Samenvatting studieboek Basisboek sociaal werk van Marcel Spierts, Frans Spierings (hoofdstuk 1 en 4 ) - ISBN: 9789024427765, Druk: 4, Uitgavejaar: - (h1 en 4)
'Social work’ en 'sociaal werk’ duiden op de internationale dimensie en op het familiebewustzijn van
alle beroepen in het sociale domein.
1.1.1 Definities van sociaal werk
Het gaat om de volgende doelen:
- Het bevorderen van maatschappelijke verandering en ontwikkeling
- Het bevorderen van sociale cohesie
- Het bevrijden van mensen uit onderdrukking en hen bemoedigen en ondersteunen om
vastgelopen situaties los te wrikken
Deze doelen zijn gebaseerd op de volgende fundamentele principes:
Bij het realiseren ervan wordt gebruikgemaakt van de volgende kennis:
- Theorieën over sociaal werk
- Kennis uit de sociale wetenschappen en de geesteswetenschappen
- Lokale kennis uit de gemeenschappen waarin sociaal werk zich beweegt
Een tweede oriëntatie legt een andere nadruk en richt zich via het bevorderen van 'burgerschap’ en
'participatie’ meer op het aanpassen van mensen aan en het anticiperen op complexe veranderingen
in de samenleving.
1.1.2 Verschillende betekenissen van sociaal werk
We zien sociaal werk op zijn minst in vier verschillende betekenissen voorbijkomen:
1. Sociaal werk staat voor een cluster van beroepen in de sector zorg en welzijn. - sociaal werk
is niet één beroep, maar een verzameling van beroepen die onderling een grote
overeenkomst vertonen.
2. Sociaal werk staat voor sector of domein, in dit geval 'zorg en welzijn' - sociaal werk kunnen
we dus zien als een aanduiding voor alle voorzieningen en regelingen op het vlak van zorg en
welzijn.
, 3. Sociaal werk staat voor een specifieke opleiding. - de sociaal werker is door een
hoogopgeleide professional die vooral in de publieke sector werkzaam is.
4. Sociaal werk staat voor een kennisdomein. - sociaal werk als kennisdomein omvat allereerst
de theorieën, methodieken en praktijken van de beroepsuitoefening in zorg en welzijn.
1.1.3 Kerntaken: Het hart van sociaal werk
De kerntaken:
1. Ondersteunen en wegwijs maken. - sociaal werkers ondersteunen kwetsbare mensen en
maken ze wegwijs in de samenleving
2. Voor iemand zorgen.
3. Ontwikkelen en opvoeden. - sociaal werkers in de kinderopvoeding dragen hieraan bij, maar
in elke fase is hier sprake van.
4. Ingrijpen en optreden. - sociaal werkers moeten af en toe ook ingrijpen en optreden. In de
vaktaal wordt dat interveniëren genoemd. Het kan bijvoorbeeld nodig zijn dat een sociaal
werker ingrijpt, als er bijvoorbeeld sprake is van huiselijk geweld.
5. Gedrag beïnvloeden. - sociale professionals staan vaak voor de taak om het gedrag van
mensen te veranderen. Dat komt voornamelijk door preventie: voorkomen dat het misgaat.
6. Verhoudingen beïnvloeden. - bij deze taak ligt het accent op het beïnvloeden van hoe
groepen mensen zich tot elkaar verhouden.
7. Signaleren, agenderen en politiseren. - sociaal werkers ervaren de gevolgen die mensen
ondervinden van maatschappelijke en economische veranderingen. Ze zien als eerste hoe
bepaalde maatregelen uitpakken op mensen en wat voor effect ze hebben.
1.1.4 de drie hoofdterreinen van sociaal werk
Sociaal werk- welzijn en samenleving
Tot dit terrein wordt het bredere sociale werk dat zich voornamelijk in buurten en wijken afspeelt
gerekend. De sociaalwerkers kunnen zowel een individuele als een collectieve oriëntatie hebben. Bij
individuele oriëntatie gaat het om toegankelijke hulpverlening gericht op individuele vragen en
noden. Bij collectieve oriëntatie richten de sociaal werkers zich via collectieve processen en
arrangementen op de sociale samenhang of sociale cohesie in het werkgebied.
Sociaal werk- jeugd
Sociale professionals in het jeugddomein helpen kinderen en jongeren bij het vinden van hun plek in
de samenleving.
Sociaal werk- zorg
Het domein van de langdurige zorg richt zich op mensen met (ernstige) beperkingen op fysiek,
verstandelijk, psychisch en sociaal gebied. Het gaat hier bijvoorbeeld om zorg aan huis, verzorging
van maaltijden en alarmdiensten.
1.2 de transformatie van de verzorgingsstaat
, Individueler, socialer en complexer
Individualisering is heel belangrijk in de huidige samenleving. De mens is steeds meer op zichzelf
aangewezen om keuzes te maken en zijn leven in te richten. De vastigheden in ons bestaan nemen
af. Gezinnen vallen uit elkaar, we verhuizen steeds vaker, veranderen vaker van baan, enz. We
worden niet alleen individualistischer maar ook de groepjes waaraan we aan deelnemen neemt ook
steeds meer toe. In onze tijd moet je je sociaal makkelijk kunnen aanpassen ander val je erbuiten. Je
ziet daarom dat steeds meer mensen met autisme of een licht verstandelijk handicap steeds vaker in
de hulpverlening terecht komen. De kans om vast te lopen in onze samenleving is heel groot.
Van 'klassieke’ naar 'activerende’ verzorgingsstaat
Maatschappelijke trends vinden ongepland plaats of zijn een gevolg van langdurige
veranderingsprocessen, zoals globalisering en technologisering. De voor sociaal werk belangrijkste
internationale en nationale beleidstrend is de omvorming van de 'klassieke’ verzorgingsstaat in een
'activerende' verzorgingsstaat. De klassieke verzorgingsstaat bood compensatie voor het noodlot.
Doordat mensen belasting betaalden, was er compensatie. Daar werd ook misbruik van gemaakt.
Voor zover de mensen in de activerende verzorgingsstaat nog wel gebruikmaken van hun rechten,
wordt van hen verwacht dat ze daar iets voor tegenoverstellen.
De belangrijkste beleidstrends die gepaard gaan met de omslag van de klassieke naar de
activerende verzorgingsstaat:
1. Lokalisering
Lokalisering is de trend om voor sociale en zorgproblemen het laagste overheidsniveau, de
gemeente, verantwoordelijk te stellen. De lokale overheid krijgt de verantwoordelijkheid om voor
haar burgers te zorgen en te bepalen hoe ver ze daarin gaat. Lokalisering gaat gepaard met
territorialisering. Dat wil zeggen dat vanuit een bepaald gebied gekeken wordt naar wat
noodzakelijke voorzieningen zijn op terreinen als veiligheid, educatie, zorg, duurzaamheid, enz., en
hoe deze voorzieningen elkaar kunnen versterken.
2. De opkomst van preventie
De aanpak van problemen staan steeds meer in het teken van preventie. Er wordt onderscheid
gemaakt tussen 'negatieve' en 'positieve’ preventie. Negatieve preventie probeert barrières op te
werpen om ongewenst gedrag in het publieke domein tegen te gaan. Positieve preventie tracht
burgers zodanig te integreren dat ze zich gedragen als 'normale’, 'zelfredzame' en
'verantwoordelijke’ elementen van de samenleving.
3. Versterking burgerschap en civil society
In lijn met de opkomst van preventie is het streven van de overheid om burgers zelf een grotere
verantwoordelijkheid te laten nemen voor hun leef- en werkomstandigheden. Actief burgerschap is
dat ieder mens voor zichzelf verantwoordelijk is, maar ook dat iedereen zich inzet voor zijn gezin,
buurt, vrienden, enz. Om dat te realiseren is in de Wmo een sleutelrol weggelegd voor de civil
society. Het ideaal van de civil society is een samenleving waarin burgers veel zelf doen en de staat
op de achtergrond blijft. Als veel mensen participeren in buurten, verenigingen en sociale verbanden
zal er daarmee meer sociale cohesie ontstaan.
4. Vermaatschappelijking van de zorg
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller rosalydegraaf. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.03. You're not tied to anything after your purchase.
