Summary
Samenvatting sociale ethiek, Fontys 2e jaar, periode 1
- Course
- Institution
Dit is een uitgebreide samenvatting van alle stof die je in jaar 2, periode 1 van de opleiding Social Work bij het vak ethiek krijgt.
[Show more]
Seller
Follow
emmavanmoll1
Content preview
Samenvatting ethiek, Social Work, FontysJaar 2, periode 1
Boek: Kan ik daar wat aan doen?
+ hoofdstuk over Rawls en Nussbaum
Week 2
Hoofdstuk 3, filosofie van het zorgen
3.2 Zorgend zijn wij in de wereld: Martin Heidegger
Volgens Martin Heidegger zijn "betrokkenheid" en "zorg" belangrijke begrippen.
Hij vindt dat filosofen vergeten zijn om de meest fundamentele vraag te stellen:
wat betekent het dat iets 'is'? Om deze vraag te beantwoorden, moeten we
eerst kijken naar de mens zelf. Heidegger vraagt zich af wat het feit dat alleen de
mens deze vraag kan stellen, zegt over hoe de mens zelf bestaat.
3.2.1 Hoe is de mens?
We zeggen van heel veel verschillende dingen dat ze bestaan: gedachten,
gebeurtenissen, God, eigenschappen, mogelijkheden, onmogelijk- heden,
etcetera. Van al deze dingen zeggen we dat ze 'zijn', maar ze 'zijn' er allemaal op
een andere manier, dat wil zeggen: ze 'zijn' er allemaal op een andere
manier voor ons.
Mensen ervaren zichzelf als het middelpunt en zijn op een unieke manier
betrokken bij de wereld, anders dan dieren, planten of dingen. Volgens
Heidegger zijn mensen altijd "in de wereld" en kunnen we onszelf niet
los daarvan zien. Hij vindt het vreemd om te twijfelen aan het bestaan van de
wereld, omdat ons mens-zijn juist verbonden is met die wereld. Mensen zijn ook
het enige wezen dat bewust is van hun sterfelijkheid, wat hen op een bijzondere
manier in de wereld plaatst.
Volgens Heidegger draait ons bestaan in de eerste plaats om zorg voor
onszelf. Hij noemt dit een "zorgende" houding, maar hierbij gaat het niet om
wat we doen, maar om hoe we door te leven betrokken zijn bij onszelf en de
wereld. We hoeven niet te vragen waarom we zorgen, omdat het gewoon een
deel is van ons mens-zijn. Heidegger noemt deze betrokkenheid bij ons
eigen leven "zelfzorg".
Volgens Heidegger draait ons bestaan om zorg, ook al verwaarlozen we soms
dingen of anderen. Zelfs mensen met een depressie, die zich niet meer
verbonden voelen met de wereld of zichzelf, tonen dit gebrek aan zorg. Zorg is
volgens hem een fundamenteel deel van ons mens-zijn. We zijn altijd
verbonden met anderen en de wereld om ons heen, en hoe we omgaan met
dingen of mensen, laat zien hoe we ons tot hen verhouden. Het idee dat we
volledig onafhankelijk zijn, klopt niet: zonder zorg voor onszelf, anderen en
de wereld kunnen we niet bestaan.
1. Zorg (Sorge)
, Wat is zorg?: Voor Heidegger betekent "zorg" dat we ons voortdurend
bezig houden met ons leven en onze toekomst. Het is het gevoel dat we
verantwoordelijk zijn voor onszelf, onze relaties en de keuzes die we
maken.
2. Betrokkenheid (Verfallenheit)
Wat is betrokkenheid?: Betrokkenheid gaat over hoe we met de wereld
en andere mensen omgaan. Het betekent dat we actief deelnemen aan het
leven, in plaats van alleen maar toeschouwer te zijn.
3. Hoe hangen ze samen?
Samenhang: Zorg en betrokkenheid zijn met elkaar verbonden. Onze
zorgen beïnvloeden hoe we ons betrokken voelen bij de wereld, en onze
betrokkenheid helpt ons om onze zorgen te begrijpen.
Echt leven: Om een echt en betekenisvol leven te leiden, moeten we ons
bewust zijn van onze zorgen en ons op een dieper niveau verbinden met
onszelf en onze omgeving. Dit vraagt om nadenken, zelfreflectie en
verantwoordelijkheid nemen voor ons leven.
3.2.2 Zorg en leven gaan hand in hand
Zorg en betrokkenheid zijn meer dan acties; het zijn houdingen die voortdurend
aanwezig zijn in ons leven. Zorg stopt niet zodra een taak is afgerond, zoals bij
het helpen met de afwas. In plaats daarvan is het iets dat blijvend is, zoals
zorgen voor het milieu of je gezondheid. Je kunt niet ophouden met afval
scheiden of sporten zodra je een doel hebt bereikt; zorg moet blijven
doorgaan zolang je leeft. Betrokkenheid betekent dat je verbonden bent met
iets of iemand, en die aandacht (betrokkenheid) uitdrukken is een vorm
van zorg, die nooit echt ophoudt.
Zorg gaat verder dan alleen handelingen of activiteiten; het draait om de intentie
en betrokkenheid waarmee je iets doet. Echte zorg betekent dat je goed voor
jezelf of een ander wilt zorgen, vanuit een positieve houding. Als je
bijvoorbeeld voor je moeder zorgt door haar te wassen, maar dat zonder
oprechte betrokkenheid doet, noemen we dat geen goede zorg. Goede zorg
houdt in dat je niet alleen praktisch helpt, maar ook dat de ander zich
gezien en gewaardeerd voelt. Zorg is dus een fundamenteel onderdeel van
ons bestaan en bepaalt hoe we in de wereld staan.
Als zorgen voor jezelf en zorgen voor de ander gericht zijn op het
goede, wat is dan dat goede? Deze vraag brengt ons in het hart van de
deugdethiek van Aristoteles.
3.3 De deugdethiek van Aristoteles
Deugdethiek is een stroming binnen de ethiek die zich richt op de
ontwikkeling van een goed karakter en deugden (goede eigenschappen)
bij mensen, in plaats van alleen te focussen op regels of gevolgen van
daden. In plaats van te vragen "Wat moet ik doen?" vraagt deugdethiek "Wat
voor persoon wil ik zijn?" en "Hoe kan ik een goed leven leiden?"
,In deugdethiek staat centraal dat iemand, door het cultiveren van deugden zoals
moed, eerlijkheid, rechtvaardigheid en vriendelijkheid, op een natuurlijke manier
goede keuzes zal maken in verschillende situaties. Het idee is dat als je de
juiste deugden hebt ontwikkeld, je vanzelf op een juiste manier zult
handelen zonder dat je steeds terug hoeft te vallen op regels.
Deugdethiek vindt zijn oorsprong in het denken van Aristoteles, die geloofde
dat een goed leven (eudaimonia) bereikt wordt door de juiste balans
tussen deugden te vinden, en zo een evenwichtig en vol leven te leiden.
Het is een praktische ethiek die zich afvraagt hoe we door oefening en
zelfontwikkeling de persoon kunnen worden die we willen zijn.
De deugdethiek is een van de oudste ethische benaderingen en richt zich niet
op regels of verplichtingen, maar op iemands kwaliteiten en houding.
Volgens Aristoteles is het goede iets wat we als mens vanzelf
nastreven, en wat ons gelukkig maakt. Het gaat erom dat we in elke
unieke situatie op de juiste manier handelen, en dat kan niet in vaste
regels worden vastgelegd. Je kunt bijvoorbeeld niet zeggen: "Doe altijd dit of
dat om moedig te zijn." Ook maakt één moedige of verstandige daad iemand nog
niet tot een moedig of wijs persoon, net zoals één slechte daad iemand niet
meteen slecht maakt.
In de deugdethiek staat daarom het ontwikkelen van de juiste houding centraal.
Het gaat over de vraag over welke kwaliteiten je moet beschikken om in
elke situatie de juiste keuze te kunnen maken.
3.3.1 Gelukkig zijn is 'gelukt' zijn
Volgens Aristoteles streeft alles wat we doen naar een doel, en er moet
uiteindelijk een einddoel zijn dat ons handelen stuurt. Dit einddoel is geluk,
want geluk wil je omwille van het geluk zelf, niet om iets anders.
Deugden, zoals moed, eerlijkheid en rechtvaardigheid, zijn ook doelen
op zich. Je wilt moedig of eerlijk zijn, omdat dat je een beter mens maakt.
Aristoteles zegt dat je pas echt gelukkig bent als je deze deugden hebt
ontwikkeld en je mogelijkheden als mens hebt vervuld. Geluk betekent dus dat
je je potentieel hebt gerealiseerd en als mens 'geslaagd' bent.
Wanneer is een kok een goede kok volgens een kok zelf? Hij zal zeggen als hij
een sterrenmaal kan maken. Dit kan je ook over mensen zeggen. Wat is een
goed mens? Dit is een redelijk mens. Een mens dat met redenen zijn
handelen afstelt. Dat je doet wat op dat moment goed is (ook al kan dit
niet). Dit doe je door zoveel mogelijk deugdzaam te zijn. Vind het juiste
midden. Toon moed om op een moment te doen wat goed is.
3.3.2 Soorten deugden
Aristoteles onderscheidt twee soorten deugden:
- de intellectuele deugden (zoals verstandigheid, wijsheid en
bezonnenheid) en
- de karakterdeugden (zoals moed, zorgzaamheid, matigheid,
rechtvaardigheid, barmhartigheid, vrijgevigheid en vriendelijkheid).
, De deugd (eerlijk, rechtvaardig, moedig etc.) is de karakterhouding die je in
staat stelt de juiste keuzes te maken in situaties waarin gehandeld moet
worden.
Je zou ook kunnen zeggen: de deugd is de juiste manier of de juiste maat
om met je emoties om te gaan - niet te snel kwaad of bang worden
bijvoorbeeld, niet ongeduldig zijn en je beheersen met betrekking tot eten en
drinken. Het is het juiste midden.
Volgens Aristoteles moeten de karakterdeugden altijd onder leiding staan
van de intellectuele deugden: je hebt je verstand nodig om te bepalen
wat in elke situatie de juiste manier of de juiste maat is. Als ik in het water
spring om een kind van de verdrinkingsdood te redden maar ik kan zelf niet
zwemmen, dan is dat niet zozeer moedig, maar vooral dom. Wat dus 'moedig'
genoemd wordt, kan per situatie verschillen.
Omdat de deugd de juiste maat is, zit hij tussen een teveel en een tekort in. De
deugd is het perfecte midden. Zo houdt de deugd 'moed' het midden tussen
een tekort aan moed (lafheid) en een teveel aan moed (overmoed) (zie figuur
3.1).
Wanneer je dit midden blijft vinden, ontwikkel je een goed karakter en
word je een goed mens.
Als ik topsport wil bedrijven, dien ik er andere leef- en eetgewoonten op na te
houden dan wanneer ik hele dagen achter de computer doorbreng. Wat voor de
een geen kwaad kan of juist goed is (zoals dagelijks in een ijsbad springen), kan
voor de ander (iemand met een zwak hart bijvoorbeeld) dodelijk zijn. Als ik vier
borden pasta eet, ben ik onmatig, maar als een wielrenner dat doet, is het 'de
juiste maat.
3.3.3 Hoe word ik gelukkig?
Om de deugden te ontwikkelen en de juiste houding te kunnen
aannemen, heb je zelfkennis nodig en die verwerven is een lastige opgave
die met vallen en opstaan gepaard gaat. Aanvankelijk volg je hiertoe anderen,
zoals opvoeders, leraren en helden die je tot voorbeeld kunnen strekken.
Geleidelijk vind je je eigen weg. Als je begrijpt waarom jouw voorbeelden
handelen zoals ze doen, kun je zelf ook betere beslissingen nemen.
Tegelijkertijd is het belangrijk je eigen neigingen te kennen. Als je weet
dat je bijvoorbeeld de neiging hebt om snel kwaad te worden, dan kun je je
voornemen om je in te houden. Het bepalen van het juiste midden is
allesbehalve gemakkelijk. Want waar ligt bijvoorbeeld precies het midden
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller emmavanmoll1. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $11.44. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
70055 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now