KT1105 Systeembiologie - VO aantekeningen
Week 1.3
VO.5 Syndroom van Werner
Behandeling
Geen behandeling, wel een aantal jaarlijkse controles:
o Diabetes type 2
o Lipidenprofiel (bv cholesterol)
o Kanker
o Huidproblemen
o Oogonderzoek voor staar
o Hart- en vaatziekten
Wat is het werner syndroom?
Erfelijke verouderingsziekte die zorgt voor vroege veroudering
Symptomen vanaf 30e levensjaar
Ongeneeslijk sterfte meestal voor 55e levensjaar aan kanker of hart- en
vaatziekten
Ziekte ontwikkelt zich niet in alle weefsels, hangt af van welk gen precies is
aangedaan
Wie krijgt het Werner syndroom?
Het is een zeldzame ziekte, ongeveer 1 : 20.000 tot 1 : 100.000 in Japan en <
1 : 1.000.000 in de rest van de wereld
Door het founder effect komt het syndroom vaker voor in Japan en Sardinië
Erferlijke ziekte: autosomaal recessief
Ziekte ontstaat door kiembaanmutatie in het WRN-gen, aanwezig in alle
lichaamscellen
Symptomen:
Cardinal signs:
o Bilateraal staar
o Karakteristieke dermatologische pathologie: strakke huid, pigment
veranderingen, zweervorming, vooral rond de achillespees
o Vogel gezicht
o Korte lichaamslengte
o Bloedverwantschap van de ouders
o Grijs/dun haar
Additionele kenmerken:
o Diabetes, kanker, osteoperosis, etherosclerosis
o Gehoorverlies, strakke huid
o Hypogonadisme (verminderde vruchtbaarheid)
o Soft tussue cacification
o Mesenchymale neoplasma’s
o Stem veranderingen
, o Spier -en gewrichtsproblemen
o Platvoeten
Diagnose en technieken
In 1994 werden klinische diagnostische criteria vastgesteld
o Definitief: alle cardinal signs + 2 additionele eigenschappen
o Waarschijnlijk: de eerste 3 cardinal signs + 2 additionele
eigenschappen
o Mogelijk: staar of huidklachten + 4 additionele eigenschappen
o Uitgesloten: als symptomen al ontstaan vóór de pubertijd, m.u.v.
lichaamslengte
Moleculaire diagnose:
o Patiënten met het Werner syndroom hebben een mutatie in het WRN-
gen en deze kan op de volgende drie manieren worden gevonden:
1. Detectie van het eiwit via de Western Blot methode
2. Detectie van mRNA via rt-PCR
3. Detectie van de mutatie via gen sequencing
Het WRN-gen
Mutaties in dit gen kunnen op verschillende plaatsen aanwezig zijn
verschillende fenotypes
Het gen ligt op chromosoom 8
Endonuclease: DNA knippen in het midden
Exonuclease: nucleotide aan de buitenkant afknippen
WRN codeert onder andere voor RecQ helicase, waardoor mutaties in dit gen
zorgen voor verstoring van het behoud van telomeren en het goed reguleren
van de DNA-replicatie
Telomeer beschermt chromosomen tegen veroudering en wordt bij iedere
verdubbeling iets korter, komt door de RNA-primer.
o Telomerase heeft zelf RNA-primer en probeert zo de telomeer lengte
stabiel te houden
o WRN-gen kan een hobbel in het DNA oplossen, zodat het telomeer
behouden blijft
Consequeties
DNA-replicatie en DNA herstel worden verstoord door mutaties in het WRN-
gen
,Progeria syndromen
Het syndroom van Werner valt hier onder
Progeria is een verzamelnaam voor syndromen die zorgen voor vroegtijdige
veroudering
Mutaties in de kiembaan
Mutaties in genen die belangrijk zijn voor DNA-repair
Hutchinson-Gilford: vorm van de celkern verandert
Werner syndroom VS Hutchinson Gilford syndroom
Eerste verschijnselen pas tussen het 20e en 30e levensjaar – in het eerste
levensjaar
Autosomaal recessief – autosomaal dominant
1 op de 1 miljoen – 1 op de 4-8 miljoen
Levensverwachting 50 jaar – 13 jaar
Chromosoom 8 – chromosoom 1
WRN-gen – Laminen gen
, VO.6 Peutz-Jeghers syndroom
Wat is het?
Familiaire adenomateuze polyposis
Meerde goedaardige poliepen, over het gehele lichaam
Pigmentvlekken, vooral in en rond de mond
Verhoogde kans op colorectaal-, cervicaal-, eierstok-, borst- en longkanker
Symptomen
Subcutane hyperpigmentaties: hyperpigmentatie van “basal cells” en
hyperplasie van melanocyten
Poliepen/hamartomen
o Goedaardige malformatie
o Vaakst gevonden in de dunne darm
o Kern van vertakt spierweefsel in de darmen
o Zorgen voor buikpijn, bloedverlies, darminvaginatie (vroeger
belangrijkste doodsoorzaak)
Verhoogde kans op kanker
o Vooral in het maag-darmkanaal
o Vrouwen hebben hier een grotere kans op, omdat er meer plekken zijn
waar het kan ontstaan (bv eierstokken ( vervroegde puberteit) en
baarmoeder)
Diagnose
Bloedonderzoek: mutatie in LKB1 gen
Klinische eigenschappen
o Subcutane hyperpigmentatie: melanocyten delen te veel
o Hamartoma: lichamelijk defect, goedaardige malformatie dat wordt
veroorzaakt door verstoorde ontwikkeling van het weefsel
Veroorzaakt door andere mutaties dan bij “gewone” dikke
darmkanker
Gastroscopie
Coloscopie
Dubbelballon endoscopie
Enteroclyse
MRI-scan
o Grote magneet
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller maaikeroyen. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.71. You're not tied to anything after your purchase.