1. Waarom/hoe zijn bepaalde partijen wel (of juist niet) betrokken bij de totstandkoming
van wetgeving en welke belangen spelen hierbij een rol?
Huls & Stoter, 2011
De wet is in juridisch opzicht de meest bestendige vorm van overheidsbeleid, vanwege het
verankerde legaliteitsbeginsel vereisen belangrijke overheidsinstanties een wettelijke basis.
Via wetgeving die op correcte wijze is tot stond gekomen, bindt de bevolking in een
representatieve democratie op legitieme wijze zichzelf en is daarom verplicht zich aan de
uitkomsten te onderwerpen.
4 modellen van het wetgevingsproces
1. Het synoptische beleidsfasenmodel
In het synoptisch beleidsfasenmodel wordt wetgeving voorgesteld als een beschrijving van
de werkelijkheid zoals die zich behoort af te spelen, namelijk als een goed geordend en
geregisseerd proces.
Het wetgevingsproces wordt als politiek spel in het centrum van de macht geplaatst, waarbij
politieke ambtsdragers de leiding hebben bij het formuleren van de wet. Voor anderen, zoals
belangengroepen, burgers en deskundigen, is er wel een plaats, maar zij bevinden zich in de
marge.
Het leidende thema in dit model is het primaat van de politiek: de democratisch gekozen
functionarissen hebben de leiding, de anderen kunnen proberen invloed uit te oefenen,
maar zij moeten de uitkomst van het politieke proces als bindend accepteren.
De kracht van dit model is zijn helderheid en de rationaliteit die eruit spreekt.
Er wordt een top-down perspectief gehanteerd, dit houdt in dat de bestuurders leidinggeven
aan de samenleving vanuit een bestuurdersperspectief.
2. De agendabouwtheorie
Bij de agendabouwtheorie proberen onderzoekers wetmatigheden te ontdekken in de
manier waarop een sociaal probleem zich ontwikkelt tot een politiek erkend probleem.
Het model is meer vanuit de samenleving opgebouwd en hanteert een bottom-up
perspectief.
Wetten worden gezien als de uitkomst van een maatschappelijk proces, waarin verschillende
groeperingen met uiteenlopende visies en belangen strijden. In deze benadering worden
zowel de actoren buiten de overheid als die binnen de overheid in de beschouwingen
betrokken.
, 6 stappen voor het wetgevingsproces:
1. Er is sprake van diffuse onvrede over een bepaald verschijnsel in de samenleving
2. Individuen zetten een organisatie op rond deze kwestie, hierbij vindt een verbreding
en collectivering van de individuele problematiek plaats.
3. De groep stelt eisen aan de overheid
4. Het probleem wordt opgenomen in een partijprogramma (indien een politieke partij
zich ontvankelijk betoont)
5. Wanneer de partij in de regering komt, kan het onderwerp onderdeel worden van de
kabinetsformatie of het regeerakkoord
6. Ambtenaren gaan aan de slag om het wetsvoorstel uit te werken
In de agendabouwtheorie wordt duidelijk dat de wetgever niet een centrale juridische figuur
is die de wet maakt, maar dat wetgeving de uitkomst is van een complex transformatieproces
waarop veel verschillende actoren en factoren invloed uitoefenen.
3. Het bureaupolitieke model van Rosenthal
Het bureaupolitieke model van Rosenthal beschrijft beleid als de uitkomst van een strijd
tussen verschillende werkonderdelen (bureaus) van de overheid. Dit model neemt de
organisatie van de overheid als vertrekpunt.
Voor elk maatschappelijk probleem van enig belang bestaat tegenwoordig een apart
departement. Wanneer er een nieuw reguleringsprobleem zich aandient, ontstaat er een
gevecht tussen de verschillende overheidsdiensten die alle eindverantwoordelijkheid opeisen
en vanuit eigen ambities het probleem willen definiëren.
Dit sluit aan op ons poldermodel, maar de consensuscultuur mag ons niet blind maken voor
de kracht van het bureaupolitieke model, namelijk dat dikwijls strijd de moter is van het
beleid.
Een nadeel van bureaupolitiek is de verkokerde overheid, die ook wel wordt aangeduid als
het koninkrijk der onverenigbare departementen.
4. De vier rationaliteiten van Snellen
Bestuurskundige Snellen stelt dat het overheidsbeleid is opgebouwd uit vier rationaliteiten,
die allemaal een eigen logica hebben:
1. Politiek
2. Recht
3. Economie
4. Wetenschap
Een rationaliteit is een denksysteem met een eigen logica, de vier rationaliteiten moeten in
de wetgeving op de een of andere manier aan elkaar gekoppelde worden.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller fleuremilie. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.69. You're not tied to anything after your purchase.