Dit document bevat nota's van alle lessen consumentenrecht tot en met lesweek 6 gedoceerd door professor Steennot. De nota’s van lesweek 7-12 komen 16/12 online.
- Bescherming van de “consument” in de verhouding tot ondernemingen
o Analyse bestaande regelgeving + rechtspraak Hof van Justitie (selectie)
o Toepassing van bestaande regelgeving
o Kritische reflectie (je mag eigen cases doorsturen)
Worden consumenten voldoende beschermd? Zijn zij in staat om hun rechten
daadwerkelijk te laten gelden? Of zijn consumenten net te veel beschermd?
Kost van bepaalde verplichtingen te groot?
Streven naar evenwicht
Consumentenbescherming VS streven naar meer duurzame samenleving
Bv. herroepingsrecht = essentiële tool consumentenrecht, maar aan
uitoefening is ecologische kost verbonden want goederen in grotere mate
gaan verplaatsen
Bv. wettelijke garantie, moeten consumenten nog recht hebben om vrij te
kiezen tussen herstel en vervanging?
- Boek VI WER (= kern Belgische consumentenrecht o.m. onrechtmatige bedingen, overeenkomsten op
afstand) + Boek XIX WER (laattijdige betaling schulden, dit boek was er nog niet toen we in tweede
bachelor zaten) + bepaalde “bijzondere” wetgeving (o.m. wettelijke garantie)
o (niet Boek VII WER => privaat bankrecht)
BEGINCOMPETENTIES
- Weinig, “gezond verstand”
- Elementaire principes verbintenissenrecht
- Kader economisch recht, weten wat herroepingsrecht is bv.
INTERACTIVITEIT IN DE LESSEN “OLD STYLE”
PRAKTISCHE INFORMATIE
- E-mail (praktisch): Sophie.Ossemerct@ugent.be
- E-mail (inhoud): Reinhard.Steennot@ugent.be
- 0498/066387 (indien problemen om aanwezig te zijn op examen)
- Lesopnames
- Cursus:
o Slides (voorafgaand aan de les beschikbaar via Ufora) + nota’s
Alles wat de prof zegt, kennen
o Te kennen voor het examen: wat behandeld wordt in de les
o Arresten Hof van Justitie (vermeld op de slides): enkel te kennen in de mate waarin ze
behandeld worden in de les (er moeten ook geen namen van arresten gekend worden, wel de
principes die in het arrest vervat zitten)
Ter voorbereiding van de les zal u soms een arrest moeten lezen
Bijzonder veel rechtspraak, ongelofelijke evolutie tussen de eerste keer
consumentenrecht (2003) => toen weinig rechtspraak, nu heel veel belangrijke
arresten
- Optioneel : Handboek Consumentenbescherming en Marktpraktijken
1
, - Discussiefora via Ufora (vragen + “uit het leven gegrepen”)
- Wetgeving:
o Gebruik tijdens lessen en examen (niet geannoteerd: codex economisch en burgerlijk recht,
de rest mag je printen van website BS = alles mag je meenemen)
o Onderlijnen of markeren van de tekst mag; cijfers, letters of tekens aanbrengen mag niet (cfr.
wetboekenreglement)
- Examen
o Mondeling (met schriftelijke voorbereiding – 15 min dus wetgeving gebruiken)
“gesprek over consumentenrecht”
o Beoordeling: kennis, (kritisch) inzicht, structuur
o Januari 2024: onderling wisselen toegestaan mits voorafgaand akkoord
o Gebruik alle nationale en Europese wetgeving is toegelaten
o Verschillende vragen (3 verschillende vragen over verschillende stukken)
CONSUMENTENRECHT IN DE EU
INLEIDING
(OMZETTING) EU-RECHT
• Meeste regelen inzake consumentenrecht zijn de omzetting van EU-Richtlijnen
• In je jaren 90 is de EU wetgever reeds gestart met het harmoniseren van regelen
consumentenrecht. Hoofdzakelijk door richtlijnen uit te vaardigen, deze moeten dus worden
omgezet in intern nationaal recht. Vooral in WER (boek VI en VII)
• Maar niet alles komt vanuit de verplichtingen EU-niveau. Bv. wanneer je een
dienstenovereenkomst van bepaalde duur sluit, dan bevat deze een clausule van
stilzwijgende verlenging – duur 1 jaar verstreken en contract wordt automatisch verlengd
voor nieuwe periode dus wanneer consumenten zich niet op tijd gingen verzetten => gevolg:
opnieuw voor een jaar verbonden
• Consumenten bijzondere bescherming: eens stilzwijgende verlenging heeft
plaatsgevonden – te allen tijde kosteloos opzeggen (met maximum opzegtermijn van
2 maanden) => is een Belgisch initiatief
• Nieuwe boek XIX WER komt volledig uit Belgisch initiatief
• regelen met betrekking tot wettelijke garantie (lichamelijke roerende zaken, digitale
inhoud en digitale diensten naar aanleiding van de digitalisering)
• boek 7 zal niet veel wijzigen aan wettelijke garantieregeling want grotendeels
geharmoniseerd aangezien dit komt van Europa
• Afzonderlijke wetgeving
2
, • Pakketreizen => bijzondere wet om de reiziger (zwakker partij) te beschermen
In België heb je geen wetboek consumentenrecht (in Frankrijk wel)
• Belangrijke rol weggelegd voor Hof van Justitie
• Grotendeels omzetting Europees consumentenrecht (richtlijnen en verordeningen)
=> dus belangrijke rol HvJ
• Interpretatie – prejudiciële vragen (1)
• => in bepaalde gevallen nieuwe regelen gecreëerd, wat met
scheiding der machten? HvJ heeft het de facto gedaan, maar zal dit
niet zelf aangeven, wel onder mom van interpretatie nieuwe
verplichtingen creëren => zeer “activistisch”
• Bv. recht op compensatie bij langdurige vertraging van een vlucht
=> indien consument meer dan 3 u later dan voorzien aankomt op
bestemming => recht op schadevergoeding (forfaitair) tenzij
“overmacht”
• Annulering, niet aan boord mag van vlucht, niets over
compensatie bij langdurige vertraging => HvJ heeft
geoordeeld dat recht op compensatie aanwezig moest zijn
want is vergelijkbare situatie! (onder mom van
interpretatie en inroepen gelijkheidsbeginsel)
• Zijn nationale regelen in overeenstemming met het Europees recht (primair
verdragsrecht en secundaire wetgeving (richtlijnen bv.)? (2)
• Oordelen of additionele bescherming die voorzien is op nationaal
niveau in het kader van minimale harmonisatie, of additionele
bescherming verenigbaar is met primaire verdragsrecht. Bij
diensten => toetsen aan dienstenrichtlijn maar vergelijkbare
principes als primair verdragsrecht
HOOG BESCHERMINGSNIVEAU
Meeste regelen Belgisch consumentenrecht vormen de omzetting van regelen van Europees recht, waar haalt
Europa de bevoegdheid om regelen inzake consumentenrecht te gaan harmoniseren? VWEU => 2 belangrijke
gronden die de Europese wetgever toelaten om regelen van consumentenrecht te harmoniseren
• Europese rechtsgrond regelen consumentenbescherming
• Harmonisatie met het oog op de realisatie van de interne markt (art. 114 VWEU) => altijd
hierop steunen, creatie van interne markt. Dit betekent dat de Europese wetgever die
harmonisatie van het consumentenrecht als voorwaarde ziet voor realisatie van de interne
markt. Achterliggende gedachte? Door te zorgen voor gelijke bescherming voor de
consument, het vertrouwen van de consument in aankopen van grensoverschrijdende
goederen en diensten gaan vergroten => consument maakt zich minder zorgen over
toepasselijke recht omdat bescherming geharmoniseerd is => overal dezelfde rechten gaan
verkrijgen. Confident consumer argument => vertrouwen consument in interne markt gaan
3
, versterken, waar hij ook koopt binnen de interne markt => zelfde of vergelijkbare
bescherming gaan genieten
• standpunt onderneming: consumenten gaan meer bereid zijn om bij buitenlandse
ondernemingen te gaan kopen, zouden ondernemingen ook meer bereid kunnen zijn
om hun goederen of diensten grensoverschrijdend aan te bieden? Geen zorgen
maken over inhoud consumentenrecht in andere lidstaten, volstaan om je eigen
regels te gaan volgen en dus geen beroep doen op dure juristen om te gaan kijken
welke het recht is dat van toepassing is in bv. Frankrijk, Nederland… = kostenreductie
• feiten: verschillende harmonisatietechnieken, indien consumentenrecht 100%
geharmoniseerd was met verordening dan zouden bovenstaande argumenten
volledig opgaan, maar dat is niet gebeurd. Heel beperkt aantal Europese
verordeningen inzake consumentenbescherming, meeste zijn richtlijnen die moeten
worden omgezet + we zien dat bepaalde richtlijnen minimaal geharmoniseerd zijn
• Minimale harmonisatie : je kan meer bescherming toekennen (additionele
bescherming bieden = gold plating doen ) bv. vorige regeerakkoord:
basisprincipe bij omzetting regeling consumentenrecht niet aan gold plating
doen, dus geen bijkomende bescherming, zelfs niet wanneer we dat kunnen
en er dus minimale harmonisatie is = politieke keuze met als doel Belgische
ondernemingen niet aan meer verplichtingen te onderwerpen dan
buitenlandse ondernemingen en daardoor in slechte concurrentiepositie
zouden komen
• Bescherming van de economische belangen van consument (art. 169 VWEU) => mogelijkheid
biedt om regelen uit te vaardigen die tot doel hebben de zwakkere partij te gaan
beschermen, maar Europese wetgever gaat zich bijna nooit (exclusief) op deze rechtsgrond
steunen
• Maximale harmonisatie is enkel mogelijk ogv artikel 114 VWEU => het kan dus niet op basis
van art. 169 VWEU, enkel op basis van interne markt!
• Bescherming zwakke partij is niet enige doelstelling harmonisatie regelen
consumentenrecht, doelstelling is wel realiseren interne markt! je mag hier niet
uit afleiden dat consumentenbescherming geen prioriteit zou zijn van de EU (blijkt
uit VWEU en Europese Handvest)
• Vereiste van een hoog bescherminsniveau ( betekent niet dat men in Europese wetgeving
het hoogst mogelijke beschermingsniveau gaat opnemen, wel een “hoog”)
• artikel 12 + 114 VWEU
• artikel 38 Handvest Grondrechten EU
• Herhaald in Europese Richtlijnen
• Basisbeginsel in de rechtspraak van het Hof van Justitie (bij interpretatie van regelen:
gelet op doelstelling hoog beschermingsniveau, gaan we bepaalde regel op een vaak
consumentvriendelijke manier gaan interpreteren, zonder daarbij de rechtmatige
belangen van ondernemingen uit het oog te verliezen = samenkomen van twee
basisdoelstellingen (realisatie interne markt + creëren hoog beschermingsniveau))
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller MarieVdp. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $8.21. You're not tied to anything after your purchase.
