SWK 5; Filosofie
ingevulde verwerkingsschema´s + uitbreiding op verwerkingsschema´s
hoorcollege 1 denken met epicurus
Lesdoelen
1.Kan ik de belangrijkste ideeën van Epicurus uitleggen, zoals zijn visie op filosofie, geluk,
verlangens, en de rol van genot in het leven?
2.Kan ik uitleggen hoe Epicurus’ onderscheid tussen natuurlijke/noodzakelijke en niet-
noodzakelijke verlangens relevant kan zijn voor het begeleiden van kinderen en ouders?
3.Kan ik uitleggen hoe Epicurus’ onderscheid tussen verschillende soorten genot relevant
kan zijn?
4.Kan ik Epicurus' ideeën over geluk en genot toepassen op een casus waarin jongeren
worstelen met consumptiedruk en de zoektocht naar geluk?
5. Kan ik de hedonistische calculus uitleggen, de manier van keuzes maken die Epicurus
voorstaat?
,Verwerkingsschema epicurus
wereldbeeld mensbeeld Ethiek
1. filosoferen is het doen 1. Angst is de grootste (epicurus) fysische wereldbeeld werkt d
van fundamentele spelbederver van het ethiek:
uitspraken. menselijke streven 1. Het draait in een gelukkig leve
naar geluk. zelfredzaamheid en gemoeds
2. De kerntaak van
filosofie; het 2. Met ons verstand 2. veel van onze behoeften zijn
doorgronden vd aard vd kunnen wij houvast ongefundeerd. Het rusteloos
werkelijkheid om vinden in het lust levert onrust op.
daarmee de mens van bestaan.
diens angsten te 3. het 4 voudige medicijn als rem
bevrijden. 3. De wereld is onrust.
onoverzichtelijk maar
3. De wereld is niet we leven in 3 kringen: 4. het gaat om verstandig geluk,
geschapen en alles vrienden, domweg gelukkig zijn.
bestaat uit atomen samenleving en grote
(boze) buitenwereld. 5. het met vrienden maken van d
4. Niets gebeurt met een herinneringen is verstandig.
reden, alles is 4. We bestaan niet +
toevallig. alleen.
waarbij de aanwezigheid De wereld is geen ´natuurlijke woning´
5. God is er niet, en was van anderen geruststellend scheppen een eigen beperkte orde, wa
kan zijn.
ie dr wel zou die zich thuis kunnen voelen.
5. We ervaren lust&
niet bezighouden met
onlust, genot & pijn
mensen + hedonistische ethiek: lust/gen
op basis waarvan wij
criterium voor ons handelen
de gelukskeuzen in
a. gevoelens van lust en on
ons leven maken.
onbetwijfelbaar
b. lust; vrij zijn van angst e
+ het verstand nodig om juiste af
+ Epicurus blijft een
maken
rationalist.
+ gelukkig leven:
+ Epicurs verschilt sterk
- zelfredzaamheid(autarkeia)
in zijn denken over de
gaat over het lichamelijke
waarde van lijden met
- gemoedsrust (ataraxia)
nietzsche, die lijden
gaat over het geestelijke
juist noodzakelijk acht.
+ 0-lijn:
- zodra de primaire levens
zijn voldaan, bereiken w
beter dan 0 wordt het nie
- 0-lijn hoogst haa
- het lichaam signaleert lu
maar is grenzeloos in he
vermijden ervan.
+ viervoudig medicijn:
1. wees niet bang v
goden, de goden
2. wees niet bang v
3. genot is gemakke
bereiken
4. pijn is gemakkeli
of vermijden
(gevoelens van p
onlust compense
lustgevoelens > b
aangename herin
Hedonistische calculus
natuurlijk natuurlijk niet noodzakelijk niet natuurlijk
noodzakelijk (optioneel) niet noodzakelijk / (ongefundeerd) (nooit)
(altijd)
wat een mens nodig fijn om te hebben, maar gaat er een bron van onrust, afhankelijkheid, angst en co
heeft om in leven te niet dood aan als je ze niet hebt.
blijven.
- voedsel, onderdak,
kleding, zuurstof,
- drank, luxe voedsel, villa’s - extreme luxe, rijkdom, status, aanz
warmte, veiligheid,
slaap
bijna altijd binnen kost meer moeite om te verkrijgen ingebeelde behoefte, die je niet met rust kan laten
handbereik (kan altijd groter, mooier, beter)
,1. Wereldbeeld: Realiteit, toeval en een niet-ingrijpende god
Epicurus' wereldbeeld is gebaseerd op een materialistische en atomaire visie, waarbij alles
bestaat uit atomen en niets wordt geschapen door een hogere macht.
● Filosoferen als fundamentele uitspraken: Epicurus beschouwt filosofie als de
zoektocht naar fundamentele waarheden over de werkelijkheid. Het doel van deze
zoektocht is om inzicht te krijgen in de natuur en ons bestaan, zodat we onze
angsten kunnen overwinnen en een gelukkig leven kunnen leiden.
● De wereld bestaat uit atomen: Volgens Epicurus is alles in de wereld opgebouwd
uit onzichtbare deeltjes die atomen worden genoemd. Dit materialistische
wereldbeeld stelt dat de wereld niet is geschapen door een god, maar dat alles wat
bestaat, voortkomt uit een natuurlijk proces van materie. Dit idee was revolutionair
voor zijn tijd en legt de basis voor een wetenschappelijk begrip van de werkelijkheid.
● Toeval en het gebrek aan oorzaak: Epicurus geloofde dat niets in de wereld met
een reden of doel gebeurt; alles is toevallig. Dit betekent dat gebeurtenissen geen
hogere betekenis of plan hebben, wat bijdraagt aan de bevrijding van de angst voor
de toekomst en de zoektocht naar zin.
● Godsbeeld: Epicurus ontkent het bestaan van een betrokken god. Als er al een god
zou zijn, dan zou deze niet ingrijpen in de menselijke aangelegenheden. Dit idee
helpt de mens om de angst voor goddelijke vergelding of straf los te laten, waardoor
ze zich vrijer voelen om hun leven te leiden.
2. Mensbeeld: Angst, geluk en de sociale cirkels
Epicurus' mensbeeld legt de nadruk op de emotionele ervaringen van de mens, het belang
van relaties en de zoektocht naar geluk.
● Angst als spelbederver: Epicurus stelt dat angst de grootste bedreiging vormt voor
ons streven naar geluk. Het is de vrees voor de dood, het onbekende en andere
invloeden die ons kunnen verlammen en ons geluk in de weg staan.
● Houvast in het bestaan: Met ons verstand en onze rede kunnen we een stevig
fundament vinden in de wereld om ons heen. Door te filosoferen en de natuur te
begrijpen, kunnen we onze angsten overwinnen en ons leven verbeteren.
● Leven in drie kringen: Epicurus beschrijft de sociale structuren waarin we ons
bevinden:
○ Vrienden: De eerste kring, die de grootste invloed op ons geluk heeft.
Vriendschap biedt steun en vreugde.
○ Samenleving: De tweede kring, waar we deel uitmaken van een bredere
gemeenschap. Het is belangrijk om in harmonie met anderen te leven.
○ De grote (boze) buitenwereld: De derde kring, die onbekend en
onoverzichtelijk kan zijn. Hierin kunnen angsten en zorgen opkomen, maar
deze moeten we leren beheersen.
● Ervaring van lust en onlust: Epicurus leert ons dat we leven in een wereld waarin
we zowel genot (lust) als pijn (onlust) ervaren. Deze ervaringen vormen de basis
voor onze keuzes en beslissingen over wat ons gelukkig maakt.
3. Ethiek: Geluk, zelfredzaamheid en het 4-voudige medicijn
Epicurus' ethiek is geworteld in zijn fysische wereldbeeld en richt zich op het bevorderen van
een gelukkig leven door zelfredzaamheid en het vermijden van onrust.
,● Gelukkig leven draait om zelfredzaamheid en gemoedsrust: Epicurus benadrukt
het belang van onafhankelijkheid en innerlijke rust. We moeten onszelf leren om
gelukkig te zijn zonder afhankelijk te zijn van externe factoren of ongegronde
behoeften.
● Ongefundeerde behoeften: Veel van onze verlangens en behoeften zijn ongegrond
en kunnen leiden tot ontevredenheid en onrust. Epicurus waarschuwt dat het
najagen van onrealistische verlangens ons alleen maar meer onrust en pijn zal
bezorgen.
● Het 4-voudige medicijn: Epicurus introduceert een remedie tegen onrust die
bestaat uit vier belangrijke elementen:
1. Niet te vrezen: Begrijpen dat de dood niets voorstelt en dat we er niet bang
voor hoeven te zijn.
2. Deugdelijke vreugde: Geniet van de eenvoudige en oprechte vreugden van
het leven.
3. Te erkennen dat we vrij zijn: Realiseer je dat je jezelf kunt bevrijden van
overbodige verlangens en angsten.
4. Het goede leven: Waardeer het leven en de relaties die je hebt, en maak
dankbare herinneringen.
● Verstandig geluk: Epicurus benadrukt dat geluk niet slechts gaat om het ervaren
van genot, maar om een weloverwogen en verstandig leven. Dit betekent dat we
bewust keuzes moeten maken die ons echt gelukkig maken, en dat we de waarde
van vriendschappen en betekenisvolle ervaringen in ons leven moeten waarderen.
● Vriendschap en dankbare herinneringen: Het opbouwen van waardevolle
herinneringen met vrienden en geliefden is essentieel voor een gelukkig leven. Deze
ervaringen bieden niet alleen vreugde, maar helpen ons ook om onze angsten te
overwinnen en te genieten van het leven.
Samenvatting:
● Wereldbeeld: De wereld is niet geschapen en bestaat uit atomen. Er is geen hogere
reden voor gebeurtenissen; alles is toevallig. God is niet betrokken bij ons leven.
● Mensbeeld: Angst is een obstakel voor geluk. We leven in sociale kringen (vrienden,
samenleving, buitenwereld) en maken keuzes op basis van onze ervaringen van lust
en onlust.
● Ethiek: Geluk is gebaseerd op zelfredzaamheid en gemoedsrust. Het is belangrijk
om ongefundeerde verlangens te vermijden, verstandige keuzes te maken, en
waardevolle herinneringen met vrienden op te bouwen.
, epicurus over vriendschap
- vriendschap is het hoogst haalbare
- zonder vriendschap geen geluk mogelijk
- maken van dankbare herinneringen is
essentieel
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller denzellboldewijn. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $9.99. You're not tied to anything after your purchase.