Class notes
Vermogensrecht UvA (6013B0531Y/ 6612ZD001Y) - UITGEBREIDE Aantekeningen colleges
- Course
- Institution
Hele uitgebreide aantekeningen inclusief voorbeelden en college slides!
[Show more]
Seller
Follow
QuintyCok
Content preview
Post Master Accountancy, UvA VermogensrechtQuinty Cok
Week 1 – Rechtssysteem, plaatsing vermogensrecht daarin – Syllabus Hoofdstuk 1
07-09-2023
Hoofdlijnen Nederlands rechtssysteem
Verschillen internationale rechtssystemen
Nederlands privaatrechtelijk systeem
Introductie – recht is overal
In de krant komt men veel recht tegen. Hierbij kan gedacht worden aan de activistische
aandeelhouders (de aansprakelijkheid van rechtspersonen vanwege milieuschendingen. Kan men
hier bestuurders voor aansprakelijk stellen?). Hierbij kan gedacht worden aan Tata Steel en Shell.
Kan men een bestuurder aansprakelijk stellen voor het wellicht onrechtmatig handelen van het
bedrijf? Aansprakelijkheidsrecht valt in het vermogensrecht. Ook faillissementsrecht zit in het
vermogensrecht. Ook hier valt veel over te lezen. Hierbij kan gedacht worden aan het faillissement
van Van Moof. Er waren gedupeerden die aangifte wilden doen bij de politie. Kan dit? Past dit in het
strafrecht of niet en waarom dan niet? Dit valt deels in het vermogensrecht. Als men een gestolen
gitaar terugvindt, mag men die dan terugnemen? Men kan ook zijn of haar eigen fiets op de brug
verkocht zien worden. Is men nog eigenaar? Als men eigenaar is, kan men onder alle
omstandigheden de fiets terugnemen? Dit komt aan de orde in het vermogensrecht.
Leerdoelen
De student:
o Begrijpt de hoofdlijnen van het Nederlandse rechtssysteem en het EU-recht
o Begrijpt de wijze van totstandkoming en handhaving van wet- en regelgeving in Nederland en de
EU
o Kent het systeem van het Burgerlijk Wetboek en kan dit toepassen
o Is in staat de belangrijkste verschillen tussen common law and civil law uit te leggen
Nederland is een rechtstaat – Wat betekent dat?
Uitgangspunt: Nederland is een rechtstaat. Wat betekent dat? Waarom is dat zo van belang? Wat
onderscheid een rechtstaat van staten die dit niet zijn?
,Post Master Accountancy, UvA Vermogensrecht
Quinty Cok
Rechtsstaat = een staatsvorm waarin wederzijdse rechten en plichten van burgers en overheid zijn
vastgelegd in wetten. Daarbij wordt zoveel mogelijk uitgegaan van de eigen verantwoordelijkheid
van burgers om zelf hun leven te kunnen inrichten, zonder daarbij anderen te schaden. Er is sprake
van staatsmacht, maar die wordt beperkt door waarborgen tegen machtsmisbruik.
De staat legt burgers verplichtingen op zoals het betalen van belasting, het naleven van wetten en
het vervullen van plichten (deelname aan het arbeidsproces, leerplicht), maar die plichten gelden
alleen uit hoofde van wetgeving en met waarborging van grondrechten. De door de staat op te
leggen plichten worden door de burgers zelf mede bepaald via een periodiek gekozen parlement
(democratische rechtsstaat), waarin de volkswil tot uiting komt.
Wederzijdse rechten en plichten liggen vast in de wetten. Er is geen willekeur. De burgers mogen
normaal gesproken 1 x in de vier jaar 150 volksvertegenwoordigers kiezen. Deze zijn democratisch
gekozen om gezamenlijk de wetten maken die ons handelen bepalen te maken. Dat men kan kiezen
maakt dat wij een democratische rechtstaat zijn, zoals alle Westerse landen.
Kenmerken rechtsstaat
Grondrechten: Er zijn grondrechten waarin Onafhankelijke rechtspraak
burgers en overheid elkaar mogen houden. Een
ieder heeft bepaalde grondrechten. Deze zijn in
beginsel niet aan te tasten. Slechts in
uitzonderlijke gevallen.
Legaliteitsbeginsel Vervolging en bestraffing van
wetsovertredingen
Trias politica Rechtszekerheid
Gebondenheid aan de wet voor iedereen
In Amerika heeft men een andere rechtstaat dan bij ons maar ook daar zijn de 7 kenmerken, met
name de eerste 3, van belang.
Nederland is een rechtstaat – 1. Grondrechten
Klassiek Sociaal
Discriminatieverbod Onderwijs (recht op onderwijs)
Vrijheid van godsdienst Volksgezondheid (recht op goede zorg)
Vrijheid van meningsuiting Bescherming milieu (recht op bescherming
Recht op vergadering en betoging van ons milieu)
Behoudens ieders verantwoordelijkheid Leggen opdrachten aan de overheid
volgens de wet vast om voorzieningen te treffen voor
Fundamentele vrijheden die niet door het maatschappelijk functioneren van
de overheid mogen worden aangetast de burger (inspanningsverplichting)
De klassieke grondrechten vindt men terug in de grondwet (Boek ll hoofdstuk 1). De grondwet is
een van de hoogste rechten die we hebben in combinatie met het Statuut voor het Koninkrijk der
Nederlanden.
Behoudens ieders verantwoordelijkheid volgens de wet: Je kunt niet zomaar met een grondrecht in
de hand een grondrecht van een ander schenden. De klassieke grondrechten kennen een grens.
,Post Master Accountancy, UvA Vermogensrecht
Quinty Cok
o Voorbeeld 1: vrijheid van meningsuiting betekent niet dat men altijd overal alles mag zeggen. Er
zijn grenzen aan de vrijheid van meningsuiting. Wilders: minder, minder, minder.
o Voorbeeld 2: Er is een grens aan het recht op betoging. Deze grens kan gevonden worden in
openbare orde en veiligheid.
Klassieke grondrechten zijn fundamentele vrijheden. Er moet een wettelijke legitimatie zijn om ons
van één van de klassieke grondrechten af te houden.
Sociale grondrechten kunnen ook teruggevonden worden in de grondwet. Deze zijn minder strikt.
Dit is een inspanningsverplichting voor de overheid. Dit houdt in dat de overheid zich ervoor moet
inspannen dat wij allen goede zorg, onderwijs et cetera hebben. Inspanning garandeert geen
resultaat. De klassieke grondrechten zijn meer een resultaatverbintenis. Dit mag alleen door een
wet geschonden worden. Wat goede zorg en goed onderwijs is, staat niet vast omschreven. Het
enige wat de overheid verplicht is, is dat de overheid zich hier voor moet inspannen. Het geeft de
overheid de opdracht om ervoor te zorgen dat.
Voorbeeld: Je verkoopt je auto. Je komt overeen met de koper dat het eigendom van de auto wordt
overgedragen. Men garandeert een resultaat dat de koper eigenaar van de auto wordt. Men neemt
een resultaatsverbintenis op, namelijk eigenaar worden. Een inspanningsverplichting op zich nemen
betekent dat men gaat proberen het eigendom over te dragen maar het is nog niet zeker want de
auto is nu nog bij de garage et cetera. Men gaat zich ervoor inspannen dat het resultaat er zal
komen. Bij een inspanningsverbintenis wanpresteert men als men zich niet inspant. Bij een
resultaatsverplichting wanpresteert men als het resultaat er niet komt.
Zowel klassieke grondrechten als sociale grondrechten geven andere rechten maar zijn een
belangrijk onderdeel van onze rechtstaat.
Nederland is een rechtstaat – 2. Legaliteitsbeginsel
Het legaliteitsbeginsel is het tweede belangrijke kenmerk van de rechtstaat. Het legaliteitsbeginsel
kent twee elementen. De twee poten van het legaliteitsbeginsel zijn:
1. Wetten worden opgesteld door vertegenwoordigers en alle burgers (en de overheid) moet zich
aan deze wetten houden. Voor een wet die het hele proces heeft afgelegd geldt dat men zich er
ook allemaal aan moet houden en als men zich er niet aan houdt dan treft men
handhavingsmechanismen. Zowel de overheid als de burgers moeten zich hier aan houden.
2. Overheidsoptreden waarbij vrijheden of eigendommen van burgers worden ingeperkt, moet
een wettelijke grondslag hebben Inperkingen moeten op een wet gebaseerd zijn. Dit om
willekeur te voorkomen. Men kan niet bij A zeggen men moet hier aan voldoen en bij B is het
geen probleem en bij C gaat men heel erg handhaven. De gelijkheid wordt mede bepaald door
de legaliteit van afwijken van rechten. Dit kan alleen op basis van een wettelijke bepaling.
Voorbeeld: EBI-systeem. Als men in Vught terecht komt is het een ongekende inbeperking van
vrijheid. Men heeft het EBI-regime om de maatschappij veilig te houden. Wij als maatschappij
moeten blij zijn met of in ieder geval zijn de gelukkigen de vrijheid en waarborg daarvan mede
vanwege het EBI-systeem aldus de overheid en de directeur van het gevangeniswezen.
Tegelijkertijd zijn er ook vanuit de NASA en het anti-foltercomité mensen die zeggen de
veiligheidsmaatregelen in een EBI-regime zijn buitensporig. Het EBI-systeem is gelegitimeerd.
Het ligt vast in onze wetten.
Voorbeeld 1: Hoogste gevangenisbaas blij met strenger EBI-regime: “We doen dit om de
maatschappij veilig te houden”
, Post Master Accountancy, UvA Vermogensrecht
Quinty Cok
Voorbeeld 2: “Anti-foltercomité: veiligheidsmaatregelen gevangenis Vught buitensporig”
Alles is relatief. In Mexico is het EBI-regime anders en dan is dat in Nederland redelijk normaal. Het is
belangrijk te weten wat de spanningspunten zijn, waar sprake is van verstrengeling van belangen.
Nederland is een rechtstaat – 3. Trias politica
Trias politica heeft betrekking op een scheiding van machten. De Franse filosoof Charles de
Montesquieu heeft bepaald dat de drie machten gescheiden moeten worden en elkaars
functioneren moeten bewaken. Nederland is een constitutionele monarchie met een parlementair
stelsel. De Nederlandse staatsinrichting kent in principe een scheiding van:
Wetgevende macht: het parlement, de Staten-Generaal (de Eerste en Tweede kamer)
Uitvoerende macht: de regering – voert de wetten uit.
Rechtsprekende macht: rechtbanken, gerechtshoven en de Hoge Raad
Die elkaar controleren en zo de macht delen. Dit voorkomt dat de macht teveel gecentraliseerd
wordt en beperkt het risico dat de democratische rechtsstaat wordt ingeperkt.
In Nederland is de scheiding niet zo strikt. De regering heeft ook wetgevende kenmerken. De
regering kan ook wetten maken.
Zeker onafhankelijk is de rechtsprekende macht. Er is onafhankelijke rechtsspraak geregeerd door
wetten. Eén van de uitingen daarvan is dat rechters voor het leven worden benoemd en met hun 72 e
met pensioen moeten gaan. Er kan dus geen druk gevoeld worden om ontslag te nemen.
In andere rechtsstaten vindt men altijd een vorm van de trias politica terug.
Nederlands rechtssysteem
De Grondwet en Statuut voor het Koninklijk der Nederlanden zijn twee belangrijke wetten voor de
inrichting van Nederland.
Men kent verschillende soorten recht. Een gangbare indeling van ons rechtssysteem is die naar
regels van publiekrecht en van privaatrecht, hoewel een strak onderscheid vaak moeilijk te maken is.
De twee overkoepelende verschillende systemen:
1. Privaat recht = rechtsregels die de verhouding tussen burgers onderling regelen. Het is een
recht dat geldt tussen burgers onderling. Het gaat om wetten die de relatie tussen
natuurlijke en rechtspersonen onderling regelt.
Voorbeeld: ruzie
2. Publiek recht = rechtsregels die de verhouding tussen overheid en burgers regelen. De
afdwinging hiervan vindt plaats tussen overheid en burgers. De sancties daarvan kunnen
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller QuintyCok. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $10.69. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
67474 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now