LES 1: Inleiding
Examen: 1 grote casus: Maak analyse van dit gezin, op basis van de geziene theorie.
➢ Vraagt geen definities
➢ Alles kunnen toepassen en begrijpen
Verschillende onderdelen:
• Algemene systeemtheorie
• Structurele benadering van Minuchin
• Contextuele benadering van Nagy
• Transculturele systeembenadering
• Zelfzorg vanuit systemisch - contextueel perspectief
Deze toepassen op casus bij het examen
Wat is gezinsgericht werken?
Verhaal Bill (9jaar)
➢ Agressief en opstandig gedrag in de leefgroep: agressie naar andere kinderen, tv kapot,
begeleider geslagen, …
➢ Kan moeilijk om met verandering
➢ Op school heel wild, kan niet stilzitten, heel bewegelijk,….
Wat zou er met Bill aan de hand kunnen zijn?
- ASS
- Trauma
- ADHD
Extra info over situatie Bill:
➢ Opgegroeid in een gezin met veel agressie, alcoholmisbruik vader.
➢ Veel gedragen zorg gedragen voor mama en jongere zusjes.
➢ Scheiding mama en papa, mama en jongere zusjes naar vluchthuis – papa dakloos – Bill in
leefgroep
➢ Onvoorspelbaar contact met context
Wat zou er met Bill aan de hand zijn? Ander idee?
- Voelt zich in de steek gelaten
- Vroeg trauma speelt een rol
- Gezin speelt een grote rol bij de problematiek
BELANGRIJK: Je kan Bill niet los zien van zijn context, van waar hij is opgegroeid.
➢ Steeds kijken naar het bredere beeld
➢ Kijken naar de context
EXAMEN: Genogram tekenen van de gezinscasus !
,Verschuiving in de hulpverlening (Nieuwe ontwikkelingen in hulpverlening)
VAN: Gericht op het individu → NAAR: Het individu in zijn/haar context
➢ !Klemtoon komt op gezin en context te liggen! (Systemisch kijken)
➢ Wisselwerking tssn individu en omgeving komt op voorgrond i.p.v. individuele problematiek
➢ Probleemgezinslid = Symptoomdrager van problemen in het gezin
➢ Algemene systeemtheorie (AST) = Nieuw kader om naar psychologische problemen te kijken
o Deze vormt de basis van de rest van de theorieën
EXAMEN: Voorbeeld Bill:
Bill kunnen we niet zien als een probleemgezinslid, maar als we systemisch kijken moeten we hem
zien als een symptoomdrager van het gezin
➢ Bill als symptoomdrager van problemen binnen gezinssysteem
➢ Op deze manier altijd vermelden op examen !!!
!! Klachten van kinderen zijn vaak gerelateerd aan klachten van het hele systeem
➢ Uit onderzoek blijkt dat 80% van de klachten van kinderen samenhangen met klachten van
ouders
➢ MAAR: Oppassen met schuldinducerend te kijken !!
Heeft ook te maken met allerlei andere tendensen
➢ Vroeger individu met probleem ‘aan de rand van maatschappij’
o Grote voorzieningen weg uit het centrum
o Zie je bijvoorbeeld vaak bij grote instellingen binnen VAPH of psychiatrie
➢ Eens terug thuis – eens terug in eigen context, veel herval.
Elk gezin is anders (Een foto van mijn gezin)
Maak een ‘imaginaire foto’ van jouw gezin.
➢ Wat betekent een gezin voor jou vanuit jouw achtergrond? En wie horen daarbij?
➢ Hoe ziet een ‘normaal’ gezin er volgens jou uit?
➢ Wat is het voor jou het verschil tussen een gezin & een familie?
Veel variëteit in gezinsvormen
➢ We kunnen niet spreken over één type gezin
➢ Zeer afhankelijk van tijdsgeest & sociologische en culturele invloeden
Families & gezinnen zijn sociale configuraties
Er kunnen geen scherpe grenzen getrokken worden om een gezin, een paar of een familie, en
familierelaties zijn dynamisch
➢ Ze veranderen onder invloed van gebeurtenissen en in de loop van de tijd
,AST = Algemene systeemtheorie
1.. Ontstaan (Niet kennen, gewoon is lezen)
➢ Eind jaren ’50 - begin jaren ‘60
➢ Grondlegger = Bioloog Von Bertalanffy
o Hij ontwikkelde de AST als reactie op de heersende mechanistisch-analytische visie
VAN: Mechanistisch – analytische visie:
➢ Systemen onderzoeken door elementen te onderzoeken en vanuit hun som het geheel
verklaren (Aparte deeltjes vergelijken en dan ‘optellen’)
➢ Levend organisme herleiden tot elementen
o Hen in hun afzonderlijke relaties bestuderen
o Vanuit de som van deze elementen het geheel verklaren
MAAR: Doet onvoldoende recht aan het geheel
NAAR: Systemische visie, gebaseerd op gestalt denken = Geheel is meer dan de som der delen
➢ Complexe systemen (zoals gezinnen) zijn ‘open’ systemen, permanent in interactie met hun
omgeving
➢ Nadruk op relatie tussen enerzijds het organisme of het systeem en anderzijds zijn omgeving
o Waarbij omgeving weer uit andere organismen of systemen bestaat
o Een systeem vormt een Gestalt
▪ Het is meer en ook iets anders dan de som van de delen of de subsystemen
▪ Er vind een proces plaats tussen subsystemen, er is een samenhang
▪ De eigenheid van deze samenhang (en dus niet van het subsysteem of
element op zich) maakt een verzameling van subsystemen tot een systeem
en onderscheidt het van andere systemen
➢ Rol van systeemtheorie binnen de psychologie (6.13)
BELANGRIJK: Symptoomdrager
➢ We kunnen niet meer spreken van een probleemsgezinslid, maar eerder van een
symptoomdrager van problemen in het gezin
➢ Het gezin als samenhangend geheel komt in de belangstelling te staan
➢ DUS: Probleemkind = Symptoomdrager van een probleem in het gezin
, 2.. Wat is een systeem?
➢ Komt uit het Grieks: Sustèma (samenstellen of bijeenbrengen)
o Een systeem wordt geconstrueerd
o Het is het resultaat van een actieve constructie van de kant v/d waarnemer
o Het is een door de waarnemer geïnterpreteerde samenhang van de delen.
➢ Verschillende elementen die onderling samenhangen en elkaar wederzijds beïnvloeden
➢ Een deel veranderen betekent het geheel veranderen
EXAMEN: Systeemsamenhang: Als je met 1 individu werkt, heeft dit ook invloed op de rest van het
gezin/ de context
Voorbeelden: Centrale verwarming, de natuur, een auto, computer, gezin, team, vriendenkring,…
Kenmerken van een (gezins)systeem
• Een groep (twee of meer elementen)
• Gemeenschappelijk doel
• Zekere mate van betrokkenheid
• Gedurende een bepaalde tijd/ periode
o Doorheen de tijd gaan mensen bepaalde rollen opnemen binnen de groep
(Dat kost tijd)
DUS: Bij een systeem is er sprake van een groep met een gemeenschappelijk doel en een zekere
mate van betrokkenheid gedurende een bepaalde periode
o Een systeem is in die zin een levend, flexibel en dynamisch iets
Bv. In de rij staan bij de bakker → Geen groep (Laatste 2 kenmerken kloppen niet)
Binnen een systeem: Subsystemen (familie – gezin – ouders – kinderen)
➢ Binnen elk systeem kunnen we minstens 3 subsystemen onderscheiden →EXAMEN !!
DUS: Standaard zijn er binnen een gezin 3 subsystemen:
1) Subsysteem v/d ouders
2) Subsysteem v/d partners (Het echtelijk subsysteem)
3) Subsysteem v/d kinderen
➢ Bij gezin, waarbij ouders nog samen zijn: Subsysteem ouders = Subsysteem partners
o Subsysteem ouders: Man en vrouw in hun rol als ouder
o Subsysteem partners: Man en vrouw in hun rol als partner
➢ Een subsysteem bestaat uit minimaal twee gezinsleden (of andere betrokkenen) die veel met
elkaar van doen hebben omdat ze iets gemeenschappelijk hebben
o Bv. Met elkaar verbonden vanwege sekse, leeftijd, een overeenkomstige taak in het
gezin, een gemeenschappelijke hobby, …
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller StudentOrtho12. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $14.65. You're not tied to anything after your purchase.