Rode loper geneeskunde methodiek
Onderwerp: Borderline
'Borderline patiënten zijn als patiënten met
derdegraadsverbranding over 90% van het lichaam: zonder
emotionele huid wordt de lichtste aanraking of beweging
ervaren als ondraaglijke pijn.' (Marscha Linehan)
Naam: Heidi Bronda
Klas: KVP-B-AUG23A
Studentnummer: 127479
Opleiding: Verpleegkundige BBL
Docent: Nienke van Weerden
Datum: 15-05-2024
, Inhoudsopgave
1.Begripsbepaling........................................................................................4
2.Epidemiologie...........................................................................................5
3.Etiologie....................................................................................................6
4.Anatomie/fysiologie..................................................................................8
5.Pathologie...............................................................................................11
6.Onderzoek en diagnostiek......................................................................13
7.Therapie.................................................................................................16
8.Prognose en beloop................................................................................22
9.Complicaties...........................................................................................23
10.Integratie theorie en praktijk................................................................24
2
,3
,1.Begripsbepaling
Voor deze vierde Rode Loper heb ik het onderwerp Borderline gekozen.
Mijn vorige rode lopers waren meer gericht op somatische ziektebeelden.
Ik heb er nu voor gekozen om de psychische kant uit te werken. Zelf vind
ik dit erg interessant en ik denk erover na om iets in de Forensische zorg
te gaan doen als ik mijn diploma als verpleegkundige behaald heb.
Borderline is een persoonlijkheidsstoornis. In Nederland kennen we het
onder deze naam, maar het wordt ook afgekort als BPS (Borderline
Persoonlijkheid Stoornis). In de volksmond wordt iemand met Borderline
wel eens een 'Borderliner' genoemd. Iemand die lijdt aan dit ziektebeeld
kan enorm uiteenlopende symptomen hebben en gedragingen uiten die
passen bij Borderline. Vaak voelt een zorgvrager met Borderline zich niet
in balans, kan onvoorspelbaar reageren, is impulsief, heeft
stemmingswisselingen, kan suïcidale gedachten hebben, last van
dissociatie, moeite met contacten en relaties, zwart- wit denken en heeft
moeite met emotieregulatie. De zorgvragers worden vaak gekenmerkt als
'onevenwichtig'. Naast zojuist genoemde symptomen en gedragingen
hebben zorgvragers met Borderline ook een grote angst voor afwijzing,
kampen ze met verlatingsangst en hebben een laag zelfbeeld.
De term Borderline is bedacht door psychoanalisten die een groep
zorgvragers ontdekte die anders reageerden op behandelingen voor een
neurotische stoornis. Volgens die analisten begaven de zorgvragers zich
op de grens (border) tussen een neurotische en psychische stoornis.
Daaruit is de naam Borderline ontstaan. Inmiddels is deze wijze
achterhaald en wordt hier niet meer vanuit gegaan, maar de naam is wel
blijven bestaan.
Borderline wordt in het handboek voor psychische stoornissen, de DSM
(Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders), ingedeeld in
cluster B. In dit cluster zitten meerdere persoonlijkheidsstoornissen die
impulsiviteit en emotieregulatie gemeen hebben.
Bronnen: PsyQ. (z.d.). Borderline persoonlijkheidsstoornis | PsyQ.
https://www.psyq.nl/persoonlijkheidsstoornis/borderline-persoonlijkheidsstoornis
Borderline persoonlijkheidsstoornis – alles over borderline. (z.d.).
https://mindlercare.com/nl/borderline-persoonlijkheidsstoornis/
4
,2.Epidemiologie
In Nederland komt de Borderline persoonlijkheidsstoornis voor bij 1 tot 2%
van de bevolking. Het gaat hierbij om 150.000 tot 200.000 zorgvragers
waarvan ongeveer 75% vrouw is. Het verschil tussen mannen en vrouwen
qua symptomen is er wel maar hoeft niet altijd zo te zijn. Mannen zullen
eerder gewelddadig gedrag vertonen, zij keren hun emoties naar buiten.
Woede-uitbarstingen komen ongetwijfeld voor bij vrouwen, maar je zal
eerder concluderen dat vrouwen hun emoties naar binnen keren.
Veel van de zorgvragers hebben naast Borderline ook nog andere
stoornissen zoals depressie, verslaving of angststoornissen (co-
morbiditeit). Borderline uit zich meestal tussen je 17e en 25e levensjaar.
Het kan zijn dat je voor je 17e al symptomen had.
Bronnen: PsyQ. (z.d.). Borderline persoonlijkheidsstoornis | PsyQ.
https://www.psyq.nl/persoonlijkheidsstoornis/borderline-persoonlijkheidsstoornis
Borderline persoonlijkheidsstoornis – alles over borderline. (z.d.).
https://mindlercare.com/nl/borderline-persoonlijkheidsstoornis/
5
, 3.Etiologie
Er zijn verschillende mogelijke oorzaken en combinaties die kunnen leiden
tot Borderline. En hoewel er nog steeds veel onderzoek naar wordt
gedaan is het nog niet helemaal bekend wat de precieze oorzaak is. De
persoonlijkheidsstoornis wordt vaak veroorzaakt door een combinatie van
biologische, psychische en sociale oorzaken. Maar ook stress lijkt een
belangrijke factor in combinatie met eerdergenoemde oorzaken. Iedere
zorgvrager is uniek en dus variëren de oorzaken per zorgvrager en zijn of
haar situatie, symptomen en gedragingen. Maar er zijn bepaalde zaken
die steeds terug lijken te komen, zowel los van elkaar als in combinatie,
zoals:
Aangeboren kenmerken: Uit onderzoek is gebleken dat er sprake is van
verlaagde activiteit of juist hyperreactiviteit van de amygdala (kern van
neuronen in de temporale kwab). Met daarnaast een afgenomen activiteit
in de dors laterale prefrontale cortex (gebied in de hersenen dat
betrokken is bij cognitieve en emotionele functies). Deze activiteiten
werden vastgesteld bij de groep zorgvragers die is onderzocht op
Borderline. Dit houdt in dat er een neurologische afwijking zichtbaar is bij
deze groep, wat betekend dat de hersenen van invloed kunnen zijn op het
ontwikkelen van een BPS. Het kan ook zijn dat de zorgvrager aanleg heeft
voor het ontwikkelen van Borderline. Je reageert bijvoorbeeld van nature
al erg vurig of bent erg impulsief. De hersenen verwerken binnenkomende
prikkels dan anders. Hierdoor kun je je anders voelen, anders denken en
reageren. Als laatste heeft de boodschapperstof Serotonine invloed op het
ontwikkelen van Borderline. Zie hiervoor hoofdstuk 4 Anatomie/fysiologie
(Pagina 7).
Omgevingsfactoren: Omgevingsfactoren blijken ook van invloed te zijn in
het ontwikkelen van Borderline. Een groot deel van de zorgvragers geeft
aan iets traumatisch te hebben meegemaakt. Het gaat hierbij dan om
seksueel misbruik, mishandeling, (v)echtscheidingen of (emotionele)
verwaarlozing. Het is (nog) niet bewezen dat traumatische gebeurtenissen
de reden zijn van de ontwikkeling van Borderline. Maar wat opvallend is
dat veel zorgvragers in of rondom hun jeugd en traumatische ervaring
hebben opgedaan.
Familiaire Borderline: In het DSM-handboek staat beschreven dat de kans
op Borderline vijf keer zo groot is, wanneer het op familiair gebied
voorkomt. Niemand wordt geboren met Borderline, dit ontwikkel je pas
later. We kunnen dus niet spreken van erfelijkheid, want de ziekte wordt
niet van ouder op kind overgedragen. Wel kan de aanleg voor een aantal
6
Onderwerp: Borderline
'Borderline patiënten zijn als patiënten met
derdegraadsverbranding over 90% van het lichaam: zonder
emotionele huid wordt de lichtste aanraking of beweging
ervaren als ondraaglijke pijn.' (Marscha Linehan)
Naam: Heidi Bronda
Klas: KVP-B-AUG23A
Studentnummer: 127479
Opleiding: Verpleegkundige BBL
Docent: Nienke van Weerden
Datum: 15-05-2024
, Inhoudsopgave
1.Begripsbepaling........................................................................................4
2.Epidemiologie...........................................................................................5
3.Etiologie....................................................................................................6
4.Anatomie/fysiologie..................................................................................8
5.Pathologie...............................................................................................11
6.Onderzoek en diagnostiek......................................................................13
7.Therapie.................................................................................................16
8.Prognose en beloop................................................................................22
9.Complicaties...........................................................................................23
10.Integratie theorie en praktijk................................................................24
2
,3
,1.Begripsbepaling
Voor deze vierde Rode Loper heb ik het onderwerp Borderline gekozen.
Mijn vorige rode lopers waren meer gericht op somatische ziektebeelden.
Ik heb er nu voor gekozen om de psychische kant uit te werken. Zelf vind
ik dit erg interessant en ik denk erover na om iets in de Forensische zorg
te gaan doen als ik mijn diploma als verpleegkundige behaald heb.
Borderline is een persoonlijkheidsstoornis. In Nederland kennen we het
onder deze naam, maar het wordt ook afgekort als BPS (Borderline
Persoonlijkheid Stoornis). In de volksmond wordt iemand met Borderline
wel eens een 'Borderliner' genoemd. Iemand die lijdt aan dit ziektebeeld
kan enorm uiteenlopende symptomen hebben en gedragingen uiten die
passen bij Borderline. Vaak voelt een zorgvrager met Borderline zich niet
in balans, kan onvoorspelbaar reageren, is impulsief, heeft
stemmingswisselingen, kan suïcidale gedachten hebben, last van
dissociatie, moeite met contacten en relaties, zwart- wit denken en heeft
moeite met emotieregulatie. De zorgvragers worden vaak gekenmerkt als
'onevenwichtig'. Naast zojuist genoemde symptomen en gedragingen
hebben zorgvragers met Borderline ook een grote angst voor afwijzing,
kampen ze met verlatingsangst en hebben een laag zelfbeeld.
De term Borderline is bedacht door psychoanalisten die een groep
zorgvragers ontdekte die anders reageerden op behandelingen voor een
neurotische stoornis. Volgens die analisten begaven de zorgvragers zich
op de grens (border) tussen een neurotische en psychische stoornis.
Daaruit is de naam Borderline ontstaan. Inmiddels is deze wijze
achterhaald en wordt hier niet meer vanuit gegaan, maar de naam is wel
blijven bestaan.
Borderline wordt in het handboek voor psychische stoornissen, de DSM
(Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders), ingedeeld in
cluster B. In dit cluster zitten meerdere persoonlijkheidsstoornissen die
impulsiviteit en emotieregulatie gemeen hebben.
Bronnen: PsyQ. (z.d.). Borderline persoonlijkheidsstoornis | PsyQ.
https://www.psyq.nl/persoonlijkheidsstoornis/borderline-persoonlijkheidsstoornis
Borderline persoonlijkheidsstoornis – alles over borderline. (z.d.).
https://mindlercare.com/nl/borderline-persoonlijkheidsstoornis/
4
,2.Epidemiologie
In Nederland komt de Borderline persoonlijkheidsstoornis voor bij 1 tot 2%
van de bevolking. Het gaat hierbij om 150.000 tot 200.000 zorgvragers
waarvan ongeveer 75% vrouw is. Het verschil tussen mannen en vrouwen
qua symptomen is er wel maar hoeft niet altijd zo te zijn. Mannen zullen
eerder gewelddadig gedrag vertonen, zij keren hun emoties naar buiten.
Woede-uitbarstingen komen ongetwijfeld voor bij vrouwen, maar je zal
eerder concluderen dat vrouwen hun emoties naar binnen keren.
Veel van de zorgvragers hebben naast Borderline ook nog andere
stoornissen zoals depressie, verslaving of angststoornissen (co-
morbiditeit). Borderline uit zich meestal tussen je 17e en 25e levensjaar.
Het kan zijn dat je voor je 17e al symptomen had.
Bronnen: PsyQ. (z.d.). Borderline persoonlijkheidsstoornis | PsyQ.
https://www.psyq.nl/persoonlijkheidsstoornis/borderline-persoonlijkheidsstoornis
Borderline persoonlijkheidsstoornis – alles over borderline. (z.d.).
https://mindlercare.com/nl/borderline-persoonlijkheidsstoornis/
5
, 3.Etiologie
Er zijn verschillende mogelijke oorzaken en combinaties die kunnen leiden
tot Borderline. En hoewel er nog steeds veel onderzoek naar wordt
gedaan is het nog niet helemaal bekend wat de precieze oorzaak is. De
persoonlijkheidsstoornis wordt vaak veroorzaakt door een combinatie van
biologische, psychische en sociale oorzaken. Maar ook stress lijkt een
belangrijke factor in combinatie met eerdergenoemde oorzaken. Iedere
zorgvrager is uniek en dus variëren de oorzaken per zorgvrager en zijn of
haar situatie, symptomen en gedragingen. Maar er zijn bepaalde zaken
die steeds terug lijken te komen, zowel los van elkaar als in combinatie,
zoals:
Aangeboren kenmerken: Uit onderzoek is gebleken dat er sprake is van
verlaagde activiteit of juist hyperreactiviteit van de amygdala (kern van
neuronen in de temporale kwab). Met daarnaast een afgenomen activiteit
in de dors laterale prefrontale cortex (gebied in de hersenen dat
betrokken is bij cognitieve en emotionele functies). Deze activiteiten
werden vastgesteld bij de groep zorgvragers die is onderzocht op
Borderline. Dit houdt in dat er een neurologische afwijking zichtbaar is bij
deze groep, wat betekend dat de hersenen van invloed kunnen zijn op het
ontwikkelen van een BPS. Het kan ook zijn dat de zorgvrager aanleg heeft
voor het ontwikkelen van Borderline. Je reageert bijvoorbeeld van nature
al erg vurig of bent erg impulsief. De hersenen verwerken binnenkomende
prikkels dan anders. Hierdoor kun je je anders voelen, anders denken en
reageren. Als laatste heeft de boodschapperstof Serotonine invloed op het
ontwikkelen van Borderline. Zie hiervoor hoofdstuk 4 Anatomie/fysiologie
(Pagina 7).
Omgevingsfactoren: Omgevingsfactoren blijken ook van invloed te zijn in
het ontwikkelen van Borderline. Een groot deel van de zorgvragers geeft
aan iets traumatisch te hebben meegemaakt. Het gaat hierbij dan om
seksueel misbruik, mishandeling, (v)echtscheidingen of (emotionele)
verwaarlozing. Het is (nog) niet bewezen dat traumatische gebeurtenissen
de reden zijn van de ontwikkeling van Borderline. Maar wat opvallend is
dat veel zorgvragers in of rondom hun jeugd en traumatische ervaring
hebben opgedaan.
Familiaire Borderline: In het DSM-handboek staat beschreven dat de kans
op Borderline vijf keer zo groot is, wanneer het op familiair gebied
voorkomt. Niemand wordt geboren met Borderline, dit ontwikkel je pas
later. We kunnen dus niet spreken van erfelijkheid, want de ziekte wordt
niet van ouder op kind overgedragen. Wel kan de aanleg voor een aantal
6
