TEST BANK -- SUMMARY INTRODUCTION TO PSYCHOLOGY, 8TH EDITION BY PETER O. GRAY (AUTHOR), DAVID BJORKLUND (AUTHOR)PART 1 (PB0014) -- SAMENVATTING INLEIDING TOT DE PSYCHOLOGIE, 8E EDITIE DOOR PETER O. GR...
Introduction to Psychology (Ch.1-16)
Samenvatting Psychology - Introductory Psychology and Brain & Cognition (7201702PXY)
All for this textbook (37)
Written for
Open Universiteit (OU)
Arbeids- en Organisatiepsychologie
Inleiding in de psychologie
All documents for this subject (2)
1
review
By: anneliefaingnaert • 4 year ago
Seller
Follow
anoukvanderende
Reviews received
Content preview
9. Geheugen en aandacht
Geheugen is de geest. Geheugen is nauw verbonden met leren. Geheugen wordt vaak gezien als de
verandering in een individu, ontstaan door leren dat invloed kan hebben op het gedrag van de individu in
de toekomst: leren geheugen effect op gedrag in de toekomst. Geheugen kan niet geïsoleerd
bestudeerd worden van ander cognities. Juist het fenomeen “aandacht” is belangrijk. William James zei:
iedereen weet wat aandacht is; het is het in bezit nemen van de geest, in heldere en levendige vorm, één
uit wat verscheidene gelijktijdige mogelijke voorwerpen of gedachtegangen kan lijken. Het betekent
terugtrekking uit sommige dingen om effectief met anderen om te gaan.
Overzicht: een informatieverwerkingsmodel van de geest
Zoals we in hoofdstuk 1 opmerkten, kijken cognitieve psychologen gewoonlijk naar de geest (of hersenen)
als een bewerker van informatie, analoog aan een computer. Er is geen enkele informatieverwerkende
theorie van cognitie. Integendeel, informatieverwerkingstheorieën zijn gebaseerd op een reeks
veronderstellingen over hoe mensen informatie verwerven, opslaan en ophalen. Een van de
basisveronderstellingen voor informatieverwerking is dat een persoon beperkte mentale middelen heeft
bij het verwerken van informatie. We hebben alleen zoveel mentale energie, opslagruimte of tijd om te
besteden aan de verwerking van informatie. Een tweede kernaanname is dat informatie door een
systeem van stores beweegt, zoals weergegeven in figuur hieronder. Informatie wordt via de sensorische
systemen in de geest gebracht en vervolgens kan deze op verschillende manieren worden gemanipuleerd,
in langdurige opslag worden geplaatst en worden teruggehaald wanneer nodig om een probleem op te
lossen.
Het model portretteert de geest als drie soorten memory stores (geheugens): sensorisch geheugen,
kortetermijngeheugen (of werkgeheugen) en langetermijngeheugen, dat metaforisch is opgevat als
plaatsen (vakken in het diagram) waar informatie wordt vastgehouden en bewerkt. Elk type store wordt
gekenmerkt door zijn functie (de rol die het speelt in de algehele werking van de geest), zijn capaciteit (de
hoeveelheid informatie kan op elk willekeurig moment behouden), en de duur ervan (de tijdsduur dat het
een informatie-item kan bevatten). Naast de stores specificeert het model een reeks controleprocessen,
waaronder aandacht, repetitie, codering en ophaling, die de verwerking van informatie in stores en de
verplaatsing van informatie van de ene naar de andere winkel regelen.
Sensorische geheugen: de korte verlenging van de zintuigelijke ervaring
Wanneer iemand zegt: "Je luistert niet naar mij", kun je nog steeds die woorden horen, en een paar
woorden van de vorige zin, voor een korte tijd nadat ze zijn gesproken. Je kunt dus (vals) antwoorden: "Ik
luisterde. Jij zei . . . "- en dan kun je de laatste woorden herhalen, hoewel je in werkelijkheid niet luisterde
wanneer de woorden werden uitgesproken. Deze waarnemingen laten zien dat een bepaald spoor van
sensorische input gedurende een korte periode in uw informatieverwerkingssysteem blijft - minder dan 1
seconde voor zaken die je ziet en tot enkele seconden voor geluiden - zelfs als u geen aandacht besteedt
aan de invoer. Dit spoor en het vermogen om het vast te houden worden sensorisch geheugen genoemd.
Er wordt aangenomen dat er een afzonderlijke opslagruimte voor sensorisch geheugen bestaat voor elk
sensorisch systeem (zicht, gehoor, aanraking, geur en smaak), maar alleen die voor zicht en gehoor zijn
uitgebreid bestudeerd. Van elke sensorische store wordt verondersteld dat hij, heel kort, alle sensorische
input bevat die in dat sensorische systeem binnenkomt, ongeacht of de persoon aandacht besteedt aan
die input. De functie van de store is vermoedelijk om sensorische informatie, in zijn oorspronkelijke
,sensorische vorm, lang genoeg vast te houden om te worden geanalyseerd door onbewuste mentale
processen en om te beslissen of deze informatie al dan niet in de store vast te houden. Het merendeel
van de informatie in onze sensorische stores komt niet in ons bewustzijn. We worden ons alleen bewust
van die items die getransformeerd zijn, door het selectieve proces van aandacht, in het werkgeheugen.
De korte termijn store: bewuste waarneming en gedachte
Informatie in de sensorische store die aanwezig is, gaat naar het volgende compartiment, dat de
kortetermijn store wordt genoemd, een term die aandacht vraagt voor de relatief vluchtige aard van
informatie in deze store; elk item vervaagt snel en gaat binnen enkele seconden verloren als het niet
langer actief wordt bijgewoond of er niet aan wordt gedacht. Dit wordt opgevat als de belangrijkste
werkplek van de geest, en wordt daarom soms werkgeheugen genoemd. Meer recentelijk is
werkgeheugen gebruikt om te verwijzen naar het opslaan en transformeren van informatie die wordt
bewaard in de kortetermijn store, en we zullen werkgeheugen vanuit dit perspectief verderop in dit
hoofdstuk onderzoeken. Kortetermijnopslag is onder andere de zetel van het bewuste denken - de plaats
waar alle bewuste waarnemingen, gevoelens, vergelijkingen, berekeningen en redeneringen plaatsvinden.
Zowel informatie uit het sensorische geheugen als informatie uit het lange termijn geheugen kunnen in
het werkgeheugen komen. Het is vergelijkbaar met een computer: Informatie kan via een toetsenbord
worden verzonden naar de centrale verwerkingseenheid van de computer (sensorische store), of het kan
worden ingevoerd vanaf de harde schijf van de computer (lange termijn store). Het echte werk van de
computerberekening en manipulatie van de informatie vindt plaats in zijn centrale verwerkingseenheid.
De sensorische store en de langetermijn store dragen beide aan tot de continue stroom van bewuste
gedachten die de inhoud van de korte termijn store vormt. Flow is hier een geschikte metafoor. De
capaciteit van de kortetermijn store is erg klein - ongeveer zeven plus of min twee items; slechts een paar
items van informatie kunnen tegelijk worden waargenomen of overwogen. Toch kan de totale
hoeveelheid informatie die door het kortetermijngeheugen beweegt gedurende een periode van minuten
of uren enorm zijn, net zoals een enorme hoeveelheid water in de loop van de tijd door een smal kanaal
kan stromen.
Het lange termijn geheugen: de bibliotheek van informatie van de geest
Als een item eenmaal uit het sensorisch geheugen is overgegaan naar het kortetermijngeheugen, kan het
al dan niet worden gecodeerd in langetermijngeheugen. Het geheugen voor de lange termijn komt het
meest overeen met het dagelijkse geheugen van de meeste mensen. Het is de opgeslagen weergave van
alles wat een persoon weet. Als zodanig moet de capaciteit enorm zijn. Het langetermijngeheugen bevat
de informatie die ons in staat stelt om de smaak van een amandel te herkennen of te herinneren, het
geluid van een banjo, het gezicht van een klasgenoot etc. We zijn ons niet bewust van de informatie in
onze langetermijn store, behalve wanneer ze zijn geactiveerd en naar de kortetermijn store zijn verhuisd.
Volgens het model liggen de items slapend, of relatief, zoals boeken op een boekenplank of digitale
patronen op een computerschijf, totdat ze in de kortetermijn store worden geroepen en in gebruik
worden genomen.
Langdurig geheugen is passief (een opslagplaats voor informatie) en de kortetermijngeheugen
(werkgeheugen) is actief (een plaats waar over informatie wordt nagedacht). Langdurig geheugen is van
lange duur (sommige van zijn items gaan een heel leven mee), terwijl de opslag op korte termijn van korte
duur is (items verdwijnen binnen seconden waar niet langer aan gedacht wordt). Langetermijnmededeling
heeft in essentie een onbeperkte capaciteit (al uw langetermijnkennis zit erin) en de kortetermijnwinkel
heeft een beperkte capaciteit (alleen die informatie- elementen waarover u momenteel denkt, zitten
erin).
Controle processen: het informatiesysteem transport systeem van de geest
Controleprocessen kunnen worden gezien als strategieën om informatie door het systeem te verplaatsen
en de prestaties te verbeteren:
- Attention/aandacht: het proces dat de informatiestroom van de sensorische store naar de
kortetermijn store regelt. Omdat de capaciteit van het sensorisch geheugen groot is en die van
het kortetermijngeheugen klein is, moet de aandacht de informatiestroom van het eerste naar
het tweede beperken.
, - Encoding: het proces dat het verkeer van de kortetermijn store naar de langetermijn store regelt.
Wanneer je opzettelijk een gedicht of een lijst met namen onthoudt, codeer je het bewust in een
langetermijngeheugen. De meeste codering is echter niet opzettelijk; integendeel, het komt
incidenteel voor, als een neveneffect van de speciale interesse die u aan bepaalde informatie
geeft. Als je geïnteresseerd raakt in ideeën in dit boek en erover nadenkt, zal je als bijwerking
veel van die ideeën en de nieuwe termen die daarmee verband houden, in langetermijngeheugen
coderen.
- Retrieval/ophalen: het proces dat de informatiestroom van de langetermijn store naar de
kortetermijn store regelt. Ophalen is wat we gewoonlijk herdenken of herinneren noemen. Net
als aandacht en codering kan ophalen zowel opzettelijk als automatisch zijn. Soms zoeken we
actief naar onze langetermijn store voor een bepaald stuk informatie. Vaker lijkt informatie
echter automatisch in de store te komen.
De korte termijn store heeft een beperkte capaciteit. Elk besturingsproces kan worden beschouwd als een
vereiste voor een bepaald deel van de beperkte capaciteit van het systeem voor de uitvoering ervan. Een
manier om hieraan te denken is door te vragen hoeveel mentale energie een bepaald proces in beslag
neemt. Hoewel we het energieverbruik van onze hersenen niet kunnen berekenen, zoals we het aantal
mijlen per gallon dat onze auto gebruikt, kunnen berekenen, kunnen onderzoekers via neuro-
imagingtechnieken meten hoeveel glucose wordt verbruikt bij het uitvoeren van een mentale operatie.
Glucose is een energiebron voor de hersenen, en hoe meer er wordt gebruikt, hoe meer energie nodig is
voor de uitvoering van een operatie. Onderzoek heeft aangetoond dat de glucoseconsumptie in
hersengebieden die samenhangen met cognitieve verwerking groter is (dat wil zeggen dat meer middelen
worden verbruikt) bij het uitvoeren van moeilijkere taken in vergelijking met die welke gemakkelijker zijn
(dat wil zeggen minder hulpbronnen verbruiken). Dit geeft overtuigend bewijs dat de "energie" -metafoor
voor de beperkte capaciteit van het informatieverwerkingssysteem geschikt is.
Individuele mentale operaties kunnen ook op een continuüm worden geplaatst met betrekking tot
hoeveel van iemands beperkte capaciteit elk vereist voor de uitvoering ervan. Aan de ene kant zijn het
moeiteloze processen, die het gebruik van mentale middelen vereisen voor hun succesvolle voltooiing; in
het andere uiterste zijn automatische processen die weinig of geen van de beperkte capaciteit van de
korte termijn store vereisen. Behalve dat er geen mentale inspanning voor nodig is, worden er ook echt
automatische processen verondersteld: (1) optreden zonder intentie en zonder bewust gewaar zijn; (2)
om zich niet te mengen in de uitvoering van andere processen; (3) niet verbeteren met de praktijk; en (4)
niet te worden beïnvloed door individuele verschillen in intelligentie, motivatie en opleiding. Aan de
andere kant worden er moeiteloze processen verondersteld om: (1) beschikbaar te zijn voor bewustzijn;
(2) interfereren met de uitvoering van andere inspannende processen; (3) verbeteren met de praktijk; en
(4) beïnvloed worden door individuele verschillen in intelligentie, motivatie en opleiding.
Alledaagse cognitie omvat een constante combinatie van automatische (en onbewuste) en inspannende
(en bewuste) processen, waarvan we sommige in dit en het volgende hoofdstuk zullen bekijken.
Aandacht: de poort naar bewustzijn
Natuurlijke selectie heeft ons voorzien van aandachtsmechanismen die aan twee concurrerende
behoeften kunnen voldoen. Eén behoefte is om mentale middelen te concentreren op de taak die
voorhanden is en niet afgeleid te worden door irrelevante stimuli. De andere, tegengestelde behoefte is
om stimuli te controleren die niet relevant zijn voor de taak en om de aandacht onmiddellijk te
verschuiven naar iets dat een gevaar of voordeel signaleert dat zwaarder weegt dan die taak. Cognitieve
psychologen hebben zich veel beziggehouden met de vraag hoe onze geest deze twee concurrerende
behoeften beheert.
Het figuur hieronder toont een heel algemeen model, waarin aandacht wordt afgebeeld als een poort die
tussen het sensorische geheugen en de kortetermijn store staat. Volgens dit model komt alle informatie
die door de zintuigen wordt opgepikt kort in het sensorische geheugen en wordt deze geanalyseerd om
de relevantie ervan voor de lopende taak en de potentiële betekenis voor het voortbestaan of het welzijn
van de persoon te bepalen. Die analyse gebeurt op een onbewust niveau en wordt aangeduid als
preattentive processing. Logischerwijs moet een dergelijke verwerking een zekere vergelijking van de
sensorische input met informatie die al is opgeslagen in kortetermijn- of langetermijngeheugen, met zich
meebrengen. Zonder een dergelijke vergelijking zou er geen basis zijn om onderscheid te maken tussen
, wat wel of niet relevant is en wat niet. De delen van de hersenen die betrokken zijn bij de pre-attentive
verwerking moeten op de een of andere manier op de aandachtspoort opereren om te helpen bepalen
welke informatie op welk moment in het beperkte, bewuste kortetermijncompartiment mag gaan.
Laten we, met dit algemene model in gedachten, eens kijken naar enkele onderzoeksresultaten die
betrekking hebben op de twee concurrerende problemen die het aandachtsysteem moet oplossen: de
aandacht nauwgezet richten op de taak en alle stimuli controleren op hun potentiële betekenis.
Het vermogen om aandacht te richten en irrelevante te negeren
Bewijs dat mensen goed zijn in het volgen van relevante stimuli en het negeren van de irrelevante stimuli:
Selectief luisteren
Cocktailparty-fenomeen: het vermogen om de stem van een persoon te luisteren en te begrijpen zonder
rekening te houden met andere, even luide of zelfs luidere stemmen in de buurt. De experimenten lieten
zien dat mensen hier goed presteren zolang er fysiek verschil is tussen de twee stemmen, zoals in hun
algemene toonhoogten of op de locaties in de ruimte waar ze vandaan komen. Toen de proefpersonen
onmiddellijk na de schaduwtaak naar de onbeheerde stem vroegen, konden ze meestal aangeven of het
een vrouwenstem was of van een man, maar ze waren zich meestal niet bewust van de betekenis van het
bericht of zelfs of de spreker halverwege de sessie naar een vreemde taal was overgeschakeld.
Selectief zien
- Simpelere taak dan selectief luisteren omdat we de controle hebben over wat we zien door onze
ogen te bewegen. Je oren kan je niet automatisch dichtdoen, je ogen wel.
- We kunnen ook verschillende, nabijgelegen delen van een visuele scène selectief volgen zonder
beweging van onze ogen (experiment Roek en Gutman afbeelding met 2 overlappende figuren 1
in rood en 1 in groen. Elk beeld bevatte twee overlappende vormen, één groen en één rood, en
respondenten kregen een taak waarbij ze slechts één kleur nodig hadden. De meeste vormen
waren onzinnige vormen, maar sommige hadden de vorm van een bekend voorwerp, zoals een
huis of een boom. Na het bekijken van de sequentie werden proefpersonen getest op hun
vermogen om te herkennen welke vormen waren getoond. Het resultaat was dat ze de meeste
formulieren die in de beoogde kleur werden gepresenteerd, herkenden, maar alleen op
kansniveau presteerden op de formulieren die in de onbeheerde kleur waren gepresenteerd,
ongeacht of het formulier onlogisch of vertrouwd was.).
- Proefpersonen die zich aandachtig op een moeilijke visuele taak richten, falen om grote,
gemakkelijk te herkennen objecten te zien rechtstreeks in hun lijn van het zicht (experiment
basketballers in bepaald tenue volgen, andere kleur tenue negeren. Gorilla die in het filmpje door
het veld loopt wordt dan niet gezien)
- Inatenttional blindness (goochelaars en zakkenrollers richten de aandacht op 1 hand, en kunnen
iets met de andere hand doen wat niet opgemerkt wordt)
Het vermogen om de aandacht te verschuiven naar significante stimuli
Er zijn limieten aan inattentional blindness. Als onze voorouders echte gorilla’s niet zouden zien omdat ze
bezig waren met een andere belangrijke taak, dan zouden we nu zijn uitgestorven.
We zijn goed in het uitzeven van irrelevante stimuli als we ons focussen op een taak, maar we zijn ook
goed in het verplaatsen van onze aandacht naar stimuli die gevaarlijk zijn of in ons voordeel zijn.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller anoukvanderende. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.61. You're not tied to anything after your purchase.
