrechtelijke rechtspersonen.
- Staat, provincie, gemeente, waterschappen = publiekrechtelijke rechtspersonen.
- Kerkgenootschappen zijn de derde categorie (art. 2:2 BW)
- Het rechtspersonen recht wordt samen met het personenrecht in enge zin het personenrecht in ruime zin
genoemd.
- Boek 3 regelt het vermogensrecht in het algemeen en bevat die regels die voor alle soorten van
vermogensbestanddelen (goederen) van belang zijn, dus zowel voor zaken als voor vermogensrechten.
- Boek 6 regelt het verbintenissenrecht. Het betreft hier een specifiek gedeelte van het vermogensrecht
namelijk de relatieve rechten (Vorderingsrechten).
- Schakelbepalingen: bepalingen die regelingen van overeenkomstige toepassing verklaren op
rechtsbetrekkingen waarvoor zij letter niet naar zijn geschreven.
2.2 Objectief en subjectief recht
- Objectief recht: het geheel van rechtsregels (geschreven & ongeschreven) die in een bepaalde samenleving
gelden. Wordt ook wel positief recht genoemd.
- Subjectief recht: is een door het objectieve recht verleende bevoegdheid - een bevoegdheid die (een recht dat)
een bepaalde persoon aan het objectieve recht ontleent.
- Een subjectief recht ontstaat door een rechtsfeit (een feit dat een rechtsgevolg heeft oftewel een feit dat voor
het recht van belang is).
- Een niet-rechtsfeit is een feit dat geen rechtsgevolg heeft.
- Bloot rechtsfeit: feit waarbij het rechtsgevolg intreedt zonder dat daarvoor enig actief menselijk handelen
nodig is (natuurlijk persoon wordt bij het bereiken van achttienjarige leeftijd meerderjarig - art. 1:233 BW).
- Rechtshandeling: handeling van een rechtssubject waaraan een rechtsgevolg wordt verbonden dat ook door
het handelend subject wordt beoogd (schenking).
- Feitelijk handelen: handeling van een rechtssubject waaraan een rechtsgevolg wordt verbonden, ongeacht of
dit rechtsgevolg door het handelend subject is beoogd (onrechtmatige daad).
- Eenzijdige rechtshandeling: voor het intreden van het rechtsgevolg is de handeling en dus de wilsverklaring
van één persoon voldoende. Gerichte eenzijdige rechtshandeling: opzeggen arbeidsovereenkomst door
werknemer. Niet-gerichte eenzijdige rechtshandeling: opstellen testament.
- Meerzijdige rechtshandeling: voor het ontstaan van het rechtsgevolg zijn de wilsverklaringen van twee of meer
personen vereist (obligatoire overeenkomst/meerzijdige overeenkomsten).
- Obligatoire overeenkomsten zijn onder te verdelen in eenzijdige overeenkomsten (schenkingsovereenkomst)
en wederkerige overeenkomsten (koopovereenkomst).
2.3 Objectief vermogensrecht en subjectief vermogensrecht.
- Vermogen: het geheel van op geld waardeerbare rechten en plichten maar ook de som van de aan iemand
toekomende rechten, waarbij de schulden als aftrekpost in aanmerking komen. Derde betekenis: het geheel van
aan een persoon toekomende op geld waardeerbare rechten.
- Objectief vermogensrecht: geheel van regels die betrekking hebben op de op geld waardeerbare rechten &
plichten.
- Subjectief vermogensrecht: een aan een bepaald persoon toekomend vermogensrecht, dat hij aan het
objectieve vermogensrecht ontleent. Art. 3 : 6 doelt op een plusje uit een vermogen.
Tekst 3 Goederen en hun onderscheidingen
3.1 De begrippen 'goed', 'zaak', en 'vermogensrecht'
- Vermogen: het geheel van de op geld waardeerbare rechten en plichten.
- Het vermogen van iemand kan bestaan uit een huis, auto, te goed bij de bank, vordering tot terugbetaling van
een geleende geldsom (actieve vermogensbestanddelen) en uit een verplichting tot betaling van een koopprijs
van een gekochte computer (passieve vermogensbestanddelen).
- Actieve vermogensdelen worden aangeduid als goederen (art. 3 : 1 BW).
- Een actief vermogensbestanddeel is of een zaak of een vermogensrecht en is altijd een goed.
- Zaak: voor menselijke beheersing vatbare stoffelijke objecten (art 3 :2 BW).
- Dieren vallen volgens art. 3 :2a BW niet onder een zaak. Desondanks zijn de (meeste) bepalingen m.b.t. zaken
ook op dieren van toepassing.
, - Vermogensrecht: rechten die, hetzij afzonderlijk, hetzij tezamen met een ander recht, overdraagbaar zijn, of er
toe strekken de rechthebbende stoffelijk voordeel te verschaffen ofwel verkregen zijn in ruil voor verstrekt of in
het vooruitzicht gesteld stoffelijk voordeel (art. 3 : 6 BW).
- Een recht dat overdraagbaar is, is een recht dat verhandelbaar is en is dus een recht dat op geld waardeerbaar
is.
- Bijna alle rechten zijn overdraagbaar (eigendomsrecht van een fiets overdragen, recht van vruchtgebruik
overdragen).
- Sommige rechten kunnen niet worden overgedragen zoals de rechten van gebruik en bewoning (art. 3 :226
BW).
- Goederen zijn alle plusjes die deel uit kunnen maken van een vermogen oftewel alle vermogensrechten waarbij
men een onderscheid kan maken in (eigendomsrechten op) zaken en alle andere vermogensrechten.
- Een zaak is afhankelijk van de context. 'Stoffelijk object' of 'eigendomsrecht op een stoffelijk object'
3.2 Het onderscheid tussen roerende en onroerende zaken
- Onroerende zaken: de grond, de nog niet gewonnen delfstoffen, de met de grond verenigde beplantingen,
alsmede de gebouwen en werken die duurzaam met de grond zijn verenigd (art. 3 :3 lid 1 BW).
- Roerende zaken: alle zaken die niet onroerend zijn (art. 3 ;3 lid 2 BW).
- Onderscheid: eigendomsoverdracht van roerende zaken geschiedt op andere wijze(n) dan de
eigendomsoverdracht van onroerende zaken.
3.3 Het onderscheid tussen registergoederen en niet-registergoederen
- Registergoederen: goederen voor welke overdracht of vestiging inschrijving in daartoe bestemde openbare
registers noodzakelijk is (art. 3 :10 BW).
- Niet-registergoederen: goederen ten aanzien waarvan de eis van inschrijving bij overdracht of vestiging niet
geldt.
- Alle onroerende zaken zijn registergoederen daar voor de overdracht van deze zaken op grond van art. 3 :89
BW een notariële akte in de daarvoor bestemde openbare registers moet worden ingeschreven. Zolang dit niet
is gedaan is de eigendom nog niet overgedragen.
- Er zijn ook beperkte rechten op een registergoed (art. 3 :98 BW).
- Inschrijving in de openbare registers is ook vereist voor de vestiging van een hypotheekrecht op een
onroerende zaak (art. 3 : 260 BW) zodat het hypotheekrecht ook een registergoed is.
- Art. 3 :99 BW: rechten op roerende zaken niet-registergoederen kunnen onder bepaalde voorwaarde na 3 jaar
verjaring worden verkregen terwijl dit bij andere goederen pas na 10 jaar kan.
- Art. 3 : 227 BW: hypotheekrecht kan slechts op een registergoed worden gevestigd en een pandrecht slechts
op een niet-registergoed.
Tekst 4 Het goederenrecht en het verbintenissenrecht en goederenrechtelijke en persoonlijke
rechten
4.1 Het subject van het recht en het object van het recht
- Rechtssubject: degene die zelfstandig drager van rechten en plichten kan zijn, ofwel de persoon die aan het
objectieve recht eigen rechten en plichten kan ontlenen.
- Een rechtssubject is allereerst de mens (natuurlijk persoon). Ieder mens ontleent aan het objectieve recht
eigen rechten & plichten.
- Naast natuurlijke personen zijn ook rechtspersonen te bestempelen als rechtssubject.
- Een rechtspersoon is een zelfstandig drager van rechten & plichten maar in deze kunnen ook beperkingen
worden opgelegd bij de wet of bij de statuten van bijvoorbeeld een nv of bv.
- Beperkingen in de rechtsbevoegdheid kunnen ook voortvloeien uit de aard van de rechtspersoon bijvoorbeeld
vermogensrechtelijke regels uit het personen- en familierecht die alleen van toepassing zijn op mensen.
- Het object van het recht is datgene waarop het rechtssubject recht heeft (Myrna is eigenaar van het stuk grond
aan de Havikstraat nr. 13 te Schiedam (eigendom onroerende zaken: art. 5 :20 e.v. BW). Het stuk grond is het
object van eigendomsrecht van Myrna).
4.2 Goederenrecht en verbintenissenrecht
- Goederenrecht: geheel van rechtsregels dat betrekking heeft op de rechtsverhouding van een rechtssubject tot
een goed. Omvat regels die bepalen welke macht een rechtssubject over een goed kan hebben, dan wel welk
recht een rechtssubject op een goed kan hebben en hoe die macht over het goed, dan wel in het recht op het
goed, verandering kan worden gebracht.
- (Privaatrechtelijke) rechtsverhouding van een rechtssubject tot een goed = goederenrechtelijke
rechtsverhouding.
- Van een goederenrechtelijk recht is sprake indien een rechtssubject het recht heeft dat een goed (zaak of
vermogensrecht) tot een voorwerp/object heeft.
- Als het object een zaak is = zakelijk recht.
- De regels m.b.t de rechtshandeling (titel 2 Boek 3). Deze regels zijn zowel op toepassing op zaken als op
(vermogens)rechten.
- De regels m.b.t bezit (titel 5 Boek 3). Deze regels zijn zowel van toepassing op zaken als op
(vermogens)rechten.
- De regels m.b.t vruchtgebruik (titel 8 Boek 3). Vruchtgebruik is zowel mogelijk van zaken als van
(vermogens)rechten.
- De regels m.b.t eigendom (titel 1 Boek 5). Het eigendomsrecht kan alleen op zaken worden gevestigd.
- De regels m.b.t erfdienstbaarheden (titel 6 Boek 5). Een erfdienstbaarheid heeft betrekking op een erf en kan
alleen op een zaak worden gevestigd.
- De regels m.b.t het recht van erfpacht (titel 7 Boek 5). Een recht van erfpacht kan alleen worden gevestigd op
een stuk grond en daarmee alleen op zaken.
- Verbintenissenrecht: het geheel van rechtsregels dat betrekking heeft op de vermogensrechtelijke
rechtsverhouding van een rechtssubject tot een ander rechtssubject.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller lawstudent03. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.81. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
84197 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now