Literatuur in de wereld
Handboek moderne letterkunde
1.5. Auteur
Aan een literaire tekst ligt maar tot op zekere hoogte een intentie ten grondslag. De auteur
heeft vaak bedoelingen, maar die zijn in principe en in de praktijk niet te achterhalen. Barthes
zag de literaire tekst niet meer als de drager van één betekenis, maar als een systeem dat
meerdere betekenissen genereert. Hij verklaart de auteur dood.
Biografie en autonomie
Ongeveer in de jaren zestig van de vorige eeuw waren er, in meer of mindere mate,
literatuurwetenschappers die zich afzetten tegen het idee dat het leven van de auteur iets
met een tekst te maken heeft. Wie de bedoelingen van de auteur gelijkstelt aan wat er
daadwerkelijk aan tekst op papier is gekomen, is slachtoffer van wat Wimsatt en Beardsley
intentional fallacy genoemd hebben.
Tegenwoordig wordt er bij de literatuuranalyse gekeken naar verteller, en die staat los van
de auteur.
De betekenis van een roman moet begrepen worden in termen van resonanties (trillingen):
de resonanties van maatschappelijke onderwerpen binnen de veelstemmige klankkast van
de roman (wat komt er uit de buitenwereld in de roman terecht?) en de resonanties van de
roman in de buitenwereld (wat is het effect van de roman?).
Volgens Booth zijn teksten niet neutraal: deze verhouden zich tot de wereld(en) die ze
beschrijven. Die teksten nemen ten opzichte van die wereld(en) posities in. Booth
introduceert de implied author: de bron van het geheel van normen en opvattingen dat de
ideologie van een tekst vormt. Hij is met andere woorden verantwoordelijk voor het
wereldbeeld dat uit een verhaal spreekt en dat kun je afleiden uit woordkeuze, de manier
waarop personages voorgesteld worden, humor enzovoorts. Het is géén figuur die
daadwerkelijk optreedt in de tekst.
Poëtica
Er wordt dus uiterst voorzichtig omgegaan met het betrekken van informatie over de schrijver
bij literatuuranalyse. Er is echter één uitzondering: poëtica of literatuuropvatting van auteurs.
Een poëtica is een stelsel van normatieve opvattingen over aard en functie van literatuur.
Iedereen heeft een poëtica: opvattingen over wat literatuur kan en moet zijn en doen. Je zou
kunnen zeggen dat een auteurspoëtica het systeem is dat aan de vorm en inhoud van een
literaire tekst ten grondslag ligt.
Abrams maakt een poëticamodel, met drie traditionele factoren van het communicatiemodel
(auteur – tekst – lezer) plus de wereld waarnaar de tekst (boodschap) verwijst. Sötemann en
Van den Akker hebben dit model gesystematiseerd:
- De mimetische poëtica: de auteur is vooral geïnteresseerd in de categorie ‘wereld’
de tekst probeert van die wereld een getrouwe afspiegeling te geven;
- De expressieve poëtica: de nadruk ligt op de categorie ‘auteur’ de schrijver
probeert vooral uitdrukking / expressie te geven aan zijn gevoelens of gedachten;
1
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller jannekeev. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.90. You're not tied to anything after your purchase.
