Deel 2: algemene histologie
I. Epithelen
A. Algemene kenmerken
Epitheel is een term die gebruikt wordt om
- Het weefsel aan te duiden dat het lichaamsoppervlak bedekt
- Holte en kanalen in het lichaam aflijnt
- Klieren vormt
Epithelen beschermen onderliggende weefsels tegen invloeden van buitenaf, dit kan
gebeuren door
- Een bedekkend epitheel dat uit meerdere cellagen bestaat
EN/OF
- Er een extra beschermend laagje aanwezig is
De ondoordringbaarheid van een epitheel wordt bovendien gewaarborgd door stevige
intercellulaire verbindingen
Epithelen staan in direct contact met de buitenwereld dus zullen een heleboel van deze
epithelen gespecialiseerd zijn om de uitwisseling van stoffen vlot te doen verlopen
Voorbeeld long
- Gasuitwisseling tussen de lucht en longblaasjes en het bloed in de bloedvaten goed
verlopen
→ Epitheel van de long zeer dun, maar 1 laagje
Beeld bij lichtmicroscoop
- Nauw aansluitende laag van dicht opeengepakte cellen
- Verklaring
• Epithelen hebben een extreem lage hoeveelheid extracellulaire matrix
Beeld elektronenmicroscoop
- Nauwe spleten die gevuld zijn met interstitiële vloeistof
- Doorheen die vloeistof kan diffusie plaatsvinden
• Zodat alle cellen van de nodige voedingsstoffen worden voorzien
• Afvalstoffen kunnen afgevoerd worden
→ belangrijk want in epitheelweefsel zitten geen bloedvaten, voedingsstoffen
moeten vanuit haarvaatjes die in het onderliggende bindweefsel zitten via
diffusie de epitheelcellen bereiken
→ epitheelcellen zitten op een basaalmembraan waardoor de
voedingsstoffen ook hierdoor moeten diffunderen
Klierepitheel
- Voorbeeld: slijmbekercellen in het epitheel van de darm
- Kunnen zich ook verenigen tot meercellige klieren
Definitie epitheel
- Een avasculaire en bijna volledig cellulair aggregraat van cellen die gespecialiseerd
zijn in absorberende, secretorische, beschermende of sensorische activiteiten
1
,Deel 2: algemene histologie: epithelen
Om oude of beschadigde cellen te vervangen zullen epitheelcellen geregeld het proces van
celdeling doorlopen: de mitotische activiteit (zie verder)
- Delende cellen zitten meestal ver weg van beschadigingen, namelijk in basale lagen
of stamcelniches
Metaplasie
- Onder bepaalde omstandigheden kan een epitheeltype zich omvormen tot een ander
epitheeltype
Kwaadaardige tumoren
- Ontstaan uit epitheliale oorsprong: carcinoom
- Afkomstig van klierepitheel: adenocarcinoom
B. De epitheelcel
a. Een cytoskelet: keratine
Alle epitheelcellen in vertebraten produceren keratine-eiwitten
→ Er zijn ongeveer 50-tal keratine-eiwitten gekarakteriseerd
Epithelen kunnen we vandaag de dag typeren op basis van het keratine-eiwit dat
geproduceerd wordt
→ Expressie van keratine-eiwit is van belang bij expressie van carcinoma ’s
Keratine-eiwitten zijn in staat om intermediaire filamenten (de keratinefilamenten)
- Ze bepalen voor het grootste deel de morfologie van het cytoskelet
- Kunnen verenigen tot tonofilament bundels met verschillende diameters
→ Ze vervullen tal van functies, de rol in keratinisering en verhoorning is het belangrijkste
b. Celpolariteit en celdomeinspecialisaties
Om epithelen hun functies te laten uitoefenen zijn ze gepolariseerd
= betekent dat ze een ‘vrij’ apicaal domein, een lateraal domein en een basaal domein
hebben
- De verschillende celdomeinen zijn functioneel verschillend en zullen ook specifieke
structurele en moleculaire kenmerken vertonen
Laterale en basale domein hebben gelijkaardige functies die worden ook wel samen het
basolateraal domein genoemd
- Op de plaats waar zonula occludens voorkomt scheidt het apicale domein van het
basolateraal domein
2
, Deel 2: algemene histologie: epithelen
Apicale domein
- Veel verschillende eiwitten terug te vinden die
belangrijk zijn voor de uitwisseling van water,
elektrolieten en moleculen met de omgeving
- In bepaalde organen structurele
oppervlaktespecialisaties terugvinden zoals microvilli,
cilia of stereocilia (die noodzakelijk is voor de functie
van de cel in het orgaan)
Voorbeeld proximale niertubuli
- Hier zullen de epitheelcellen met hun structurele en functionele verschillen in de cel
domeinen voorkomen
- Vlak na vorming van het ultrafiltraat in de nierlichaampjes zullen thv deze structuur
veel water opgenomen moeten worden die de homeostase in het lichaam vrijwaren
Thv het apicale oppervlak:
• Microvilli verantwoordelijk voor de nodige oppervlaktevergroting van de
epitheelcellen
Aan de basale kant:
• Een vergroting van het celoppervlak door basale instulpingen van het
celmembraan
Mitochondriën
- Leveren de nodige energie om ionen van het cytoplasma naar de buitenkant van de
cel te pompen en vandaar terug naar het bloed
Laterale domeinen
→ Nauw met elkaar verbonden door verschillende cel bindingen (=celjuncties)
- Ter hoogte van de desmosomen (mascula adhaerens)
• Specifieke transmembranaire cel adhesie moleculen in de intercellulaire
ruimte aan elkaar zullen binden
- Ter hoogte van cytoplasma van naastliggende cellen
• Hechtingsplaten (desmosome plaques) te vinden die verbonden zijn met
keratinefilamenten
→ Zo zullen epithelen een stevig geheel vormen
Basale celdomein
- Wordt in de lichtmicroscopische coupes de basaalmembraan genoemd (zichtbaar
met PAS-kleuring)
- Een grenslaag tussen de epitheelcellen en het onderliggende bindweefsel
3
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller elisavanmol. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.96. You're not tied to anything after your purchase.