Dit document is een samenvatting. Het behandelt de basisprincipes van de sociologie, met name de sociologische blik op de samenleving en de rol van individuen binnen die samenleving. De tekst verkent twee fundamentele perspectieven: de individualistische variant, waarbij de samenleving wordt gezien...
Studeersnel wordt niet gesponsord of ondersteund door een hogeschool of universiteit Studeersnel wordt niet gesponsord of
ondersteund door een hogeschool of universiteit Gedownload door Savannah Braune
(savannahbraunne@gmail.com)lOMoARcPSD|32996870 Sociologie, een inleiding Mark Elchardus. Deel 1: De sociologie
ontdekken Hoofdstuk 1: De sociologische verzuchting 1.1 Wat is sociologie? Een poging tot definitie, die gelukkig mislukt
Franse socioloog Raymond Aron (1905-1983) zijn vakgenoten worden het slechts over 1 ding eens: hoe moeilijk het is om tot
een definitie van de sociologie te komen. Duitse socioloog Max Weber (1864-1920) omschrijft de sociologie als volgt:
wetenschappelijke poging om het sociale handelen te begrijpen, met de bedoeling op die manier tot een causale verklaring
van het verloop en de effecten van dat handelen te komen. Bij deze definitie horen 2 kanttekeningen: - De taak die Weber
voor de sociologie opeist is ook wat de psychologie, antropologie en de politicologie proberen te doen. - De sociologische
verklaring moet volgens Weber causaal of oorzakelijk zijn: verklaren neemt de vorm aan van oorzaak-gevolgrelaties definitie
is te algemeen. Definities helpen niet om te begrijpen, maar worden gebruikt om een verschijnsel vast te leggen. 1.2 Wat de
sociologie ons leert De belangrijkste les van de sociologie: Alles is contingent, maar daarom nog niet arbitrair of willekeurig.
Iets is contingent als het noodzakelijk noch onmogelijk is en dus ook anders had kunnen zijn dan het nu is. Een voorbeeld
hiervan is het huwelijk. Antropoloog George Murdock (1897-1985) heeft zo veel mogelijk info over culturen samen weten te
brengen in de zogeheten Murdock-files: - Monogamie (2 partners verbinden zich exclusief met elkaar) 20% - Polygamie ( 1
persoon van het ene geslacht verbind zich met verschillende personen van het andere geslacht) 80% o Polygynie (1 man met
meerdere vrouwen) 79,3% o Polyandrie (1 vrouw met meerdere mannen) 0,7% Franse filosoof en wiskundige Blaise Pascal
(1623-1662) van de Pyreneeën, is dwaasheid aan de andere kant. wat geldt als waarheid aan de ene kant Gedownload door
Savannah Braune (savannahbraunne@gmail.com)lOMoARcPSD|32996870 Contingentie Het besef van contingentie speelt in
de sociologie een belangrijke rol. Het besef is ontstaan bij de Amerikaanse socioloog Howard Becker (1963) afwijkend gedrag
wordt door samenlevingen geproduceerd. Hij wilde duidelijk maken dat de sociologie met betrekking tot het afwijkende een
dubbele taak heeft: 1. Verklaren waarom bepaalde individuen tot afwijkend gedrag komen. 2. Verklaren waarom bepaalde
gedragingen in bepaalde samenlevingen afwijkend zijn en in andere niet. 1.3 Contingent, maar niet arbitrair Jean-Jaques
Rousseau (1712-1778) vroeg zich af hoe men de mensen de wet kan doen eerbiedigen, als zij er zich van bewust worden dat
zij die zelf hebben gemaakt. Contrat social van Rousseau: mensen zullen de wetten pas respecteren en hun plichten naleven
als een religie hen daartoe aanzet en motiveert. Civiele religie: nieuwe religie die aandacht burgerdeugd centraal stelt. Het
besef van het contingente betekent dat men de organisatie van de samenleving – de wetten en de vorm van instellingen als
het huwelijk – niet langer op rekening van goddelijke wil of natuurlijke noodzaak kan schrijven, wij mensen zijn de makers
ervan. Karl Marx (1818-1883) mensen maken hun eigen geschiedenis, doch niet onder de voorwaarden die ze zelf kiezen.
Verlichting en Tegen-Verlichting Sociologie = Verlichting + Tegen-Verlichting Verlichting - Verwierp een beroep op religie als
handhaver van de orde - Geseculariseerd, geindividualiseerd en gerationaliseerd denken - Het goede samenleven was niet
meer afhankelijk van het volgen van goddelijke voorschriften, maar van het volgen van de eigen rede en het eigen
,redeneervermogen - - Tegen-Verlichting - Vreesde dat het redelijke handelen wel eens tot egoisme, sociale ontreddering en
vervreemding zou kunnen leiden - Godsdienst en gezag noodzakelijk om het samenleven te regelen - Geen positief beeld van
de mens - Geen natuur Mens moet naar (zijn) natuur leven - Limieten opleggen Kennis via wetenschap Die kennis bevordert
redelijk gedrag Bijdragen tot geluk/vooruitganhg/rust Grondlegger van de sociologie: August Comte August Comte (1798-
1857) grondlegger van de sociologie, omdat hij de term sociologie bedacht en voor het eerst gebruikte om zijn intellectueel
werk te omschrijven. Positivisme Volgens Comte de zakelijke, op strakke wetenschappelijke observatie en logica gesteunde
sociologie. Gedownload door Savannah Braune (savannahbraunne@gmail.com)lOMoARcPSD|32996870- - Onze aandacht
moet uitgaan naar het ontdekken van regelmaten in het gedrag en deze regelmaten moeten, zoals in de
natuurwetenschappen, de onveranderlijkheid van echte wetmatigheden hebben. Kennis en theorie waren er om
waargenomen feiten te coördineren tot grotere gehelen. Hij was een radicaal en extreem erfgenaam van de Verlichting. Ook
ontdekte Comte 3 opeenvolgende stadia in de menselijke ontwikkeling: 1. Religieuze (theologische) waargenomen
verschijnselen worden verklaard uit de werking van bovennatuurlijke krachten die niet door de mens kunnen worden
beïnvloedt. 2. Metafysische (kennisstadium) verklaring van gebeurtenissen vindt vooral plaats door te verwijzen naar
onpersoonlijke abstracties. 3. Wetenschappelijk denken (positivistische) kennisverwerving vindt plaats door middel van
waarneming en vergelijking van verschijnselen om zo relaties van oorzaak en gevolg en uiteindelijk wetenschappelijke wetten
te ontdekken waaraan de werkelijkheid is onderworpen (door de rede geleid). Maar Comte is ook gevoelig voor argumenten
van de Tegen-Verlichting: - Hij geloofde niet dat het volgen van rede automatisch tot een geregelde en goede samenleving
zou leiden. - - Ook stelde hij de vraag: hoe en waarom mensen wetten en normen zouden respecteren als zij inzien dat dit
slechts conventies zijn, beperkingen die worden opgelegd aan het individuele handelen en die dikwijls de belangen van de
machtigen blijken te dienen. Een maatschappelijke orde vloeit niet spontaan voort uit individueel redelijk gedrag en evenmin
door dwang alleen in stand kan worden gehouden, maar dat respect voor de wetten en de maatschappelijke orde een
irrationele grondslag heeft. Maar het is wel een soort volksverlakkerij. Bondig samengevat: Het menselijk handelen wordt niet
alleen geleid door de rede, maar ook door impulsen, gevoelens en emoties. Het komt eropaan die emotionele elementen,
samen met de rede, juist te kanaliseren, naar goede, voor de mens positieve doelen te leiden. Daarvoor is een meer
omvattende instelling nodig die rede en emoties, denken en voelen van de mensen kan samenbrengen en oriënteren: de
religie. De religies uit het verleden waren onvoldoende aanvaard, daarom probeerde Comte een nieuwe religie te grondvesten
religie van de Mensheid. Debat tussen Habermas en Luhmann Centrale vraag: Waarom en in welke mate is de door de mens
geschapen maatschappelijke orde niet willekeurig, niet arbitrair en ons vertrouwen en inzet waard? Jürgen Habermas (1929- )
juicht het werk van de wetenschap toe. Zij kan ons vertellen hoe we iets doeltreffend en/of efficiënt kunnen aanpakken, maar
niet waarom we eerder het ene dan het ander moeten doen. Hij gelooft dat de wetenschap ons een methode aanreikt om op
een open wijze met elkaar te leren communiceren. Zo’n ongedwongen communicatie zou ertoe leiden dat alle eerlijke en
redelijke mensen het eens worden over wat we moeten doen en hoe we beleidsprioriteiten moeten stellen. Hij plaatst zich
, hiermee in het verlengde van de Verlichting, maar hij beschouwd het wel als een onvoldragen proces. Volgens hem moeten
we een stap zetten in de ontwikkeling van denken. Op deze manier zouden de regels en de instellingen die we zelf maken,
ophouden willekeurig en arbitrair te zijn, want alle eerlijke en redelijke mensen zouden ze onderschrijven het arbitraire laten
verdwijnen. we kunnen dus Gedownload door Savannah Braune (savannahbraunne@gmail.com)lOMoARcPSD|32996870 Niklas
Luhmann (1927-1998) hij gelooft niet in die mogelijkheid. Hij is van oordeel dat we met het contingente moeten leren leven
door het arbitraire op een aantal punten gewoon te aanvaarden. Precies omdat we het over doelen toch nooit eens worden, is
volgens hem de meerderheidsregel bedacht (chaos en willekeur verminderen). Een andere manier om het arbitraire ten volle
te aanvaarden is volgens hem het rechtspositivisme een wet verdient respect, ongeacht de inhoud of de doelen die zij dient,
zolang zij maar op de correcte wijze, volgens de voorziene procedure, tot stand is gekomen. Over wat rechtvaardigheid is
zullen we het volgens hem namelijk toch nooit eens worden. Hij plaatst zich tot op zekere hoogte in het verlengde van de
Tegen-Verlichting. Hij gelooft niet dat we onze doelen en regels ooit zullen leren kiezen op een manier die iedereen bevredigt
en door iedereen als rechtvaardig en redelijk wordt beschouwd. Volgens hem kan chaos slechts worden vermeden door de
keuzemogelijkheden van mensen op de ene of de andere manier te beperken. Habermas - - Hoe? Vs Waarom? Methode van
de wetenschap - Project Verlichting onvoldragen - Open communicatie - Redelijke,eerlijke mensen worden het eens - Arbitraire
verdwijnt - Luhmann - Rechtspositivisme: een wet verdient respect, ongeacht haar inhoud/doelen, zolang zij maar op correcte
wijze (volgens voorziene procedure) tot stand is gekomen - Mensen geraken het nooit eens - Leren leven met het arbitraire,
bv meerderheidsregel Recht kan bekritiseerd worden door middel van rechtvaardigheidsgevoel - Chaos vermijden:
keuzemogelijkheden mensen beperken laten geloven dat bestaande orde onvermijdelijk is. Bv religie, natuurlijk, traditie 1.4
Waarom al die zorgen om orde? Het sociologische probleem van de orde verwijst niet naar het behoud van de bestaande
machtsverhoudingen, wetten, regels, gewoonten en instellingen, maar naar het behoud van de mogelijkheid om tot
nageleefde regels te komen. - - Voorspelbaarheid Berekenbaarheid De 2 fundamentele sociologische vragen: 1. Probleem van
de orde hoe worden voorspelbaarheid en een mate van orde gerealiseerd? 2. Probleem van de niet-arbitraire contingentie
arbitrair? welke regels zijn absoluut nodig en dus niet1.5 De legitimerende derden: natuur, geschiedenis en samenhang
Doorgaans worden nog slechts 3 bronnen van het niet-contingente erkend. In de westerse wereld geloven nog weinig mensen
dat de inrichting van de samenleving berust op goddelijke wilsbeschikking. Het niet-contingente en niet-arbitraire wordt nu
gezocht in de natuur, geschiedenis en de samenhang. Natuur Genetica. Fysiek organisme, beperkingen. (Hayak: overwinnen
en steeds meer) Gedownload door Savannah Braune (savannahbraunne@gmail.com)lOMoARcPSD|32996870 Geschiedenis - -
- Dwingende ontwikkeling August Comte: vaste ontwikkelingsgang mensheid positivisme logisch, vrijwel onvermijdelijk
gevolg voorgaande geschiedenis. Karl Marx: dwingende ontwikkeling, toekomstige stadia onderscheidbaarheid en
beschrijfbaar (weelde, afwezigheid beperkingen, orde waarin niets nog arnitrair) Anders= minder ontwikkeld? Jeffrey
Alexander: behoefte aan theorie van de geschiedenis. Identiteit en motiverende/zingevende kracht. Manier om keuzes te
beperken. Samenhang - - - - - Gezin en economie Gezin kan veel vormen aannemen, maar misschien niet alle vormen
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller ninavthoff. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.49. You're not tied to anything after your purchase.
