Summary
Geschiedenis samenvatting hoofdstuk 9 (Tijd van Wereldoorlogen)
- Course
- Level
Geschiedenis samenvatting hoofdstuk 9 (Tijd van Wereldoorlogen)
[Show more]
Seller
Follow
quintenvermaas
Content preview
De Eerste WereldoorlogDe oorlog breekt uit
De aanleiding voor de Eerste Wereldoorlog was de moord op de Oostenrijkse
kroonprins Frans Ferdinand, die op 28 juni 1914 werd doodgeschoten in Sarajevo. De
moordenaar kwam uit een Servische terreurgroep, terwijl de Oostenrijkers dachten
dat de Servische overheid achter de moord zat. Om een eind te maken aan de
Servische dreiging, besloot Oostenrijk Servië te straffen. Duitsland gaf Oostenrijk
steun waardoor ze een ultimatum (laatste eis) durfde te stellen, maar Servië
weigerde vanwege hun bondgenoot Rusland. Een maand na de oorlog verklaarde
Oostenrijk Servië de oorlog. Rusland en daarna Frankrijk mobiliseerde hun leger,
waarna Duitsland Rusland en Frankrijk de oorlog verklaarde. Later trok Duitsland
door het neutrale België naar Frankrijk, waardoor Groot-Brittannië Duitsland de
oorlog verklaarde. Er kwamen twee bondgenootschappen: de geallieerden
(bondgenoten, in de twee oorlogen de landen die tegen Duitsland vochten) en de
centralen (bondgenoten in de Eerste Wereldoorlog). Later gingen bijna alle Europese
landen meedoen en ook de troepen uit koloniën. Toen de Verenigde Staten zich in
1917 bij de geallieerden aansloten werd het een wereldoorlog (oorlog waarin veel
volken in een groot deel van de wereld meedoen).
Oorzaken van de oorlog
Aan het eind van de 19e eeuw waren er twee bondgenootschappen1 ontstaan. Als een
van de landen hierbinnen werd aangevallen ging het hele bondgenootschap ten
strijde. Ook groeide het nationalistische gevoel sterk2. Zo wilde Frankrijk een
‘revanchisme’ op Duitsland na de oorlog in 1870-1871 en wilde het nieuwe
opkomende Duitsland groeien in macht. Die macht wilde Duitsland ook op mondiaal
niveau met koloniën en zo kwam er de Duitse ‘weltpolitik’ 3. Om dit koloniale rijk uit te
breiden moest Duitsland betere oorlogsvloten hebben als Groot-Brittannië. Zo
ontstond er een wapenwedloop (race om de beste en meeste wapens) tussen
Duitsland en Groot-Brittannië4. Een andere oorzaak was, dat in Duitsland, maar ook in
andere landen militarisme (verheerlijking van alles wat met het leger te maken heeft)
heerste5. De oorlog werd toen nog door iedereen onderschat. In 1912 en 1913
werden twee Balkanoorlogen gevoerd, waarbij Servië, Bulgarije en Griekenland grote
delen van het Ottomaanse rijk afscheurden.
Het verloop van de oorlog
In de Eerste Wereldoorlog werden veel loopgraven (uitgegraven gangen), met
ertussen vallen gebruikt. Een voorbeeld hiervan is West-Vlaanderen en Noord-
Frankrijk. Dit westelijke front (gebied waar gevochten wordt) bleef bijna vier jaar
muurvast zitten. Na een opstand tegen de Russische regering kwam er in februari
1917 honger onder de bevolking. De tsaar trad af. In oktober 1917 grepen
communisten onder leiding van Lenin de macht. Zijn regering sloot op 3 maart 1918
vrede met Duitsland. Drie weken later ging Duitsland naar het westen met het
voorjaarsoffensief. De geallieerden gingen in de tegenaanval met verse Amerikaanse
troepen en het nieuwe wapen: ‘een tank’. Duitsland was aan de verliezende hand en
toen de keizer hoorde dat het leger niet meer voor hem wilde vechten, vluchtte hij
1
Oorzaak 1-ontstaan bondgenootschappen
2
Oorzaak 2-groei nationalistische gevoel
3
Oorzaak 3-Duitsland wilde meedoen met het modern imperialisme
4
Oorzaak 4-Duitsland en Groot-Brittannië kwamen in een wapenwedloop terecht
5
Oorzaak 5-Militarisme in Europese landen
, naar het neutrale Nederland. Op 11 november kwam eer een wapenstilstand
(afgesproken onderbreking van de strijd).
Bewapening en verwoesting
In de Eerste Wereldoorlog werden er door de industrialisatie voor het eerst
massavernietigingswapens (wapen dat een groot aantal mensen tegelijk kan
vermoorden) gebruikt als machinegeweren, vliegtuigen en gifgas waardoor veel
doden vielen. In 1917 startten de Duitsers een duikbotenoorlog om de Amerikaanse
voedseldonaties te stoppen, maar dit pakte niet goed uit, want hierdoor verklaarden
de Verenigde Staten Duitsland de oorlog. In 1916 vielen de Britten de Duitsers in
Frankrijk aan, wat leidde tot een loopgraventactiek met enorm veel doden.
Betrokken burgers
Voor de oorlog waren veel wapens en andere nodig, die werden geproduceerd door
de bevolking waardoor er een oorlogseconomie ontstond. De geallieerden zorgden
voor blokkades bij bijvoorbeeld havens in Duitsland. Dit zorgde voor een grote
hongersnood onder de bevolking. Maar de bevolking werd ook getroffen door puin in
de steden en geweld van soldaten.
Gevolgen van de oorlog
Na de oorlog werd Duitsland als verliezer aangewezen en kreeg strenge straffe
opgelegd in het verdrag van Versailles. Duitsland mocht maar een klein leger
houden, kreeg veel herstelbetalingen en mocht niet aansluiten bij de Volkenbond
(volkerenorganisatie sinds 1919). Van de oude multi-etnische staten (staat waarin
meerdere volken leven) bleef alleen Rusland over. In 1917 scheidden Oekraïne en
Georgië hier zich van. De nieuwe communisten heroverden de gebieden weer
behalve het Duitse gedeelte van Polen. Maar ook andere multi-etnische staten vielen
uiteen zoals het Habsburgse rijk en het Ottomaanse rijk.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller quintenvermaas. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.23. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
73918 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now