Summary
Samenvatting 3V: Patho 1: verpleegkundige aspecten
- Course
- Institution
Verpleegkundige aspecten patho 1: oncologie, hematologie en gastro-enterologie. Samenvatting van cursus en ppt met notities uit lessen.
[Show more]
Seller
Follow
noortje1661
Content preview
ZOM: PATHOLOGIE – VERPLEEGKUNDIGE ASPECTENDEEL 1: VERPLEEGKUNDIGE ASPECTEN IN DE ONCOLOGIE
H1: Inleiding oncologie:
Prevalentie
= Hoe veel gevallen op een bepaald tijdstip
Incidentie
= aantal nieuwe gevallen dat er bijkomt per tijdseenheid, geeft de snelheid weer
waarmee de ziekte zich zal ontwikkelen
Incidentie kan hoger zijn dan de prevalentie = wnr een ziekte snel geneest
→ Bij kanker niet het geval, prevalentiecijfers altijd hoger dan de
incidentiecijfers
Oncologische zorgvrager:
- 1/2 mannen en 1/3 vrouwen krijgen vroeg of laat kanker, meestal 60+
- Jaarllijks 800 nieuwe gevallen bij jongeren tussen 15-29 jaar
- Vijfjaarsoverleving: hoe jonger, hoe hoger, vrouwen iets hogere kans,
afhankelijk van tumor en stadium
- Ras, geslacht, continent en leeftijd bepalen welke soort kanker meer kans
op
H2: Ethiologie
Preventie:
- Primair = proberen voorkomen door vb: rookstop
- Secundair = vroege detectie vb: screening
- Tertiair = voorkomen hervallen vb: check-ups
Preventie = taal 1e lijnszorg
Beinvloedende factoren waar je zelf iets kan doen:
- Roken = grootste factor
- Alcohol, voeding, overgewicht, lichaamsbeweging
,Groenten en fruit hebben een beschermd effect: anti-oxidanten remmen schade
af die het oxidatieproces veroorzaakt door de productie van vrije radicalen
Vrije radicalen = ongebonden atomen of moleculen die een ongepaard elektrotn
bevatten wat ze zeer reactief en instabiel maken. Spelen een rol in biochemische
reacties in lichaam, pos en neg.
Vb pos: wbc produceren vrije radicale om ziekteverwekkers te bestrijden
Vb neg: celbeschadiging wnr te veel vrije radicalen in lichaam door vb roken
Beinvloedende factoren waar je zelf niks aan kunt doen:
- Leeftijd, geslacht, biologische factoren, zonlicht, leefmilieu, chemische
stoffen, ioniserende stralen
- Combinaties risicofactoren
Ontstaan kanker = carcinogenese
→ Cellen ontsporen in groeikinetiek en ontsnappen aan regulerende
processen van het lichaam
→ Multi-hit model
Multi-hit model:
Initiatie = mutaties in cel-DNA op verschillende plaatsen door een carcinogene
factor vb: roken, ioniserende stralingen, ... waardoor de stamcel een
intermediare cel wordt
Promotie = deling van gemuteerde cellen wordt bevorderd, kan beinvloed
worden door verschillende factoren vb: ontsteking, hormonen
Modulatie = De promotie (ongecontroleerde celdeling) zorgt ervoor hoe de de
ongecontroleerde celdeling zich ontwikkelen naar een tumorcel
→ Positieve modulatie: versnelt proces vb: roken
→ Negatieve modulatie: vertraagt proces vb: borstvoeding geven
,Betrokkenheid van verschillende geven tijdens carcinogenese
1. Oncogenen
- Kunnen de groei van een kankercel stimuleren
- Iedereen heeft 3 soort oncogenen in zijn lichaam
- Hebben invloed op DNA-herstel genen
2. Tumorsuppressorgenen
- Remmen groei van kankercellen
- Kunnen niet of te weinig aanwezig zijn in lichaam waardoor tumor snel
toeneemt in grote
3. DNA-herstel genen
- Kunnen foutieve mutaties in DNA herstellen
4. Telomerase
- Enzym dat ervoor zorgt dat cel zich kan delen, cel verliest dit vermogen
na een tijdje
- Tumorcel kan telomerase terug activeren waardoor ongecontroleerde
celdeling
Angiogenese
= vormen van nieuwe bloedvaten zodat tumor kan metastaseren via bloedbaan
→ Tumor stuurt signaal naar omliggende bloedvaten om aftakkingen te maken
naar de tumor
→ Zo is tumor voorzien van extra bloed en dus O2 en voedingsstoffen zodat
tumor kan groeien
→ Wnr tumor groot genoeg: via bloedvaten en lymfevaten metastasen
verspreiden doorheen lichaam
→ Chemo om tumor te verkleinen en bloedvaten naar tumor af te kappen
zodat tumor daarna verwijdert kan worden
, H3: Onderzoek en diagnose
Anamnese en lichamelijk onderzoek
→ Alarmtekenen
- Veranderd stg patroon
- Veranderende moedervlek: vorm, kleur en omlijning
- Knobbel in borst
- Ongewoon vocht/stgverlies
- Wonde die niet geneest
- Ongewoon gewichtsverlies
- Lang aanhoudende hoest/heesheid
Diagnostische tests:
→ Cytologisch: excreta (vb: urine) of punctie (ruggenmerg)
→ Histologisch: biopsie
→ Sentinelbiopsie: wnr tumor al vastgesteld, kijken naar lymfeklieren rond om
tumor, vocht afnemen en kleuring om te kijken hoe ver metastasen
Tumormarkers in bloed
- PSA = prostaatkanker
- CA125 = ovariumkanker
- CA15.3 = borstkanker
- CEA = colonkanker
- NSF = longkanker
Radiodiagnostiek:
- RX met of zonder contrast
- Echo
- CT
- MRI
- Mammografie
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller noortje1661. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $11.54. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
56326 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now