Summary
Geschiedenis samenvatting tijdvak 9 en 10
- Course
- Level
Duidelijke samenvatting, makkelijk uitgelegd met gebruik van begrippen en kenmerkende aspecten.
[Show more]
Seller
Follow
eevajaapje
Content preview
geschiedenis samenvattingTijdvak 9 de tijd van wereldoorlogen 1900-1950
9.1 de eerste wereldoorlog (1914-1918), ka; het voeren van twee wereldoorlogen,
verwoestingen op niet eerdere vertoonde schaal door massavernietigingswapens
en de betrokkenheid van de burgerbevolking bij oorlog uitvoering
Aanleiding; moord op Oostenrijkse kroonprins Frans Ferdinand,28 juni 1914
doodgeschoten door moordenaar uit Servië. Duitsland beloofde Oostenrijk steun,
Rusland steunde Servië. 28 juli verklaarde Oostenrijk Servië de oorlog. Duitsland
verklaarde Rusland en Frankrijk de oorlog. België neutraal, dui kwam daarbinnen dus g-
b verklaarde dui de oorlog. Geallieerden; Fr, g-b, Rusland , centralen; dui, Oostenrijk.
Daarna bijna alle landen meedoen, Ottomaanse rijk geallieerden en Italië centralen. Er
werd gevochten in Afrika, midden oosten, Azië. 1917 VS geallieerden... echte
wereldoorlog.
Oorzaken;
- twee bondgenoten; oost en dui, rus en fr (als dui hun oorlog verklaarde)
- Onderling wantrouwen
- Nationalisme
- Verloren oorlog (1870-1871)
- Rus en dui wouden uitbreiden
- Wapenwedloop dui en g-b (Duits oorlogsvloot)
- Militarisme
- spanningen op Balkan
Verloop; Fr – Elzas Lotharingen, dui – België en noord Fr, loopgraven, oostfront dui en
oost – Rusland, Lenin com de macht, sloot 3 maart vrede met dui 1918, dui westen
snel, geallieerden tegenaanval, geallieerden; veel VS soldaten en nieuwe wapens en
tanks, dui was teruggeduwd en de regering vond het een verloren strijd, wapenstilstand
11 nov 1918.
Wapens en verwoesting;
- industrialisering kanonnen en wapens
- 1915 dui gifgas
- 1917 duikbotenoorlog dui wat VS maakte om oorlog te verklaren
- Slag bij de Somme had miljoenendoden en gewonden
- oorlogsgeweld; kwamen meer dan 10 miljoen militairen om
,- lange duur oorlog
Legers bestonden uit dienstplichtigingen , burgers in de productie (vrouwen en
ouderen)
Productie wapens- voedseltekort
Havens geblokkeerd door geallieerden
België en noord-Fr zaten 4 jaar onder bezetting (dorpen en steden puin)
Burgers werden vermoord door wantrouwen
Gevolg wo1:
Vrede van Versailles dui
- Elzas teruggeven
- verloor grondgebied
- Koloniën weg
- Klein leger
- Enorme herstelbetaling
- Geen lid Volkenbond (1919 opgericht)
Ontstaan sovjet unie
Ontstaan Joegoslavië ; Slovenië Kroatië Servië Bosnië
Uiteenval Ottomaanse rijk
Servië had de oorlog gewonnen
Turkije republiek, 1923 vredesverdrag met de geallieerden erkend
, 9.2 de economische wereldcrisis, ka: de crisis van het wereldkapitalisme
Jaren 1920; na wo1 einde stijging welvaart Eu, recessie (depressie) (crisis)
1924 economie bloei (roaring twenties, gay twenties)
Vs= snelbloeiend;
- Uitbereiding wegen, elektriciteitsnet
- Opkomst nieuwe producten; koelkasten wasmachines broodroosters
- 1928 meer dan de helft vs gezinnen een auto (Eu pas 1960)
- Consumptiemaatschappij
- Mode, uitgaansleven, vermaaksindustrie
Leid tot optimisme
Optimisme=veel aandelen kopen—hoge koersen
1929; twijfel ontstond—zwarte donderdag= veel beleggers gaan aandelen verkopen—
hierdoor zakte de koersen—massale verkoping van aandelen—beurskrach—recessie—
banken, fabrieken, landbouwbedrijven massaal failliet—productie kromp werkloosheid
steeg—1932 kwart tot derde Amerikanen werkloos
Overal gebeurde hetzelfde
- Overtollige voorraden
- Productiebeperking
- Massale werkloosheid
- Dalende koopkracht
Oorzaken grote depressie (wereldcrisis)1929
- beurskrach
- Overproductie (vs te veel landbouw) (eu niet meer nodig door einde oorlog)
- ; landbouw= tractoren en te veel eten
- ; industrie= nieuwe spullen maar het loon er niet voor
Vs—europa
- Herstelbetaling
- Samenwerking economie (rubber—auto)
Crisisbestrijding
Ze dachten dat het vanzelf over zal gaan—loonverlaging, overheid weinig steun—zodat
de mensen meer zouden kopen? (liberaal beleid kwam in twijfel)
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller eevajaapje. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.13. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
53068 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now