Summary
samenvatting psychopathologie bij kinderen en jongeren
- Course
- Institution
samenvatting van psychopathologie, tweede jaar SRW. Ik had van de eerste keer 15/20 met deze samenvatting :)
[Show more]
Seller
Follow
margotminta
Content preview
PsychopathologieHC 1 inleiding en classificatie
1. Wat is dat?
Casus:
“De 8-jarige Tim werd doorverwezen door een kinderarts die een spoedconsult vroeg in verband met ernstig
gewichtsverlies in het afgelopen jaar waarvoor hij geen somatische oorzaak kon vinden. Tim maakt zich buitensporig veel
zorgen over zijn gewicht en weegt zichzelf elke dag. Hij klaagt erover dat hij te dik is en niet afvalt als hij minder gaat eten.
Hij is het laatste jaar vierenhalve kilo afgevallen en denkt nog steeds dat hij te dik is, hoewel het duidelijk is dat hij
ondergewicht heeft. Uit wanhoop hebben zijn ouders de weegschaal in huis weggedaan; als reactie daarop houdt Tim een
lijst bij van alle calorieën die hij dagelijks inneemt. Hij besteedt hier erg veel tijd aan, door steeds opnieuw te controleren
of hij het goed gedaan heeft. Daarnaast wordt door de kinderarts beschreven dat Tim geobsedeerd is door hygiëne en
netheid. Op dit moment heeft hij geen vrienden omdat hij geen zin heeft hen thuis op te zoeken, omdat hij denkt dat hun
huizen ‘vuil’ zijn; hij raakt van streek als een ander kind hem aanraakt. Hij controleert altijd of hij de dingen wel op de
‘goede’ manier heeft gedaan. Hij wordt daar zeer opgewonden en angstig van. Hij moet elke dag ten minste twee uur voor
hij naar school gaat opstaan om op tijd klaar te zijn. Laatst stond hij een keer om halftwee ’s nachts op om zich klaar te
maken voor school.”
Reflectievraag:
- Welke vragen stel je je als hulpverlener bij het lezen van dit verhaal van Tim?
o Sinds wanneer? Trigger geweest? Grote verandering? Familiale geschiedenis? Context?
o Wat kunnen we eraan doen? (interventie)
o Hoe zal het met hem of haar verder gaan? (prognose)
= Deze vragen komen aan bod bij het diagnostisch proces en classificatie
- En waarom vraag je je dat af?
1.1 Wat is psychopathologie:
- Logie (logos) = het denken/de leer over
- Pyscho = psychisch
- Patho (pathos) = lijden
=> Wetenschap of studie vh psychisch lijden
Ontwikkelingspsychopathologie = studie van ontstaan en beloop van psychische stoornissen (met aan dacht
voor protectieve en risicofactoren).
Centrale vraag: hoe is bepaald gedrag bij een kind ontstaan en gegroeid?
Psychisch lijden:
- Dat vanuit het psychische veroorzaakt wordt
En/of
- Zich in het psychische uitdrukt
o Waarnemen en perceptie
o Denken en geheugen
o Stemming, gevoel en affect
o Zelfbeleving
o …
Psychologie = hoe een “normaal” persoon zou moeten zijn >< psychopatho = afwijking hieraan.
1.2 Criteria voor psychische stoornis:
- Welke termen worden/werden gehanteerd om personen met een psychische problematiek te
beschrijven? Abnormaal, gestoord, gek, zot, ziek, etc
- Welke afwegingen denk jij dat er moeten/kunnen gemaakt worden om te bepalen welke
gedragingen/emoties/gedachten ‘normaal’ zijn en of er sprake is van ‘pathologie’?
1
,Criteria ter beoordeling “normaal-abnormaal” (ter beoordeling of er ‘pathologie’ aanwezig is)
- 1. Uitzonderlijk = afwijking van statistisch gemiddelde
o Geen cut-off tussen normaliteit-psychopatho => continuüm
o Waar gaan we grens leggen?
- 2. Afwijking van norm?
o Van de religieuze norm of de maatschappelijke norm (homoseksualiteit, pas in 1987 als
normale seksuele variant in DSMIII-R)
o Vb. DSM en homoseksualiteit:
▪ DSM I (1952) = homoseksualiteit als een seksuele afwijking met een sociopatische
persoonlijkheidsverstoring
▪ DSM II (1968) = homoseksualiteit als een seksuele afwijking zoals andere parafilieën
▪ DSM IIR (1973) = stoornis in de seksuele oriëntatie
▪ DSM III (1980) = ego-dystone homosexualiteit
• (1) Een continu gebrek aan heterosexuele arousal, wat door de patient
ervaren wordt als interfererend met de initiatie of het behoud van de
gewenste heteroseksuele relaties, en (2) permanent lijden onder het
dominante patroon van ongewenste homoseksuele arousal.
▪ DSM IIIR (1987) = normale seksuele variant
- 3. Onmogelijkheid om zich te conformeren aan de maatschappij
o Vb. Filmfragment Birdy, One flew over the Cuckoo’s nest
o Vb. Drapetomania (= vrijheid)
- 4. Foute perceptie/interpretatie vd realiteit
o Vb. Hallucinaties = dromen, high zijn, etc
- 5. Het subjectief ervaren van ongemak, van lijden
o Bij zichzelf
▪ Maar = lijden hoort bij het leven -> pathologiseren en medicalisering van lijden
▪ Het ervaren van onvrijheid (‘ik zit vast in dit gedrag’)
o Bij de ander
- 6. Ongepast/contraproductief gedrag
o Bv. sociale fobie
o Bij kids is bijkomend criterium: ‘gaat dit gedrag het kind zijn ontwikkeling belemmeren of zijn
ontwikkelingstaken niet kunnen voltooien’
- 7. Vanuit een juridisch standpunt niet kan
o Bv. pedofilie
Psychische stoornis… van etiketten naar beschrijvingen:
- Van etiketten als = abnormaal, gestoord, gek, zot, etc
- Naar beschrijvingen = personen met psychische kwetsbaarheid/aandoening/problemen, etc
1.3 Psychopathologie en psychiatrie:
- Psychopatho:
o De leer vh psychisch lijden
o Algemene kenmerken van psychische stoornissen
o Verschillende verklaringsmodellen
o Veel ruimer dan psychiatrie
- Psychiatrie:
o -iatrein (genezen)
o Het handelen en omgaan met de mens met psychische problemen
o Toegepast wetenschap
o Psychiatrie (als praktijk) <-> psychopatho (als theorie)
o Medisch model als verklaringsmodel
2
,1.4 Inzichten vanuit verschillende disciplines:
- Ontwikkelingspsychopatho is geen nieuwe wetenschap, maar een benadering waarin inzichten uit
verschillende wetenschappelijke disciplines en wetenschappelijke theorieën worden geïntegreerd
- Welke voorkennis is nodig om de thema’s binnen ontwpsychopatho te kunnen begrijpen en dus
antwoord te kunnen geven op voorgaande vragen?
o Wat is er aan de hand? Wat kunnen we eraan doen? Context? Etc
o Reflectievraag: welke opo kan je aan deze vragen linken? Ontwpsycho, neuro, psycho, etc
2. Ontwikkelingsbenadering
Rode draad:
- Ontwikkeling van het kind wordt beïnvloed door:
- Factoren uit de omgeving vh kind
o Gezin, leeftijdsgenoten, school, media, culturele en maatschappelijke normen (// bio-eco
systeemtheorie van Bronfenbrenner)
- Factoren eigen aan kind
o Leeftijd, seks, intelligentie, zelfbeeld, copingsvaardigheden, fysieke mogelijkheden, etc
- Factoren in het verleden en huidige toestand
=> Unieke combinatie van factoren -> unieke verschijningsvorm van psychische stoornis
2.1. Veronderstellingen
Gedrag(mogelijkheden) veranderen, worden complexer.
Verandering in één vd psychische functies, heeft invloed op de andere fct en verandert zo de hele persoon.
Het actuele gedrag ve kind of jongere wordt beïnvloed door vroegere ervaringen en door kenmerken en
eisen vd huidige situatie.
!! Ontwikkelingsbenadering is geen deterministische visie, maar een wisselwerking tussen ervaringen in het
verleden en huidige ervaringen
- Ervaringen in het verleden -> Huidige manier van waarnemen, interpreteren, handelen
- Huidige ervaring -> anders ervaren correctie of hernieuwde kijk op vorige ervaringen
Binnen ontwikkelingspsychopatho ligt er minder focus op de stoornis als kenmerk ve persoon, maar eerder
op een ontw die is vastgelopen of scheefgegroeid.
2.2. Leeftijd kind
Als beoordeeld moet worden of gedrag van een kind adequaat is, moet daarbij de (ontwikkelings)leeftijd
van het kind betrokken worden. Gedrag dat op jonge leeftijd adequaat is, kan op latere leeftijd op een
stoornis wijzen.
“Ik kan de deur niet uit zonder dat mijn dochter met mij meegaat. Familiebezoek, even naar de winkel, op een terrasje
zitten, overal wil ze mee naar toe. Als ik tegen haar zeg dat ik met mijn partner een weekend weg ga, haalt ze van alles uit
de kast om ons niet zonder haar te laten gaan. Ze doet alles om niet alleen gelaten te worden. Ze zegt ook letterlijk dat ze
bang is dat ik misschien niet meer terug kom.”
… En ook de context waarin het gedrag zich uit is belangrijk.
2.3. Cultuur kind
Je weet pas wat een afwijkende ontwikkeling is als je weet wat de normale, gemiddelde ontw is, en als je
rekening houdt met achterliggende culturele opvattingen.
Vb. afbeelding gezin die samen in bed ligt om te slapen: verschil Vlaamse cultuur vs. Zuid-Amerikaanse.
3
, 2.4. Normale ontwikkeling kinderen
Voldoende zicht hebben op normale ontwikkeling.
Wanneer wordt bedwateren problematisch?
Wat is de kritische (sensitieve) periode voor taalverwerving?
Hoe uit zich een veilige hechting?
Wat betekent ‘sensitieve responsiviteit van de opvoeder’?
Welke angsten komen vaak voor bij peuters en kleuters en hoe is dit te verklaren?
… Om uitspraken te kunnen doen over afwijkende ontwikkeling.
3. Classificatie
3.1 Wat is classificeren? = Object, persoon of situatie herkennen, benoemen en indelen in een categorie:
- Dit is een diep menselijke behoefte om ordening te brengen in alle inkomende stimuli
- Een goed classificatiesysteem: basis van wetenschap.
o Onderscheid maken tussen verschijnselen
o Overeenkomsten
o Nieuwe verschijnselen kunnen worden ingedeeld
o Maakt dat categorieën goed van elkaar onderscheiden zijn op basis van duidelijke criteria
- Op het eerste zicht heel erg verschillend lijkende verschijnselen kunnen toch tot eenzelfde categorie
behoren
Classificatie van afwijkende emoties, gedachten en gedrag
- Schept orde in ‘chaos’
o Psychopathologie is een wetenschap en daarbinnen nood aan een ordening.
o Mbv een classificatiesysteem worden op basis van patronen van afwijkend gedrag
psychische stoornissen herkend, ingedeeld en van elkaar onderscheiden
- Maakt communicatie mogelijk tussen verschillende hulpverleners
- Door ordening kan je ook onderzoek doen en dat maakt beslissingen en voorspellingen mogelijk
rond
o Oorzaken
o Verloop
o Behandeling
- Didactiek
Categoriseren is niet vrijblijvend:
- Aan een bepaalde categorie worden vaak onbewust bepaalde eigenschappen toegekend die op zich
niet inherent zijn aan de personen van die categorie
- Bovendien gaat men onbewust ook vaak verklaringen zoeken voor die eigenschappen. Verklaringen
die niet feitelijk getoetst worden maar een eigen leven gaan leiden.
=> Classificeren en categoriseren -> risico op stigmatisering
// Verwerkingsopdracht
Terug naar casus Tim -> reflectievraag: welke kenmerken in de casus van Tim wijzen op een probleem? Aan
welke stoornis koppel je deze kenmerken? Eetstoornis en ocd
Differentiaaldiagnose en comorbiditeit:
- Diff = Het proces waarbij men bij het vermoeden van een bepaalde stoornis bij een kind nagaat of
dezelfde symptomen ook kunnen veroorzaakt worden door een andere psychische stoornis. Deze
andere stoornis dient dan uitgesloten te worden.
- Comor = het gelijktijdig optreden van meerdere stoornissen. In klinische praktijk: eerder regel dan
uitzondering, zeker bij kinderen.
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller margotminta. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.99. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
53068 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now