Summary
Samenvatting Leereenheid 1 t/m 11 Aansprakelijkheidsrecht
- Course
- Institution
Leereenheid 1 t/m 11 Aansprakelijkheidsrecht - relevante arresten
[Show more]
Seller
Follow
jelany_
Content preview
AansprakelijkheidsrechtLeereenheid 1
Art. 6:162 BW staat centraal. OD is in zowel publiek als privaatrecht van belang.
Is iemand op grond van 6:162 BW jegens een ander aansprakelijk, dan ontstaat een
verbintenis tot schadevergoeding.
- Verbintenis = een vermogensrechtelijke rechtsverhouding tussen twee of meer
personen krachtens welke de een tot een prestatie verplicht is (schuldenaar), terwijl
de ander (schuldeiser) tot die prestatie is gerechtigd.
In beginsel is een verbintenis rechtens afdwingbaar (art. 3:296 BW).
Gezien de ingrijpende rechtsgevolgen is in beginsel een wettelijke basis vereist (6:1). De
belangrijkste bron van verbintenissen is de ‘obligatoire overeenkomst’ (6:213 BW) .
Verbintenissen ontstaan niet alleen uit rechtshandeling/ovk maar ook uit andere rechtsfeiten.
In deze cursus staan: OD, zaakwaarneming, onverschuldigde betaling en
ongerechtvaardigde verrijking centraal.
Men kan op grond van OD op twee manieren aansprakelijk zijn:
a. persoonlijke aansprakelijkheid > degene die schade heeft veroorzaakt (de dader) is in
eigen persoon aansprakelijk
b. kwalitatieve aansprakelijkheid > men is in een bepaalde kwaliteit/hoedanigheid
aansprakelijk voor de schade veroorzaakt door: een persoon met wie men in een bijzondere
verhouding staat, zoals ouder-kind of wg-wn.
-een zaak of dier.
Niet-nakoming van een verbintenis wordt als lex specialis geregeld. Vernietiging op grond
van een wilsgebrek 3:22 BW op grond van Pauliana kan met een vordering tot
schadevergoeding op grond van OD worden gecombineerd.
Wanprestatie levert derhalve op zichzelf geen OD op. Wel kan een bepaald handelen of
nalaten een verplichting tot schadevergoeding en OD opleveren. In dit geval is er sprake van
samenloop van contractuele en wettelijke aansprakelijkheid.
De vraag op welke grond de dader in geval van samenloop aansprakelijk moet worden
gesteld is van belang, omdat:
- de vereisten voor aansprakelijkheid verschillen.
- personen en criteria bij aansprakelijkheid voor zaken, dieren en producten komen bij OD
toerekenbare tekortkoming niet altijd overeen.
- Bij vaststellen van de schade speelt de aard vd aansprakelijkheid een rol.
- de stelplicht en bewijslast bij OD en toerekenbare tekortkoming kunnen verschillen.
2. Grondslag van de wettelijke aansprakelijkheid
Van oudsher het begrip ‘schuld’ gekoppeld aan aansprakelijkheid. Nu verschuift dit meer
naar ‘belangenafweging’.
3. Verzekering en aansprakelijkheid
In het aansprakelijkheidsrecht speelt verzekering een grote rol. Hierbij moet onderscheid
worden gemaakt tussen: aansprakelijkheidsverzekering, een verzekering voor eigen
aansprakelijkheid voor schade.
- De schadeverzekering. Dit kan een verzekering voor schade aan eigen persoon zijn, zaak,
inboedel etc. Het gaat hier om een verzekering aan de zijde van de benadeelde.
In het verzekeringsrecht wordt onderscheidt gemaakt tussen 3 soorten verzekeraars:
- Schadeverzekeraar
- Sommenverzekeraar
- Sociale verzekeraars
1
,De verzekeraar kan veelal verhaal uitoefenen op de aansprakelijke persoon. Verhaal is
mogelijk:
a. op grond van de wet = regres
b. op grond van de overeenkomst.
Regres/wettelijk verhaal is mogelijk op grond van:
- Subrogratie (7:962 )
- De wetten die de grondslag vormen voor de sociale verzekeringen kennen aan
de uitvoeringsorganen een zelfstandig verhaals/regresrecht toe.
Verhaal op grond van een overeenkomst is mogelijk door middel van:
- cessie
- subrogratie (6:150 d)
6. vorderingen die op onrechtmatige daad kunnen worden gebaseerd
De gelaedeerde kan op grond van onrechtmatige daad vorderen:
a. schadevergoeding > in geld of andere vorm (6:103)
Een vordering kan slechts slagen indien aan alle vereisten voor aansprakelijkheid uit OD is
voldaan.
b. verklaring van recht dat de daad onrechtmatig is
c. Verbod tot het plegen van een OD
collectief actierecht komt alleen toe aan bepaalde rechtspersonen, de vereisten staan in
art. 3:305a en b. Een belangenorganisaties kan ook een schadevergoeding vorderen.
d. bevel tot het verrichten van bepaalde handelingen. > bv gebod tot rectificatie.
Leereenheid 2A
Aansprakelijkheid voor eigen gedrag: de onrechtmatige gedraging.
De vereisten voor persoonlijke aansprakelijkheid op grond van OD zijn in het Bw te vinden in
art. 6:162 eb 163.
1. Onrechtmatigheid: de onrechtmatigheid heeft betrekking op de daad. Onrechtmatige
gedraging kan bestaan uit een doen/handelen of een nalaten.
2. Relativiteit
3. De onrechtmatige daad moet aan de dader kunnen worden toegerekend
4. Schade
5. Causaal verband
1.Onrechtmatigheid, onrechtmatigheidsgronden:
a. inbreuk op een recht (persoonlijkheidsrechten en vermogensrechten).
De leer van Smits: vereist is dat is gehandeld in strijd met hetgeen volgens ongeschreven
recht in het maatschappelijk verkeer betaamt > dan wordt volgens de leer Van Smits
onrechtmatigheid aangenomen.
Taxusarrest: Een inbreuk op andermans eigendomsrecht uitsluitend bestaand in het boven
de grond van die ander hebben van een gedeelte van een losliggende struik, vestigt nog niet
een aansprakelijkheid voor de vergiftiging van twee paarden door het eten van die struik, in
het bijzonder niet indien degeen die de struik aldus heeft neergelegd, niet wist of behoefde te
weten dat die struik vergiftigd was.
Soms is ook schending van een wettelijke plicht niet voldoende en is voor het aannemen van
onrechtmatigheid ook nodig dat onbehoorlijk jegens de benadeelde is gehandeld (Maas-
Willems).
b. Strijd met wettelijke plicht.
2
, c. strijd met hetgeen volgens ongeschreven recht in het maatschappelijk verkeer betaamt.
1.2 schending van verkeers- en veiligheidsnormen
Onrechtmatige gevaarzetting, dwz schending van verkeers- en veiligheidsnormen, vormt
binnen de categorie ‘strijd met hetgeen volgens ongeschreven recht in het maatschappelijk
verkeer betaamt’ de belangrijkste groep.
Het is in strijd met de zorgvuldigheid die in het maatschappelijk verkeer tav eens anders
persoon of goed betaamt om nodeloos een groter gevaar in het leven te roepen dan waarop
een normaal mens beducht moet zijn (Werink-Hudepohl).
Niet alles kan als onrechtmatig worden gezien. Uit het kelderluikarrest volgt dat voor de
vaststelling of gevaar zettend gedrag onrechtmatig is onder andere moet worden verwacht
dat een ander de benodigde oplettendheid en voorzichtigheid zal hebben. En op de mate
van bezwaarlijkheid van de te nemen voorzorgsmaatregelen. Er moet rekening worden
gehouden dat niet iedereen overal de nodige voorzichtigheid zal nemen. > De mate van
waarschijnlijkheid van een ongeval wordt meegenomen.
Er kan ook een ongelukkige samenloop van omstandigheden (zonder rechtsgevolg) worden
aangenomen > arrest Jansen-Jansen.
Sport en spelsituatie
Hier gelden zwaardere eisen voor het aannemen van onrechtmatigheid. Het overtreden van
de regels leidt niet tot onrechtmatigheid, maar vormt wel een factor die meeweegt
(Natraparrest).
-bijzondere zorgplicht voor terreinbeheerders en opstallen
- zorginrichtingen en onderwijsinstellingen
1.3 zorgvuldigheidsnormen buiten gevaarzettingssituaties
Hinder > 5:37BW, 6:162 Burenrecht.
Onrechtmatigheid hangt af van de aard, ernst en duur en doordoor toegebrachte schade. En
de bereidheid om maatregelen ter voorkoming van schade te nemen.
- Arrest Aalscholvers
Normen ter bescherming van vermogensschade
Denk aan ongeoorloofde mededinging Lindebaum-Cohen , of het uitlokken van
wanprestatie. Arrest Pos-Van den Bosch staat model voor het geval van uitlokken van
wanprestatie tussen contractpartijen door een derde.
Ook de koper van een (onroerende) zaak die, wetende dat zijn voorganger verplicht is een
kettingbeding ten behoeve van een derde door te geven, die zaak koopt zonder dat
kettingbeding in de overeenkomst op te nemen handelt onder onstandigheden onrechtmatig
tegenover derde.
1.4 Beroepsaansprakelijkheid
Medische aansprakelijkheid
Aansprakelijkheid berust meestal op een tekortkoming in de nakoming van een verbintenis,
maar kan ook op OD. Van een beroepsuitoefenaar mag worden verwacht dat hij/zij jegens
client zorgvuldigheid vertoont en dat bekwaam en redelijk handelen wordt verwacht >
Speeckaert-Gradener.
Aansprakelijkheid jegens derden
Een beroepsuitoefenaar kan ook jegens derden aansprakelijk zijn. Wel strengere eisen.
Leereenheid 2B Aansprakelijkheid eigen gedrag: rechtvaardigheidsgronden en het
relativiteitsvereiste
1. Rechtvaardigheidsgronden
Is er een rechtvaardigheidsgrond, dan wordt niet voldaan aan het vereiste ‘onrechtmatig
handelen of nalaten’ en er is dan geen grond meer voor schadevergoedingsverplichting. In
beginsel rust de stelplicht en bewijslast op de eiser, en beroep op rechtvaardigingsgrond op
3
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller jelany_. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.17. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
56326 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now