Summary
Samenvatting Uitgebreide aantekeningen van Hollandse kunst in de Zeventiende eeuw
- Course
- Institution
Uitgebreide aantekeningen
[Show more]
Seller
Follow
laurevtl
Content preview
Hollandse kunstHoorcollege 1: De Gouden Eeuw? Nieuwe vragen bij een oud concept
Het beeld van de zeventiende-eeuwse Hollandse kunst verandert steeds. In de tijd zelf werd een
beeld geschapen dat later voeding gaf aan de notie van de Gouden Eeuw. Negentiende- eeusw
opvattingen blijken sterk politiek en nationalistisch gekleurd. Die zienswijze werd in de tweede
helft van de 20e eeuw aangepast onder invloed van de gevolgen van de Tweede Wereldoorlog.
Die beweging eindigt voorlopig in onze tijd met een herziening van alle voorgaande visies, die
vooral wordt gestuurd door sociaal- emancipatoire bewegingen.
De kern van het beeld van de zeventiende eeuwse kunst en cultuur draait om het stedelijke, de
rijkdom, luxe, macht en zeevaart. Hoe kon dat ontstaan en hoe is het steeds aangepast tot meest
recente beeld; stedelijk, rijkdom, luxe, macht en zeevaart met een zwart randje.
I. Ontstaan en verspreiding beeld Hollandse kunst, 17e en 18e eeuw
De historische context:
- In de zestiende eeuw lag het economisch centrum in Brabant (het huidige Vlaanderen),
rondom Antwerpen, Brussel, Brugge en Leuven ( het meest verstedelijkte gebied) tot ca.
1650. De Nederlanden waren Spaans- Habsburgs gebied. In de zeventiende eeuw is het
huidige Nederland het belangrijkste gebied. Dat kwam door toenemende onvrede over het
Spaanse gezag (dat gecentraliseerd werd). Tussen 1440- 1450 waren er drie
ontwikkelingen:
1. Er was groeiende onvrede bij de adel en het volk
- Doordat spanje het bestuur wil centraliseren, betekent dat dat de macht
van de steden wordt aangepast. Er wordt een belastingstelsel gevormd, dus
men moet meer belasting betalen en dat zorgt voor onvrede. Hiernaast
vindt ook nog de inquisitie plaats om de reformatie tegen te gaan en
hiertegen is ook stevig verzet
2. Er is een economische malaise
, - Er heerst een kleine klimaatcrisis, waardoor het dus te koud was. Hierdoor
waren de rivieren dichtgevroren, dus er werd minder graan aangevoerd en
hierdoor was er minder werk en meer honger. Dit zorgt ook voor onvrede.
De protestanten pikten dit niet meer en de vele onvrede eindigde in een
opstand tegen het symbool van al het kwaad; de katholieke kerk.
- Deze religieus georiënteerde opstand leidde tot de
> Beeldenstorm (1566)
- Begin 80 jarige oorlog in 1568
- Vorming van een nieuwe natie in het Noorden
- Republiek met veel macht voor de regenten van steden
- Calvinisme in Noorden, katholicisme in Zuiden
- Als reactie stuurden de Spanjaarden de Hertog van Alva om middels een repressie orde
op zaken te stellen. De zaken verergerden echter. Antwerpen kwam in opstand, wat leidde
tot een scheuring.
> Val van Antwerpen (1585)
- Scheiding Noordelijke en Zuidelijke Nederlanden een feit
- Zuidelijke Nederlanden onder Spaans- Habsburgs bewind
- Golf van immigratie vanuit Zuidelijke Nederlanden naar steden in Holland
- De Oranjes (Willem van Oranje, Maurits, Frederik Hendrik) loodsen dat wat de republiek
zou worden door de 80jarige oorlog heen
> Twaalfjarig bestand (1609- 1621)
- Opschorting strijd tussen Republiek en de Spaanse Nederlanden
- Periode van rust, stabiliteit en toenemende welvaart
- Noorden ontwikkelt zich verder ten koste van Zuiden (met name dankzij zeevaart)
- Snelgroeiende steden
- Immigratie uit Zuiden naar Noorden zet door
> Vrede van Munster (1648)
- Einde van de 80 jarige oorlog
- Enorme welvaart
- Amsterdam groeit uit tot centrum van Noordwest- Europa
- Holland meest verstedelijkte gebied in Europa
, - Rampjaar (1672) > aan de ontwikkeling komt een einde met Franse/ Engelse
aanval
Na het einde van de 80 jarige oorlog groeien de Hollandse steden explosief. Er ontstond een
lokale identiteit van de steden, alsof het eigen landjes waren. Onder druk van die oorlog was de
Republiek ontstaan, waarin de steden dus belangrijk waren. Je werd steeds Hollandser, maar hoe
uit je deze Hollandse identiteit? Met schilderkunst
> Eigentijdse beeldvorming in de schilderkunst; deze onderwerpen werden enorm vaak
geschilderd. Er was een Hollandse identiteit in de maak en de schilders beginnen deze thema’s
over te nemen. Deze Hollandse kunst gaat over de Noordelijke Nederlanden.
- De oude twist
> Oorlogsbeelden waren een genre: dragen bij aan een herinneringscultuur. Door dezelfde
herinnering, dezelfde groep. Beelden schrijven zelfde geschiedenis, scheppen van
identiteit
- Kleine schilderijen met gevecht op het land zijn meer gewone mensen
- Grote schilderijen is vaak grote zeevaart en voor de admiraliteit
- De vredige tijd
> als er geld is, is er vermaak
- Kunst en wetenschap
> intellectuele activiteit belangrijker dan de manuele activiteit met andere woorden;
kunstenaars zagen zichzelf meer als wetenschapper, want ze werken uit de geest
(bijvoorbeeld het tekenen van een vallend persoon is niet naar levend model, maar uit het
hoofd). Het maken van een overtuigende compositie is hersenwerk.
> wetenschap tonen, kennis van de wereld, van de sterrenhemel, gebruik van optische
instrumenten zoals microscoop. Natuur werd groter, besef van natuur werd groter.
Nieuwe gewassen, zoals beesten, bijvoorbeeld ook ananas (botanie en biologie). Mensen
vertrouwen niet meer op kennis uit de klassieke oudheid, maar op empirische kennis. Er
kwam een nieuwe filosofie.
> Vrouwen waren ook actief in deze periode, veel bijvoorbeeld botanie
- Kennis Gods
> je geloof bepaalde de hele dag in de 17e eeuw. Van dagindeling tot moraal.
, > stilleven met boeken
> boodschap: religieus leven is belangrijker dan het wereldse vermaak.
> mensen lazen boeken ook echt
- Rijkdom
> bijvoorbeeld: Amsterdamse regenten laten zich portretteren op een manier die voorheen
was voorbehouden voor vorsten; ten voeten uit.
- Koophandel
> scheepvaart handel op de Oostzee (meeste geld werd verdient met houthandel en
graanhandel op de Oostzee)
> koloniën voorbeeld: frans post geeft een heel geïdealiseerd beeld van Brazilie
> handelsgebouw ‘De Beurs van Amsterdam’ als symbool voor de rijkdom
- Vergroten der Steden (welvaart)
> mooie stadsgezichten
- Vergroten der Steden (armoede)
- ‘S Lands welvaren
> Gebruik je geld niet alleen voor jezelf; er worden gestichten gesticht voor behoeftigen.
Die instellingen werden bestuurd en deze bestuurders lieten zich graag afbeelden
- Overvloedig vee
- Vredig landbouwen
> geromantiseerd beeld; koddige boeren, pastorale herder. In tegenstelling tot de
werkelijkheid veel geweld en alcoholisme op het platteland en er waren plagen als
muizenplagen die de oogst opaten en daardoor was er een hongersnood en vond er een
trek naar de stad plaats
- Veilig reizen
Daarnaast werd er ook geschreven over de schilderkunst. Kunst werd in de 17e eeuw al heel
bijzonder gevonden. Er werd dus ook veel over geschreven, die boeken kunnen we nu weer
gebruiken om te zien hoe er destijds over de kunst werd gedacht en hoe er naar werd gekeken. In
de boeken worden twee zaken uitgelicht die tamelijk uniek zijn voor de 17e eeuwse Nederlandse
kunst; realisme (zeer overtuigend weergeven van de werkelijkheid) en breedte van de
onderwerpen (zo’n beetje alles wat zichtbaar was werd geschilderd). Daar is men enerzijds trots
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller laurevtl. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $11.46. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
52510 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now