Summary
Samenvatting Schoolbeleid (de helft van het vak school- en onderwijsbeleid)
- Course
- Institution
Volledige samenvatting van het boek en de info tijdens de les.
[Show more]
Seller
Follow
janellevh
Content preview
DOELTREFFENDSCHOOLBELEID
DEEL 1: OMTRENT ‘BELEID’, BELEIDSVOEREND VERMOGEN EN AANVERWANTE
BEGRIPPEN
1. INVULLINGEN VAN ‘BELEID’ ALS OPSTAP NAAR BELEIDSVOEREND VERMOGEN
o Verklaring van begrip ‘beleid’ wordt vaak door mensen anders gezien
• Bv. moeilijkheden ondervinden wanneer we anderen willen verduidelijken wat we verstaan onder
concept ‘beleid’
o Verklaring volgens Glasbergen (4 karakteristieken) om beleid en niet-beleid van elkaar te
onderscheiden:
• 1. Een tijdselement: reeks aan elkaar gerelateerde handelingen in de tijd, zekere chronologie of
logica in de handelingen van de leden van de schoolorganisatie, beleidshandelingen zijn aan elkaar
gekoppeld/worden geïnitieerd door eerdere handelingen en leiden op hun beurt tot nieuwe
activiteiten
• 2. Een doelgerichtheid: verbondenheid met vooropgestelde (duidelijk geformuleerde) doelen, geen
toevallige aaneenschakeling van gebeurtennissen
• 3. Een gestructureerde en geformaliseerd verloop: handelingen/activiteiten zijn in voldoende mate
georganiseerd volgens duidelijke (event. schriftelijke) gedragsvoorschriften, bevoegdheden en
procedures
Impliciet beleid: bepaalde trend aanwezig, niet expliciet uitgesproken
Expliciet beleid: uitdrukkelijk beslissing genomen en gecommuniceerd
• 4. Een betrokkenheid van verschillende actoren: meer dan één persoon is betrokken, schoolbeleid
voeren kan niet alleen
o Bovenstaande moet gezien worden als continua i.p.v. zwart-wit
• Tussen ‘geen beleid’ en ‘beleid’ ligt grijze zonde die verscheidene vormen kan aannemen naargelang
mate waarin tegemoetgekomen wordt aan 4 karakteristieken
o Definitie van (school)beleid =
• (School) beleid is het geheel van aan elkaar in de tijd gerelateerde en gestructureerde handelingen
van verschillende leden van een schoolteam die beogen een vooropgesteld doel te realiseren.
1
,2. OMTRENT BELEIDSVOEREND VERMOGEN
o Definitie van beleidsvoerend vermogen =
• De mate waarin een school de haar beschikbare beleidsruimte succesvol aanwendt om te komen
tot een voortdurend proces van behouden of veranderen van haar functioneren met als doel het
verbeteren van haar onderwijskwaliteit en het bereiken van de haar opgelegde en eigen doelen
2.1 Over ‘beschikbare beleidsruimte’
o Onderwijsbeleid is doorheen de decennia geëvolueerd van een door de overheid sterk gereguleerde
en gecontroleerd beleid naar een meer eigen schoolbeleid
• Er is proces van deregulering (minder regels vanuit overheid), decentralisatie (meer
verantwoordelijkheid bij scholen i.p.v. bij overheid) en autonomievergroting (scholen kunnen meer
hun eigen beleid uitstippelen)
• 2 sleutelelementen: beleidsruimte die scholen krijgen + mate waarin men hiermee succesvol
omgaat
o Voorbeeld: decreet betreffende de kwaliteit van het onderwijs (8 mei 2009) is sterk exemplarisch (=
goed voorbeeld):
• Gaat uit van de kracht en beleidsvoerend vermogen van onderwijsinstellingen om zelf in te staan
voor kwaliteitsvol onderwijs interne kwaliteitszorg
o 2 sleutelelementen worden in decreet concreet geconcretiseerd:
• Beleidsruimte die scholen krijgen: ‘Elke school is ervoor verantwoordelijk kwaliteitsonderwijs te
verstrekken en geboden onderwijs kwaliteitsvol te ondersteunen’
• Mate van succesvol omgaan: ‘De instelling beschikt over beleidsvoerend vermogen dat haar in staat
stelt om zelfstandig een kwaliteitsvol beleid te voeren’
o De toegenomen beleidsruimte van scholen leidt tot consequenties: noodzaak verantwoording eigen
handelen + groeiende verantwoordelijkheid
2.1.1 De keerzijde van een groeiende beleidsruimte
o Met betrekking tot het afleggen van verantwoording stellen we vast dat overheid zich sterker
gaat richten op resultaten van onderwijs
• De controle verschuift m.a.w. meer van proces naar product
• Dit valt niet altijd in goede aard: scholen worden o.a. vaker geconfronteerd met niet
onderwijsbonden voorschriften (milieu, hygiëne, veiligheid, ...)
o Toegekende autonomie is relatief en gecontroleerd: overheid richt zich nu sterker op
resultaten, dus regelgeving verschuift van proces naar resultaat van onderwijs
o Niet altijd bevrijdend (ter verantwoording geroepen voor resultaten)
o Meer nood aan participatie – en overlegorganen
o Steeds meer (niet onderwijsgebonden) voorschriften bv. milieu, veiligheid, hygiëne,
juridisering
2
,2.1.2 De samenhang tussen (het benutten van) de beleidsruimte en het beleidsvoerend vermogen
o Beleidsruimte en beleidsvoerend vermogen staan niet los van elkaar. Het ontbreken van
afstemming tussen beide leidt tot spanningen die de kwaliteit van het onderwijs kunnen
bedreigen. Deze figuur visualiseert de relatie tussen de beschikbare beleidsruimte en de mate
van beleidsvoerend vermogen:
o In het kwaliteitsdecreet van 2009 kregen de pedagogische begeleidingsdiensten expliciete
opdracht om scholen te ondersteunen:
• bij realisatie van hun eigen pedagogisch project
• bij bevorderen van hun onderwijskwaliteiten
• bij hun ontwikkeling tot professionele lerende organisatie
o Hiertoe somt het decreet een aantal specifieke taken op:
• Netwerkvorming bevorderen en netwerken ondersteunen
• Beleidsvoerend vermogen versterken
• Kwaliteitszorg van scholen ondersteunen
3
, 2.2 Over ‘succesvol aanwenden’
o Uit onderwijsonderzoek (naar schooleffectiviteit en schoolontwikkeling) blijkt dat bepaalde
schoolkenmerken bijdragen tot het succesvol aanwenden van de beschikbare beleidsruimte
2.2.1 De inbedding in schooleffectiviteits- en schoolontwikkelingsonderzoek
o Beleidsvoerend vermogen = succesvol aanwenden van beschikbare beleidsruimte
• Schooleffectiviteits-onderzoek = onderzoek naar wat werkt. Kenmerken van school (en
klas en leerkracht) in verband brengen met resultaten van leerling. (beschrijvend en
verklarend onderzoek)
Kwam tot staand in jaren 60: zoektocht naar determinanten van kansenongelijkheid
(school doet er niet toe).
Als reactie hierop ontstond het schooleffectiviteitsonderzoek (school doet er wel toe)
• Naast vraag wat er werkt (en waarom), diende ook vraag hoe scholen verbeterd en
veranderd kunnen worden zich aan
Men wilde niet alleen beschrijven en verklaren, maar ook begrijpen en veranderen
Vanuit die vraag schooltonwikkelingsonderzoek ontstaan
• Schooltonwikkelingsonderzoek = hoe kunnen scholen verbeterd en veranderd worden?
(begrijpen en verklaren)
Inzicht dat niet alleen leerkracht rol speelt, maar ook school (leiderschap, klimaat en
samenwerking)
2.2.2 (Afbakening van) indicatoren van beleidsvoerend vermogen
o Mate waarin scholen over beleidsvoerend vermogen beschikken, bepaalt in sterke mate het
succes waarmee de beleidsruimte wordt aangewend
o Concept beleidsvoerend vermogen dient echter verder te worden geconcretiseerd a.d.h.v.
tastbare en meetbare indicatoren. Deze indicatoren zijn:
• getoetst aan empirische evidentie
• de mogelijkheid om als school om hierop invloed uit te oefenen
• de mate waarin deze conceptueel van elkaar te onderscheiden zijn
o Complete set onderzoeksbevindingen levert empirische bewijskracht voor indicatoren van
beleidsvoerend vermogen
Verschillende onderzoeken komen vaak dezelfde indicatoren uit
8 indicatoren voor beleidsvoerend vermogen (schoolbeleid):
De school communiceert doeltreffend
De school streeft naar ondersteunende relaties en samenwerking
De school streeft door middel van gedeeld leiderschap naar betrokkenheid
De school streeft naar gezamenlijke doelgerichtheid
De school is ten aanzien van interne en externe verwachtingen
De school durft afstand te nemen van het traditionele en creëert openingen voor
vernieuwing
De school integreert de verschillende beleidsinitiatieven die ze neemt
De school is bereid systematisch te reflecteren
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller janellevh. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $11.26. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
52355 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now