Summary
Samenvatting Inleiding bestuurskunde DEEL 2
- Course
- Institution
Hoofdstuk 3 & 4 van het vak Inleiding Bestuurskunde Incl. voorbeelden uit de les Samenvatting van het boek én lesslides!
[Show more]
Seller
Follow
boscheerlinck
Content preview
HOOFDSTUK 3: MAATSCHAPPIJ, BESTUUR EN BESTUURSKUNDE: HISTORISCHE SCHETS1. INLEIDING
Dit hoofdstuk geeft een ruwe historische schets van de laatste twee eeuwen en gaat na hoe
maatschappelijke condities, de rol van de overheid en de bestuurskundige visie op deze maatschappij
met elkaar verweven zijn.
2. EEN DRIEHOEK VAN WEDERZIJDSE BEÏNVLOEDING
De geschiedenis, en dus ook het heden, van het bestuur kan best begrepen worden door de studie
van drie factoren:
1. Maatschappelijke factoren en trends:
Bijvoorbeeld de Amerikaanse cultuur van wantrouwen, globalisering,…
2. Verschuivingen in het bestuurssysteem en de rol van de overheid:
Omvang, taakstelling en organisatie van de overheid
3. Bestuurskunde:
Met welke denkkaders wordt er nagedacht over de overheid en haar rol in de
maatschappij.
MAATSCHAPPIJ OVERHEID
BESTUURSKUNDE
➔ De causale relaties binnen de driehoek zijn wederzijds en moeilijk uit elkaar te halen.
3. ARTEFACTEN VAN BESTUUR
3.1 HET DOMESDAY BOOK (1085): BASIS VOOR BELASTINGSHEFFING
Het Domesday book: bracht in kaart welke bezittingen iedereen had, hoeveel deze waard waren en
hoe veel belastingen Willen de Veroveraar kon eisen op basis van zijn koninklijke rechten. Het werd
ook gebruikt als bron om conflicten over eigendom op te lossen.
Een vergelijkbare inspanning om de belastingsbasis te registreren kwam niet meer voor tot men in de
19e eeuw volkstellingen begon te houden. Ook vandaag is het vaststellen van de belastingsbasis een
statistische en administratieve uitdaging.
3.2 DE VLAAMSE MIDDELEEUWSE STEDEN: STEDELIJKE AUTONOMIE
12-15e eeuw: Brugge gaf toon aan, meest verstedelijkte regio van Noord Europa
16e eeuw: Antwerpen ontwikkelde zich als handelscentrum (Gouden eeuw)
einde: Spaanse furie.
➔ De stedelijke autonomie was opmerkelijk.
➔ Ook het immigratiebeleid was opmerkelijk. Steden probeerden hooggeschoolde en/of
kapitaalkrachtige inwijkelingen naar de stad te lokken met fiscale voordelen en gratis
infrastructuur. Men maakte dus een onderscheid tussen gewenste en niet-gewenste
immigranten.
, ➔ Ook vandaag staan de lokale besturen in Vlaanderen, en vooral dan de steden, op hun
autonomie.
➔ Het laatste decennium lijkt het imago van de Vlaamse steden versterkt. Vernieuwingen
aan stations, de A van Antwerpen,… Deze trend noemt men het ‘stedelijk activisme’.
3.3 POLDEREN BIJ DE VERENIGDE OOST-INDISCHE COMPAGNIE
Poldermodel: In het naoorlogse Nederland waren de bestuurders het eens dat omwille van haar
geschiedenis van de strijd tegen het water, Nederlanders elkaar steeds in consensus zullen vinden.
Pim Fortuyn entte zich op een onderstroom van kiezers die dit niet zo zagen en die het niet zo eens
waren met de harmonieuze maatschappij.
▪ Poldermodel in de 17e-18e eeuw bij het VOC:
VOC was grootste onderneming, en besluitvorming was hier wel degelijk op
consensus gebaseerd. Maar dit kon echter maar werken doordat er achter de
schermen een aantal sterke figuren de besluiten voorbereidden.
Ging uit van een stakeholder model, waar de belanghebbenden mee in het bestuur
werden betrokken.
▪ EIC (Britse East Indian Company):
De besluitvorming hier was meer conflictueus, maar ook heel wat transparanter. Ging
uit van een aandeelhoudersmodel, met een onafhankelijk bestuur dat vooral
aandeelhouderswaarde moest creëren.
3.4 NAPOLEON’S CODE CIVIL EN ZIJN GRONDPLAN VOOR HET BELGISCHE BESTUUR
Begin 19e eeuw vielen het huidige Nederland en België onder Napoleontisch bewind.
Niettemin voerde hij enkele belangrijke hervormingen door:
- Napoleon codificeerde het bestuur waarbij alles werd neergeschreven
- Napoleon bouwde infrastructuur
- Napoleon voerde de burgerlijke stand in
- Bestuurlijke gebiedsindeling in departementen en arrondissementen vastgelegd.
4. DE NACHTWAKERSSTAAT (1800-1870)
4.1 MAATSCHAPPELIJKE CONDITIES
▪ Industrialisering (met uitvinding van de stoommachine)
▪ Verlichtingsdenken uit 18e eeuw dat zich verzette tegen autoriteit die op traditie was
gestoeld. Dit leidde in het begin van de 19e eeuw tot een democratiseringstrend.
4.2 ROL VAN DE OVERHEID
▪ Nachtwakerrol : de overheid intervenieert slechts minimaal in de maatschappij en de
economie. De belangrijkste taak is een minimale veiligheid garanderen.
▪ De overheid beperkt zich tot de definiërende functies:
- verdediging van de territoriale integriteit van de staat
- garanderen van interne orde door politie en rechtbanken
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller boscheerlinck. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.97. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
73918 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now