Summary
Samenvatting FEB week 1 tm 5
- Course
- Institution
Samenvatting van alle stof behandeld in 2019 in hoorcolleges en werkgroepen.
[Show more]
Seller
Follow
m11
Reviews received
Content preview
SAMENVATTING FEB HOORCOLLEGESWeek 1
ONDERDEEL 1: Intro – noties financiering collectieve sector en belastingheffing
Doelstellingen collectieve sector/sociale zekerheid:
a) Voorziening collectieve goederen
b) Beschermen van huishoudens tegen risico's van inkomensderving en buitengewone lasten
c) Armoedebestrijding
d) Herverdeling inkomens van rijk naar arm
e) Bevordering arbeidsparticipatie, etc.
ONDERDEEL 2: Trade-offs en beginselen economie belastingheffing
Twee beginselen:
1) afwenteling;
2) belastingen verstoren markten.
Afwenteling
Trade off: een afweging maken tussen verschillende doelstellingen. Het nastreven van de ene
doelstelling, gaat ten kosten van de andere doelstelling.
Indien je meer aan herverdeling wilt doen is er sprake van een equity effiency trade off.
Het huidige inkomstenbelastingstelsel is een analytisch systeem.
Er is sprake van een budget neutrale hervorming indien het gaat om dezelfde belasting waarbij
iemand anders de belasting betaalt. Zie bovenstaand plaatje. Indien je heft bij
consumenten/aanbieders, het resultaat zal hetzelfde zijn. Het maakt dus niet uit of je heft bij
consument of bij aanbieder. Wat maakt dan wel uit voor wie de belasting betaalt? De
onderhandelingsmacht die een partij heeft en de onderhandelingsmacht is afhankelijk van de
elasticiteit.
Een vlakke aanbodscurve wil zeggen dat er snel een grote verandering in gedrag is. Minimale
prijsaanpassing zorgt voor grote verandering van het aanbod. Er is dan sprake van een elastisch
aanbod. Elastische aanbieders hebben een goede onderhandelingspositie.
1
,Een inelastisch aanbod is prijsongevoelig. Een inelastische partij heeft een slechte
onderhandelingspositie.
De prijselasticiteit bepaalt dus wie de belasting betaalt onder de aanname dat de marktprijs zich
vrij kan aanpassen.
Belastingafwenteling (tax shifting) is het geheel of gedeeltelijk overdragen van de belastingdruk op
anderen via loon-of prijsvorming.
Prijselasticiteiten bepalen de uiteindelijk economische belastingdruk. Hoe hoger de elasticiteit van
de vraag, des te groter is het deel van de belasting betaald door aanbieders van het goed, dus hoe
sterker de onderhandelingspositie.
Prijselasticiteit: met hoeveel procent verandert Q als P met 1% toeneemt? hoe sterker het gedrag
reageert op de belasting, hoe sterker de onderhandelingspartij is van die partij en hoe minder
belasting die zal betalen.
Efficiënte kosten van belastingheffing moeten we berekenen.
Belastingen verstoren markten
Voor de beste belastingopbrengst zal men de inelastisch kant moeten belasten. In het
bovenstaande plaatje is dat de rechterkant.
Herzberger driehoek: een driehoek in vraag- en aanbod van een elastische markt. Indien je daar
een belasting over gaat heffen krijg je te maken met een driehoek waarin drie componenten
zitten. Het meest rechter gedeelte van de driehoek is het welvaartsverlies dat optreedt door de
belasting, ook wel het doodgewicht. De andere twee componenten zijn de belastingopbrengst en
het consumentensurplus.
Als het belastingstelsel gedrag gaat veranderen dan noemen we dat een economische verstoring
en dat leidt tot welvaartsverlies van belastingheffing.
Het gedrag verandert door zowel inkomenseffect (IE) als door substitutie-effect (SE).
IE -> er is sprake van een vermindering van koopkracht door de belastingheffing en dat probeer je
te compenseren door meer te gaan werken.
SE -> de heffing verandert de prijsverhoudingen en alternatieven worden goedkoper. Vrije tijd
wordt nu goedkoper dan werken dus arbeidsaanbod daalt.
Empirie geeft duidelijk aan dat het substitutie-effect domineert. Dit is ook logisch want het
inkomenseffect wordt uitgesmeerd over heel veel verschillende zaken die je met je inkomen zou
kunnen doen en substitutie ziet specifiek op dat onderdeel.
De trade-off bestaat uit de afweging tussen een redelijke inkomensverdeling, efficiënt/weinig
arbitrage/weinig schade economie en administratieve lasten burgers en bedrijven. Het is aan de
politiek om een afweging hiertussen te maken.
De optimale belastingstructuur (Mirrlees) hangt af van:
Mate maatschappelijk aversie ongelijkheid (politiek)
Gevoeligheid arbeidsaanbod voor belastingen;
Dichtheid bevolking voor diverse inkomensniveaus.
De theorie is dat er sprake moet zijn van een hoog tarief aan de onderkant. Dit zorgt voor weinig
efficiëntie verlies en voor veel ontvangsten. De laagste marginale tarieven moeten voor
middengroepen gelden. Dit zorgt voor veel efficiëntie verlies en lagere ontvangsten. Zie plaatje.
2
,Uit Mirrlees komen de volgende karakteristieken terug waaraan een goed belastingstelsel
moet voldoen:
1. De negatieve effecten van een belastingstructuur op de welvaart en economische
efficiënte dienen zo beperkt mogelijk te zijn.
2. Uitvoeringskosten dienen zo laag mogelijk te zijn, dus geen complexe wetgeving en
moeilijk controleerbare wetgeving
3. Billijkheid anders dan in de verdeling, bijvoorbeeld eerlijkheid van de procedure,
vermijding van discriminatie en eerlijkheid met betrekking tot gerechtvaardigde
verwachtingen
4. Systeem dient transparant te zijn, moet begrijpelijk zijn voor belastingplichtige.
De theorie van optimale belastingheffing legt uit hoe het belastingstelsel het beste bij kan dragen
(instrumentalisme) aan het bevorderen van de welvaart.
Op welke manier moet een niet-neutraal stelsel worden vormgegeven zodat de maatschappelijke
baten (herverdeling – externe effecten) opwegen tegen de extra maatschappelijke kosten (het
doodgewicht)?
Het draagkracht argument komt voort uit het evenredige nutsoffer. Met het nutsoffer wordt
bedoeld het verlies aan consumptiemogelijkheden. Draagkracht lijkt dus voor juristen absoluut te
worden gedefinieerd. Evenredig nutsoffer = minste pijn van verdeling kosten van de staat bij
gegeven inkomensverdeling.
De economische wetenschap richt zich meestal op een allesomvattend doel (welvaart) waarbij het
veranderen van de inkomensverdeling dat allesomvattende doel is.
Optimale belastingtheorie:
- het doel is maximaliseer de welvaart > herverdeel zolang dit tot een welvaarstijging leidt
- beleidsimplicatie toptarief: kies een tarief vlak in de buurt van de lafferucrve
- dit geeft maximale inkomsten om te geven aan de minder bedeelden met een hoge
waardering voor inkomen
- welvaarstverlies bij de topinkomens bij benadering klein
- hoger tarief leidt tot minder inkomsten en dus minder ruimte voor herverdeling naar
minder bedeelden.
Ramsey vertelt ons in zijn optimale belastingtheorie welke grondslagen je zou moeten belasten om
zo weinig mogelijk schade toe te brengen aan de economie. Hij doet de suggestie om de
belastingmix te wijzigen richting grondslagen met lage elasticiteit (immobiel = weinig verstoring).
De vraag is of belastingpolitiek gebaseerd moet worden op veelvuldig inzicht over elasticiteiten.
Er zijn echter ook maatschappelijke baten van het belasten van mobiele grondslagen (bijvoorbeeld
herverdeling) dus niet alleen immobiele grondslagen gaan belasten.
ONDERDEEL 3: Empirie
Mannen in samenwonende stellen en alleenstaanden zijn relatief ongevoelig.
Moeders met jonge kinderen zijn relatief gevoelig.
3
, De kostwinnaar lager of hoger belasten heeft gevolgen voor de tweede verdiener. Dit is
kruiselasticiteit.
Er is sprake van een intensieve en van een extensieve marge.
Extensieve marge: uit- en intredingsbeslissing op de arbeidsmarkt.
Intensieve marge: keuze veranderen in het aantal uren per week werken.
ONDERDEEL 4: belastinghervorming grand design of piecemeal engineering
De mogelijkheid van een pareto-verbetering (dat iedereen erop vooruitgaat) lijkt nihil.
Een goed belastingstelsel vult de schatkist voor de overheidsuitgaven op slimme wijze: simple,
equitable & growth-friendly. Dit heet ook wel de rules of Thumb.
ONDERDEEL 5: toepassing
Ook de commissie Dijkhuizen wil een eenvoudig, solide en fraudebestending belastingstelsel.
Commissie van Dijkhuizen stelt volgende maatregelen voor:
1. naar een vlakkere belasting op arbeid met alleen een hoger tarief voor de hoogste inkomens; -
> aanpassing tariefstructuur richting een vlakke heffing over grootste deel inkomensverdeling.
2. Beperkingen aan de hypotheekrenteaftrek door middel van het aftoppen van het tarief
waartegen aftrek is toegestaan en door middel van een beperking van de periode en het bedrag
waarvoor aftrek beschikbaar is en door middel van geen onbelaste vermogensopbouw in
spaarhypotheken. -> beperking hypotheekrenteaftrek
3. stimuleren arbeidsparticipatie via arbeidskorting;
4. vereenvoudiging door het beter inrichten van toeslagen en heffingskortingen;
5. omkeer pensioenpremie;
6. verkenning wijzigingen tav structuur box 2 (DGA).
Speerpunten interim rapport (box 1):
Bevorderen arbeidsparticipatie;
In beweging brengen woningmarkt;
Minder rondpompen geld door vereenvoudiging.
Belangrijkste wijzigingen afgelopen jaren:
• Aanpassing tariefsstructuur richting een vlakke heffing over het grootste deel van de
inkomensverdeling
• Een beperking van de hypotheekrenteaftrek
• Een aanpassing aan de vermogensrendementsheffing zodat deze beter aansluit bij de
beleving van draagkracht
• Verschillende wijzigingen in de heffingskortingen en toeslagen (zie volgende weken)
• Een verschuiving richting indirecte heffingen (bijvoorbeeld een verhoging en een
aanpassing richting uniformiteit van de BTW)
AANVULLINGEN WERKGROEP
Caminada en Wiebes wijzen op de grote mate van complexiteit in het huidige stelsel en dat lijkt
onwenselijk.
Jongen en Dekker wijzen erop dat het reduceren van complexiteit al snel ten koste gaat van
bepaalde inkomensgroepen.
De Mirrlees Review geeft aan dat er altijd een bepaalde mate van complexiteit nodig zal zijn.
Anders is er geen herverdeling mogelijk.
Drie speerpunten van de Commissie Inkomstenbelasting en toeslagen:
1. Het bevorderen van de arbeidsparticipatie
- Verlaging van de tarieven van de loon- en inkomstenbelasting;
- Verhoging van de arbeidskorting;
- Afschaffen van regelingen die het opnemen van verlof bevorderen.
2. De woningmarkt weer in beweging brengen
- Aflossen hypotheken wordt gestimuleerd;
- Overdrachtsbelasting op woningen wordt afgeschaft;
- De rente over de restschuld kan twaalf jaar fiscaal worden afgetrokken.
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller m11. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $15.75. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
64438 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now