Summary
Samenvatting uitwerkingen leerdoelen empirical legal studies nabespreking 6
- Course
- Institution
uitwerkingen leerdoelen empirical legal studies nabespreking 6
[Show more]
Seller
Follow
fleuremilie
Content preview
LEERDOELEN NBS 6 EMPIRICAL LEGAL STUDIES1. Welke handhavingstheorieën worden in de literatuur onderscheden en in hoeverre
bevorderen deze de naleving?
De Winter, 2024
Handhaving = het scala aan activiteiten dat normconform gedrag bewerkstelligt (dus ook
voorlichting over regels, etc.)
Het verschil tussen een handhavingsstijl en een handhavingsstrategie is dat een
handhavingsstrategie gaat over de acties en tactische keuzes van de instantie, terwijl een
handhavingsstijl gaat over het gedrag van inspecteurs in hun omgang met normadressaten.
De drie handhavingstheorieën:
1. Afschrikking (deterrence)
Afschrikking is een handhavingstheorie die veronderstelt dat naleving bereikt kan worden
door burgers en bedrijven af te schrikken om regels te overtreden.
Afschrikking kan zowel generiek (het idee dat de bestraffing van één individu/bedrijf anderen
ervan zal weerhouden zich in te laten met soortgelijk gedrag) en specifiek (bestraffing is
gericht om een specifiek individu/bedrijf ervan te weerhouden de regels opnieuw te
overtreden).
Sancties kunnen zowel bestuursrechtelijk, strafrechtelijk als privaatrechtelijk zijn:
Bestuursrechtelijke sancties worden opgelegd door bestuursrechtelijke organen, en
kunnen worden opgedeeld in herstelsancties en bestraffende sancties.
Strafrechtelijke sancties worden opgelegd door de rechter, het OM, de politie en
bijzondere opsporingsdiensten.
Privaatrechtelijke handhaving gaat om het gebruik van privaatrechtelijke
bevoegdheden. Overheden kunnen het privaatrecht ook gebruiken, maar alleen als er
geen publiekrechtelijke weg is.
Een nadeel van de afschrikkingstheorie is dat afschrikking contraproductief en inefficiënt kan
zijn. Het te veel inzetten van zware handhavingsacties kan de legitimiteit verminderen
doordat het burgers en bedrijven met een goede wil en verantwoordelijkheidsgevoel (de
intrinsieke motivatie) om de wet na te leven, ondermijnt. Ook kan het voorkomen dat
burgers of bedrijven pogingen ondernemen om inspecteurs te misleiden (ook wel
‘calculerend gedrag’ genoemd).
Daarnaast kunnen sancties te licht zijn om af te schrikken, waardoor het idee kan ontstaan
dat deze overtredingen geoorloofd zijn.
Bij disproportioneel hoge sancties kan de zogeheten deterrence trap voorkomen, waarbij er
een grens is aan tot wanneer boetes betekenisvol zijn, dit is namelijk het vermogen van het
individu/bedrijf.
, Nalevingsperspectief
De afschrikkingstheorie sluit aan bij het instrumentele nalevingsperspectief waarin de
veronderstelling is dat burgers en bedrijven geneigd zijn om de regels te overtreden als dit
voor hen winst oplevert, bijvoorbeeld doordat de extrinsieke motivatie wordt beïnvloed.
Extrinsieke motivatie gaat over de motivatie van mensen die buiten hun directe persoonlijke
en sociale kaders worden gevormd, de motivatie om bepaald gedrag te vertonen of juist te
laten ligt bij extrinsieke motivatie bij een externe bron.
Volgens deze instrumentele benadering wordt naleving van regels vooral bepaald door voor-
en nadelen die individuen of bedrijven verwachten te ondervinden van het wel of niet
naleven van de regel. Burgers en bedrijven zijn op zoek naar winstmaximalisatie en vertonen
daarom calculerend gedrag.
Er is geen empirisch sluitend bewijs dat strenger straffen regelovertredend gedrag afschrikt;
verschillende onderzoeken laten gemengde resultaten zien en de effecten van sancties
verschillen.
Van Rooij en Fine: ‘Punishment reflex’ waardoor mensen bestraffing ervaren als
natuurlijk en intuïtief.
Goslinga en Denkers: handhavingsinstrumenten met uitsluitend economische
afschrikking tot doel zijn niet altijd effectief, alternatieve strategieën die zich richten
op persoonlijke en sociale normen op het beperken van de mogelijkheden voor
regelovertreding liggen meer voor de hand.
Bestraffing kan de intrinsieke motivatie ondergraven, omdat bijv. het betalen van een
boete een gevoel geeft van rechtvaardiging voor het overtreden van de regels.
Ook blijkt uit onderzoek van Nagin dat de sanctiekans (certainty of punishment) een grotere
rol speelt dan de sanctie-ernst (strafmaat/strafzwaarte). Voor beleidsmakers houdt dit in dat
de focus meer op detectie en sanctiekans van regelovertreding moet komen te liggen, en niet
op strengere straffen.
Daarnaast laat empirisch onderzoek zien dat vooral de perceptie van de sanctiekans en
sanctie-ernst cruciaal zijn. Veel burgers of bedrijven hebben geen duidelijk idee van de
pakkans en sanctie-ernst. Om afschrikking te bereiken, is het daarom belangrijk om burgers
en bedrijven op de hoogte te brengen van de pakkans en sanctie-ernst.
2. Inspelen op sociale normen
Burgers en bedrijven leven en werken niet in een vacuüm, maar functioneren in een sociale
context. Het gedrag van burgers en bedrijven wordt beïnvloed door sociale contacten en
sociale interacties met andere leden/onderdelen van de samenleving.
De sociale identiteitstheorie stelt dat individuen hun eigen identiteit definiëren gebaseerd
op sociale groepen. Deze sociaal-psychologische theorie stelt dat identiteit van een individu
wordt beïnvloed door de identiteit van de groep waartoe het individu behoort.
Een concreet voorbeeld van onderhouden van groepsnormen zijn de SASV’s van Moore.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller fleuremilie. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.69. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
52510 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now