dit is een volledige samenvatting van de hoorcolleges van prof. van Cruchten. in de samenvatting zitten veel tekeningen, afbeeldingen, ... . zodat je visueel de stof goed kan begrijpen. ik ben zelf met deze samenvatting vanaf de eerste keer geslaagd voor dit vak.
Embryologie
Een geboorteafwijking is niet iets nieuws dat ontstaat, het is een stop in de normale ontwikkeling
Morfologische verschijnselen: aan deze 5 zaken moet je gaan denken om een normaal kind te krijgen
- Celproliferatie (mitosen)
- Groei: de cellen zelf gaan toenemen in volume
- Differentiatie: cel zal een specifieke functie krijgen. Bij embryonale ontwikkeling krijgen we na
verloop van tijd een specificatie van cellen en weefsels zodat deze een bepaalde functie kunnen
gaan uitvoeren
- Celmigratie: om een bepaalde functie te kunnen uitoefenen moeten cellen gaan migreren bv. De
neurale lijst cellen
- Celdood: bepaalde cellen gaan ook moeten verdwijnen
periodes
- prenatale periode
o embryonale periode: bevruchting tot primitieve gemeenschappelijke lichaamsvorm (soorten
moeilijk te onderscheiden), alle embryo’s van alle species zullen er min of meer hetzelfde
uitzien, dit komt overeen met het einde van de organogenese of het ontstaan van de
organen (meestal bij zoogdieren wanneer het gehemelte is gevormd)
o foetale periode: laatste tem geboorte: in deze fase ontstaan er kenmerken en zullen ze van
elkaar te onderscheiden zijn, de foetus zal vooral gaan groeien
- postnatale periode: verdere ontwikkeling; bv. Zenuwstelsel moet nog verder groeien
o grote diersoortverschillen
nestvlieders: paard, rund
nestblijvers: kat, hond, konijn
o vaak gelinkt aan de drachtduur: uitzondering mens
de voortplanting
gametogenese
is gelijkaardig bij vissen, amfibieën, vogels, zoogdieren en gebeurt in gonaden
, - ontstaan van gameten en geslachtscellen
- bij mannelijke individuen spermatogenese ontstaan
spermatozoa
- bij vrouwelijke individuen ovogenese ontstaan
eicellen
- 2 soorten gameten zijn nodig om tot een embryo
te bekomen
Voortplantingscyclus
- Na copulatie bevruchting
- Bevruchte eicel in de eileider zygote (begint
meteen te delen)
- In baarmoeder implantatie bij sommige soorten echt
innestelen, bij andere tegen de wand plaatsen
- Vaak vanaf het 8 cellen gebeurt de deling niet meer synchroon
- Elk blastomeer heeft het potentieel om zelf een embryo aan te maken = totipotent dit blijft tot
het morula stadium al differentiatie dus geen totipotente cellen meer
- Gemeenschappelijke lichaamsvorm
- Foetale ontwikkeling: bij kikker metamorfose
- Postnatale ontwikkeling
- Lactatiefase: melk is belangrijk voor de immuniteit van de nakomeling
- Groei en ontwikkeling
- Seksuele maturatie
Blastocyst is het moment dan de zona pellucida weg is, een blastula is er wanneer de zona pellucida er nog
is. Na de blastocyst begint de gastrulatie en dan de organogenese
Embryoblastcellen zijn pluripotent en gaan het embryo zelf aanmaken.
Kiemcellen zijn stamcellen voor de gameten, bij de ontwikkeling van het urogenitaalstelsel is er ook
celmigratie (de stamcellen moeten een enorm lange weg afleggen om terecht te komen in de toekomstige
gonaden). Kiemcellen komen ook voor buiten het lichaam, in de dooierwand migreren door heel het
lichaam kan misgaan
spermato- en spermiogenese
- 2 verschillende zaken
- Spermatogenese: het proces van spermatogoniën naar spermatozoa
- Spermiogenese: transformatie van spermatide naar spermatozoa (gaat niet meer delen)
Spermatogenese vind plaats in de testes, de bijbal is belangrijk voor de spermamotiliteit,
bevruchtingscapaciteit en spermaopslag. Zaadplasma zal aangemaakt worden door de geslachtsklieren
mannelijk geslachtsstelsel
- Penis: copulatie orgaan
, - testes/teelballen
o sperma productie (spermatozoa)
- epididymis/bijballen
o belangrijk voor sperma motiliteit en bevruchtingscapaciteit
o spermaopslag
o rijping spermatozoa
- zaadplasma
o aangemaakt door de accessoire geslachtsklieren
o beschermlaag leggen tegen de vagina die gaat proberen lichaamsvreemde stoffen te weren
testis bestaat uit zaadbuisjes (tubuli seminiferi)
- aanmaak van sperma
- een wand van verschillende cellen
- aan de binnenkant worden spermatozoa afgescheiden
afgevoerd naar de bijbal
- aanmaak van de buitenkant naar de binnenkant van het
zaadbuisje
- ronde cellen naar geflagelleerde langwerpige cel
- paarse cellen zijn kiemcellen of geslachtscellen
- sertolicellen: voeden de kiemcellen, is tussen de kiemcellen, (onder invloed van FSH) verwrongen en
heeft uitlopers die de verschillende kiemcellen bij elkaar houden
- cellen van leydig zitten in het stroma: staat in voor de aanmaak van testosteron, een hormoon dat
zeer belangrijk is voor de spermatogenese, zitten buiten het zuidbuisje
sommige stoffen tasten de teelballen aan: bv bij bepaalde stoffen in verf, mensen die het maakten in de
fabriek werden infertiel. Ze maakte geen spermatozoa. Na onderzoek werd er aangetoond dat de
sertoricellen niet meer werkten dus niet alle cellen bij elkaar houden.
spermatogenese
- soort reservepoel van cellen (spermatogoniën of stamcellen voor de aanmaak van spermatozoa)
- geslachtscellen delen door meiose (haploid)
- normale somatische cellen (diploid), omdat we een deel chromosomen van onze vader krijgen en
het andere deel van onze moeder
eerste proces van de spermatogenese is de meiose of rijpingsdeling omvorming van diploide cel naar
haploide cel 1e en 2e meiotische deling
proces start aan de periferie met een spermatogonium die zich gaat omvormen (gaat groeien) tot een
primaire spermatocyt na deling secundaire spermatocyt (= eerste meiotische deling) spermatide (=
tweede meiotische deling haploide cel
transformatiefase: ronde structuur gaat zicht tot spermacel transformeren
, Spermiogenese: spermatide deelt zich niet meer
en we krijgen een langwerpige cel
de deling stopt bij het rode= metamorfose
Mitose en meiose zie genetica of een of ander vak dat
nog is heeft herhaalt, want ik ga het hier niet doen :°
Verschil van gametogenese bij mannelijke en
vrouwelijke individuen
- meiose bij het mannelijke individu gebeurt later
dan bij vrouwen
o spermatogenese is een continu proces
o start van in de pubertijd
o elke 2 maanden worden de hele spermapoel volledig vernieuwd
- meiose bij vrouwen gebeurd de eerste deling al in de baarmoeder
o de eerste deling is gestart in de baarmoeder
o tijdens de puberteit gaat de 2 deling plaatsvinden
o wordt pas afgemaakt bij het moment van bevruchting
o doordat het zo laat gebeurt is er kans op dat er iets misgaat groot vrouwen die op hogere
leeftijd zwanger wordt heet een grotere kans op syndroom van down
wat gebeurt er in de spermatogenese
- de kern van de kiemcellen gaat naar 1 van de 2 polen migreren en het cytoplasma wordt caudaal
geduwd
- condensatie van de het DNA treedt op en de kern wordt langwerpig, cytoplasma wordt afgestoten
- aan de caudale pool vormt er een staart
- tussen de staart en de kop is er een tussenstuk dat
mitochondriën bevat energieproductie (moeten
zwemmen tot aan de eicel)
- centriool is belangrijk voor de bevruchting (aan de top
van de spermatozoön) –> soort muts over de kern
heeft bepaalde enzymes (acrosoom)
dwarse doorsnede van de flagel
- staart heeft typische structuur van een flagel
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller laenenmelanie. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $14.10. You're not tied to anything after your purchase.
