Summary
Samenvatting Inleiding in de Wetenschappelijke Methode OU
- Course
- Institution
Samenvatting van alle studietaken
[Show more]
Seller
Follow
Daisybeek
Reviews received
Content preview
Inleiding in de wetenschappelijkemethode
Leerdoelen
- Kunnen uitleggen wat kennis is en met behulp van terminologie van Peirce
enkele doelen en kenmerken van wetenschap duiden
- Een beknopt overzicht kunnen geven van de epistemologische
geschiedenis waarin de werkwijze van de moderne wetenschap is
verankerd
- Kunnen omschrijven hoe logisch positivisten en Karl Popper de empirische
werkwijze van de wetenschap duiden, en hierin een contrast kunnen
vormen met de benadering van de logisch positivisten en die van Karl
Popper (falsificationisme)
- Kunnen uitleggen hoe Thomas Kuhns historische benadering de
ontwikkeling van de wetenschap(pen) duidt, en hierin een contrast kunnen
vormen met de benadering van de logisch positivisten en die van Karl
Popper (falsificationisme)
- Kunnen uitleggen hoe Imre Lakatos wetenschappelijke ontwikkeling
probeerde te duiden en hoe zijn benadering elementen van Karl Popper en
Thomas Kuhn weet te combineren
- Kunnen uitleggen wat de inductieve en hypothetisch-deductieve
methodes inhouden, voor- en nadelen hiervan kunnen benoemen, en de
als-dan-daarom-methode kunnen uitleggen en toepassen
- Kunnen beschrijven wat kenmerkend is aan de experimentele methode,
belangrijke methodologische concepten kunnen benoemen en uitleggen
en kunnen beschrijven hoe het experiment gebruikt kan worden voor
hypothese-toetsting
- Benaderingen van causaliteit kunnen beschrijven en verschillen tussen
benadering kunnen analyseren. Onderscheid tussen correlatie en
causaliteit kunnen uitleggen en causale figuren kunnen gebruiken ter
verklaring van gevonden correlaties
- Kunnen duiden wat de essentie is van een informele drogredenering,
kunnen benoemen welke verschillende drogredeneringen er zijn en deze
kunnen herkennen in voorbeelden hiervan
- Kunnen beschrijven welke valkuilen zich in het wetenschappelijk proces
kunnen voordoen, het benoemen en concretiseren hoe open science-
werkwijze kan bijdragen aan het voorkomen van twijfelachtige
onderzoekswijzen, en de essentie van de wetenschappelijke gedragscode
integriteit reproduceren
- De leerstof uit verschillende studietaken met elkaar in verband kunnen
brengen en overeenkomsten en verschillen herkennen
,Voorbereiding
Wat is kennis?
Het concept ‘kennis’ bestaat uit drie onderdelen:
- Het betreft een opvatting;
- De opvatting dient waar te zijn;
- Er moet rechtvaardiging bestaan voor de opvatting.
Wetenschap is in de breedste zin een manier om tot kennis te komen. De
wetenschap betreft een epistemologische benadering en is daarmee een
voortvloeisel uit de klassieke filosofie.
Om tot een voorbeeld van bovenstaande te komen: er staat een paard in de wei
(opvatting). Dit paard staat er ook daadwerkelijk, want ik heb dit met mijn eigen
ogen gezien (opvatting is waar). Bij complexere beweringen is het dus een stuk
lastiger om met zekerheid vast te kunnen stellen dat de opvatting daadwerkelijk
kennis betreft. Daarnaast is een opvatting niet zomaar gerechtvaardigd. Er
moet een gegronde reden zijn om ervan uit te gaan dat de opvatting waar is. Bij
bovenstaand onderwerp was er geen gegronde reden om te veronderstellen dat
er een paard stond, het had net zo goed een geit kunnen zijn.
Een ander soort opvatting, betreft een mening. Dit wordt vaak gekenmerkt door
gebrekkige rechtvaardiging voor de opvatting: Volkswagen is het beste
automerk. Het belangrijkste kenmerk van een mening betreft dat er geen
noodzaak is om er een sterke rechtvaardiging voor te geven.
Peirce
In 1877 schreef filosoof C.S. Peirce een artikel genaamd ‘The fixation of belief’.
Peirce betoogde hierin dat de mens van nature zekere opvattingen over de
wereld wil hebben en twijfel over bepaalde opvattingen onrust veroorzaakt.
Volgens Peirce zijn er twee mogelijk toestanden waarin de mens zich kan
bevinden:
1. Overtuigingstoestand
2. Toestand van twijfel: deze toestand doet ons direct zoeken naar iets om de
twijfel weg te nemen. Dit kan wetenschap zijn, maar ook een alternatieve
methode zoals:
Methode van volharden en vermijden
Methode van autoriteit
A-proiri-methode
Wetenschappelijke methode
Methode van volharden en vermijden
Dit betreft het voorkomen dat je aan bepaalde informatie wordt blootgesteld die
twijfel over een opvatting kan veroorzaken. Het betreft dus situaties en personen
,die twijfel kunnen veroorzaken vermijden. Dit kan door je af te zonderen van
social media, televisie, internet en de krant. Of dit wenselijk is, is een andere
vraag. Een meer herkenbaar voorbeeld is dan ook iemand die niet openstaat
voor suggesties van anderen.
Methode van autoriteit
Men doet hierbij een beroep op autoriteit: ‘Vier artsen hebben dit beweerd, dus
daarom ben ik overtuigd dat sporten gezond is’. In het geval van opvoeding en
onderwijs worden opvattingen gevormd middels autoriteit. De
verantwoordelijkheid voor het vormen van onze overtuigingen leggen wij dus
deels neer bij mensen om ons heen. Het is dan ook nuttig om te leunen op
bijvoorbeeld de autoriteit van een automonteur voor het bepalen of de auto
reparatie behoeft. Dit vormt dan ook een pragmatische strategie, maar betreft
niet de methode van een wetenschapper.
A-priori-methode
Dit biedt een uitweg wanneer het niet mogelijk is om blootstelling aan personen
die informatie via andere personen in twijfel kunnen trekken te vermijden. Het
gaat bij deze methode om ‘termen van smaak’. Aldus: sommige opvattingen
bezitten eigenschappen die hen aantrekkelijk maken (“dat klinkt logisch”) of
lijken aan te sluiten bij bepaalde voorkeuren en opvattingen die we hebben.
Een voorbeeld is: een kind is een tabula rasa (ongeschreven blad). Voor
sommigen is dit een prettigere opvatting dan sterk nativisme (eigenschappen
zijn in bepaalde mate aangeboren). Die eerste suggereert namelijk dat ouders
een belangrijke rol vormen bij de opvoeding van een kind. Als je deze overtuiging
laat afhangen van dergelijke voorkeuren pas je dus de a-priori-methode toe.
Wetenschappelijke methode
Dit betreft de relatief beste methode om twijfel over onze opvattingen te
verminderen. Volgens Peirce bestaan onze opvattingen onafhankelijk van de
werkelijkheid. Om dit meer in lijn met de werkelijkheid te krijgen, kunnen we
zoeken naar empirische gegevens om onze opvattingen te toetsen. De essentie
van wetenschap betreft dan ook het verzamelen van nieuwe gegevens om onze
opvattingen te vormen welke meer stroken met de werkelijkheid.
Een wetenschapper gaat dan ook actief op zoek naar informatie om diens
opvattingen aan te scherpen.
Wetenschap als zoektocht naar kennis
De wetenschap hanteert niet één methode, maar hanteert verscheidene
methoden.
In hedendaags onderzoek worden diverse doelen nagestreefd. Filosoof Ryle
(1947) sprak in zijn boek over het verschil tussen weten dat en weten hoe. Dit
verschil is nuttig om de doelen van wetenschap te begrijpen. Sommige
wetenschappers zijn met name gericht op ‘weten dat’, terwijl anderen gefocust
zijn op ‘weten hoe’. Zo kan iemand weten dat het brein uit allerlei verschillende
, structuren bestaat en deze wellicht op detailniveau benoemen, maar daarmee is
niet bekend hoe deze kennis gebruikt kan worden om een depressie te
behandelen.
Het verkrijgen van kennis en begrip kan dus een doel op zichzelf zijn:
fundamenteel onderzoek. Dit probeert met name te verklaren waarom dingen
zijn zoals ze zijn. Men doet dit vaak door het construeren van hypothesen en
theorieën die kunnen bijdragen aan het verklaren van een fenomeen. weten
dat
Wetenschappers die geïnteresseerd zijn in het toepassen van verworven kennis
om bepaalde problematiek op te lossen, verbetering van de maatschappij of het
ontwikkelen van technologieën gebruiken toegepast onderzoek. Het gaat dus
om het voorspellen onder welke omstandigheden iets optreedt en wat men
hieraan kan doen om dit te voorkomen of te behandelen. weten hoe
Van belang is ons te beseffen dat deze twee vaak in interactie zijn: om te weten
hoe, moeten we ook weten wat. Niet alleen het eigen onderzoek is daarbij van
belang, maar ook die van anderen. Let hierbij echter op de kwaliteit van
literatuur en dergelijke bronnen. Men kan hiervoor de CRAAP-criteria hanteren:
currency (recent), relevance (relevantie), authority (autoriteit van de auteur),
accuracy (nauwkeurigheid) en purpose (doel van de auteur bij het schrijven).
Definities van wetenschap
Een eenduidig antwoord op de definitie van wetenschap is moeilijk te formuleren.
Wetenschap wordt echter gekenmerkt door de methoden en werkwijzen die zij
hanteert. Een alledaagse definitie betreft dan ook: aan verzameling van kennis
die afkomstig is van de zintuigen. Wetenschap dient dus empirisch te zijn,
aldus; op basis van ervaringen en waarnemingen.
Dit empirische karakter kent een lange geschiedenis die te herleiden is tot de
start van de wetenschappelijke revolutie (halverwege de 16 e eeuw), toen
Coperniocus voorstelde het geocentrisch model (aarde als middelpunt van
universum) te vervangen door het heliocentrisch model (zon als middelpunt).
Bewijs voor het heliocentrisch model werd geleverd door Galileo Galilei,
vanwege zijn directe waarnemingen met zijn telescoop.
Wetenschap is dan ook meer dan een verzameling van empirische kennis. Het
gebruikt en leunt op theorie. In de cursus komt dan ook het samenspel tussen
theorie en empirie aan bod.
Wetenschap: normatief versus descriptief
Objectiviteit betreft een belangrijk onderwerp binnen de wetenschap. Dit betreft
dan ook een belangrijk thema voor logisch positivisten (zie thema 1): kennis
moet vrij zijn van waardeoordelen en niet-verifieerbare claims.
Desondanks is het goed om een onderscheid te maken tussen descriptieve
uitspraken en normatieve uitspraken:
- Descriptief (wat is): is dus heel feitelijk; sporters leven langer, rokers
leven korter.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Daisybeek. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.24. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
52355 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now