, Probleemanalyse
Jaren van onderzoek in allerlei landen heeft uitgewezen dat mensen met een lagere sociaal-
economische status veel minder gezond zijn en een lagere levensverwachting hebben dan
mensen met een hogere sociaal-economische status (Ellemers, 2017). De SES (sociaal-
economische status) is de positie die iemand heeft op de maatschappelijke ladder en wordt in
Nederland gemeten door middel van drie indicatoren: opleiding (hoogst behaalde
opleidingsniveau), inkomen en beroep. Als er wordt gesproken over de opleiding zien we dat
mensen met basisonderwijs of vmbo gemiddeld 6 jaar korter en 15 jaar in mindere gezondheid
leven dan mensen met hbo of een universitaire opleiding (CBS, 2019). Een hogere opleiding
vergroot kansen op de arbeidsmarkt waardoor iemand een betere positie kan krijgen op de
maatschappelijke ladder en daarmee ook een hoger inkomen. Hoe hoger iemand komt te staan
op de inkomensladder hoe hoger de gezonde levensverwachting is (Pharos, 2019). Hierdoor
zien we dat hoe lager de mensen op de maatschappelijke ladder staan, hoe lager de gezondheid
is en dit ongunstig uitpakt voor mensen met een lagere SES.
Naast deze drie indicatoren zijn ook de leefomstandigheden en leefstijl belangrijke factoren die
ervoor zorgen dat mensen met een lagere SES veel minder gezond zijn. De omstandigheden
waarin iemand geboren wordt, opgroeit, woont en werkt bepalen voor een groot deel de
gezondheid. Deze omstandigheden worden ook wel sociale determinanten genoemd, denk
hierbij aan ongunstige woon- en werkomstandigheden, ongezondere leefstijl,
laaggeletterdheid (moeite met lezen, schrijven en rekenen), armoede en schulden (Ellemers,
2017). Voorbeelden van een ongezonde leefstijl zijn roken, het overmatig drinken van alcohol
of het teveel nuttigen van fastfood. Mensen met een hogere SES hebben meer
bestedingsruimte, wonen in schonere wijken in nieuwbouwhuizen buiten de stad, hebben
meer bewegingsvrijheid en zo de mogelijkheid om betere keuzes te maken voor hun
gezondheid. Positieve invloeden als gezonde lucht, sportvoorzieningen, aanbod van vers en
gezond voedsel en recreatiemogelijkheden zijn daardoor makkelijker toegankelijk voor mensen
met een hogere SES (Ellemers 2017). Door de ongelijkheid in toegang tot economische, sociale
en andere hulpbronnen blijven de gezondheidsverschillen groot en bestaan (Mackenbach,
2006). De hulp die gemeentes bieden om die ongelijkheid tegen te gaan blijkt niet voldoende.
Denk aan cultuurpasjes of subsidie om te kunnen sporten of het inzetten van wijkteams in
(achterstands) wijken. De materiële gevolgen van de ongelijkheid in gezondheid is afgezwakt
door de hulp die wordt aangeboden, maar er blijft een groot verschil in de immateriële
gevolgen van ongelijkheid in de vorm van verschillen in macht (Mackenbach, 2006). Dit houdt
in dat mensen met een hogere SES een hogere machtspositie hebben omdat zij kunnen leunen
op hun positie in de maatschappij wat zorgt voor aanzien. Zij hebben immers een hoog
inkomen, gunstige woonomgeving, betere werk en leefomstandigheden wat een positieve
invloed heeft op hun gezondheid. Aangezien mensen met een lagere SES geen sterke
machtspositie hebben zolang zij een lagere SES hebben, blijft het verschil met de hogere SES
bestaan en heeft dit een negatieve invloed op hun gezondheid.
De drie indicatoren: opleiding, inkomen, beroep en leefomstandigheden en leefstijlfactoren
hebben niet alleen invloed op de lichamelijke gezondheid van mensen maar ook op de mentale
(geestelijke) gezondheid. Uit onderzoek naar sociaal-economische gezondheidsverschillen
blijkt dat mensen met een hogere opleiding en inkomensniveau een veel sterker gevoel van
controle over het eigen bestaan hebben en dat dit controlebesef sterk samenhangt met
3
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller femkedk3012. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $9.00. You're not tied to anything after your purchase.