Class notes
Hoorcollege 4 - Aansprakelijkheid uit onrechtmatige daad en wanprestatie
- Course
- Institution
Hoorcollege 4 - Aansprakelijkheid uit onrechtmatige daad en wanprestatie
[Show more]
Seller
Follow
im6
Reviews received
Content preview
Hoorcollege 4 – Aansprakelijkheid uit onrechtmatige daad en wanprestatie –Aansprakelijkheid op grond van wanprestatie
‘Wanprestatie’ = ‘toerekenbare tekortkoming in nakoming van verbintenis’
‘Wanprestatie’ is de gangbare term voor wat de wetgever in art. 6:74 BW voluit aanduidt als
een ‘toerekenbare tekortkoming door de debiteur in de nakoming van een op hem rustende
verbintenis’.
Een ‘verbintenis’ is niet zomaar een verplichting, maar een waartegenover een recht staat
dat als ‘vorderingsrecht’ is aan te merken.
Een vorderingsrecht veronderstelt dat de gerechtigde, die ‘crediteur’/’schuldeiser’ heet, zijn
recht:
kan overdragen;
ten uitvoer kan laten leggen; en
i.g.v. faillissement van de debiteur/schuldenaar ter verificatie kan indienen.
Voorbeeld: je hebt een auto gekocht, een bestelauto. De vraag die dan rijst is: rust op de
verkoper nou een algemene verplichting of een verbintenis? Stelling: er rust een verbintenis
op de verkoper als tegenover zijn verplichting een recht (recht van de koper) staat waarmee
hij iets kan (overdracht, ten uitvoer laten leggen en i.g.v. faillissement ter verificatie indienen).
Laten we dit eens proberen vast te stellen. Kan een koper van een bestelauto zijn recht op
overdracht en levering van die auto kan hij dat overdragen? Aan een derde doen toekomen?
Ja, dat kan (is cessie). Dus verplichting van de verkoper is geen algemene verplichting maar
een verbintenis. Kan de koper zijn recht op overdracht en levering ten uit voer laten leggen?
Dus hij krijgt die auto maar niet overgedragen en geleverd, want die verkoper die doet maar.
Dan gaat koper actie ondernemen en vordert hij dat verkoper overgaat tot verkoop en
levering van die auto. Na zo’n veroordelend vonnis kan de koper zijn, door de rechter
vastgestelde recht tot overdracht en levering ten uitvoer laten leggen door de deurwaarder
en die deurwaarder dus bestelauto mee te laten meenemen. En wat is het effect daarvan?
Dus koper wordt dan alsnog eigenaar. Dus koper heeft dus inderdaad recht om zijn recht ten
uitvoer te laten leggen. Hij kan dus als hij de juiste personen inschakelt dat recht van
overdracht en levering ten uitvoer laten leggen. Dit is dus bewijs twee dat het geen algemene
verplichting van de verkoper is maar een verbintenis. En als laatste, stel dat verkoper failliet
wordt verklaard, dan kan koper zijn recht op overdracht en levering laten verifiëren. Dat
maakt dus dat deze 3 kenmerken van het vorderingsrecht van de koper dat de verplichting
van de verkoper niet zomaar een algemene verplichting is, maar een verbintenis is. Dus is
een verbintenis die verplichting waar de gerechtigde (crediteur/schuldeiser) ook echt iets
mee kan (overdracht, ten uit voer laten leggen en verificatie in faillissement). Maar wat
hebben wij hier nu aan? Want naast die verbintenis, bestaan ook algemene (kale)
verplichtingen, en in die gevallen kan degene die nakoming heeft op die verplichting,
helemaal niet zo veel met zijn recht. Stel iedere dag spring ik op de fiets om naar het station
te gaan en naar mijn werk te gaan, dan ga ik er vanuit dat iedereen die ik tegenkom op de
weg, zich aan de algemene verplichtingen houden zoals rechts aanhouden, zodat niemand
in elkaars vaar water zal komen. Vraag heb ik nu een vorderingsrecht? Nee, want stel dat ik
zou proberen mijn recht dat een ander rechts zal houden op een fietspad, ik kan overdragen,
dat kan niet. Daar heeft iedereen recht op dat een ander rechts blijft fietsen. Dit is een
algemene (kale) verplichting. Zelfde geldt bij ondernemingen, om eerlijk te concurreren. Dit
kan je ook niet overdragen, want iedereen heeft dat recht.
Voorts kunnen verbintenissen, anders dan algemene verplichtingen, slechts ontstaan ‘indien
dit uit de wet voortvloeit’ (art. 6:1 BW)
Vraag: Waarom is de verplichting van bedrijven om concurrenten niet oneerlijk te
beconcurreren geen verbintenis?
Vraag: Waarom is de verplichting van verkeersdeelnemers om op de openbare weg
rechts te houden geen verbintenis?
1
,Betreft wanprestatie altijd verbintenis ‘uit contract’?
Vraag: Kan bedrijf dat aan zijn concurrent door oneerlijke concurrentie schade heeft
berokkend die het o.g.v. art. 6:162 BW moet vergoeden, ‘wanprestatie’ plegen door
deze vergoeding niet te betalen?
Vraag: Kan koper bestelauto die koopcontract ter zake van aan hem afgeleverde auto
o.g.v. dwaling heeft vernietigd (art. 6:228 BW), ‘wanprestatie’ plegen door de auto
vervolgens door te verkopen en te leveren aan een derde die er meer voor biedt?
o Vraag terzijde: Is ook een andere juridische kwalificatie dan wanprestatie van
toepassing op dit gedrag van koper?
Uit het bevestigende antwoord op deze vragen blijkt dat wanprestatie niét een verbintenis uit
contract hoeft te betreffen, maar ook een verbintenis uit een andere door wet erkende bron
van verbintenissen (in bovengenoemde casus uit art. 6:162 BW (onrechtmatige daad) resp.
art. 6:203 BW (onverschuldigde betaling)); dat is ook de reden dat het recht van de crediteur
op schadevergoeding o.g.v. een ‘toerekenbare tekortkoming door de debiteur in de
nakoming van een op hem rustende verbintenis’ (6:74 BW) is geregeld in titel 6.1 BW over
‘Verbintenissen in het algemeen’.
Dit neemt niet weg dat in de meeste gevallen van wanprestatie de verbintenis in de
nakoming waarvan de debiteur tekort is geschoten, uit contract voortvloeit: denk aan
verkochte en aan koper afgeleverde bestelauto die gebrekkig/non-conform (art. 7:17 BW)
blijkt of aan geval dat de koper de koopprijs niet betaalt. Daarom zal in het vervolg worden
uitgegaan van wanprestatie in de nakoming van een verbintenis uit contract.
Het hoeft dus helemaal niet uit een contract voort te vloeien. Ik heb jou aangereden op
openbare weg, omdat ik in strijd met mijn algemene verplichting om rechts te houden, links
heb gereden en daardoor tegen u aangebotst. Daarom heeft u recht op schadevergoeding
uit onrechtmatige daad. En dan wordt schadevergoding geëist en dan weiger ik die
schadevergoeding te betalen, dat is ook wanprestatie.
Nog een voorbeeld: begint met een contract, ook hier een bestelauto gekocht, maar koper
heeft die aankoop op grond van dwaling vernietigd. De daarmee beoogde rechtsgevolgen
worden geacht nooit te hebben bestaan. Bestelauto moet dus terug en koopprijs ook. Maar
bestelauto wordt niet teruggegeven omdat koper iemand is tegengekomen die meer voor die
auto biedt en geef de bestelauto dus niet terug. Dit is ook wanprestatie. Want verkoper heeft
onverschuldigd betaald, en degene aan wie onverschuldigd is betaald moet het
onverschuldigd betaalde (in dit geval de auto) teruggeven. Dus uit hoofde van
onverschuldigde betaling, rust de verbintenis om de bestelauto die geleverd is, terug te
leveren aan de verkoper. Dit is tevens een onrechtmatige daad, die bestaat uit een inbreuk
op een eigendomsrecht. Er is geen titel voor die overdracht geweest (door vernietiging) dus
verkoper is eigenaar gebleven en door het niet teruggeven van die auto, is dat een inbreuk
op het eigendomsrecht van de verkoper. Dit is dus ook een geval van wanprestatie buiten
een contract.
Het wanprestatie begrip is beperkt tot die verplichtingen die kwalificeren als verbintenissen.
Slechts als toerekenbaar tekort wordt gesproken in de nakoming van een verbintenis, dan
kan pas van wanprestatie worden gesproken.
Drie remedies o.g.v. een tekortkoming (in de nakoming van verbintenis uit contract)
Voorbeeld dat wordt gebruikt: bestelauto wel geleverd aan koper, maar is gebrekking/non
conform.
O.g.v. een tekortkoming van de debiteur in de nakoming van een verbintenis uit contract
staan – denk aan door verkoper afgeleverde bestelauto die gebrekkig/non-conform (art. 7:17
BW) blijkt - aan de crediteur/schuldeiser drie remedies ten dienste, namelijk diens recht:
op nakoming alsnog (art. 3:296 lid 1 BW) (herstel/vervanging)
2
, op schadevergoeding mits de tekortkoming aan de debiteur kan worden toegerekend
(art. 6:74 e.v. BW)
om zich door ontbinding van zijn contract van zijn eigen verbintenis te bevrijden in het
– zich bijna steeds voordoende - geval dat debiteur tekort is geschoten in nakoming
verbintenis uit wederkerige ovk. (of aanverwante rechtsbetrekking) (art. 6:265 e.v.
BW)
Soms wordt ook het recht van de crediteur om de nakoming van zijn eigen verbintenis op te
schorten (art. 6:262-265 en 6:52 e.v. BW waarover volgende week) als ‘remedie’
aangemerkt. Hiertegen pleit echter dat een bevoegdheid van de crediteur om de prestatie die
hij in zijn hoedanigheid van debiteur moet verrichten uit te stellen, hem nauwelijks een
‘remedie’, d.w.z. uitkomst, biedt
Vaak combinatie van remedie schadevergoeding met andere remedies
De remedie schadevergoeding laat zich vaak combineren met de andere remedies. Zo kan
de koper van een bestelauto die gebrekkig blijkt:
naast herstel of vervanging (= nakoming alsnog) ook vertragingsschade (bijv.
huurkosten andere bestelauto) eisen;
Naast ontbinding van de koopovereenkomst ook gevolgschade (ziekenhuiskosten)/
vertragingsschade (winst die koper heeft gederfd omdat hij nu niet zijn klanten met de
bestelauto heeft kunnen bedienen) eisen.
N.B.: Koper kan echter niet zijn recht op zgn. ‘vervangende’ schadevergoeding (=
verschil tussen waarde afgeleverde bestelauto en de waarde die een wel aan de
overeenkomst beantwoordende bestelauto zou hebben gehad) combineren met zijn
recht op nakoming of op ontbinding van de overeenkomst
Je kan niet zeggen auto deugt niet, in die mate wil ik geld, auto zou 30% meer waard
zijn geweest als die wel aan de overeenkomst had voldaan, dan kan je niet zeggen ik
wil naast die vervangende schadevergoeding ook herstel. Want dan wordt er iets op
twee manieren goed gemaakt. En je kan ook niet het contract ontbinden, dus dan
krijg je je geld terug, en dan alsnog 30% vervangende schadevergoeding eisen.
Vergelijking van remedies o.g.v. tekortkoming met die o.g.v. onrechtmatige daad
Vergelijking van deze remedies o.g.v. een tekortkoming in de nakoming van een verbintenis
(uit contract) met die o.g.v. onrechtmatige daad leert dat in eerstgenoemd geval het recht
van de crediteur/schuldeiser op schadevergoeding een minder centrale positie inneemt.
Immers, in geval van een tekortkoming:
zal de crediteur vaak eisen dat zijn debiteur zijn verbintenis alsnog nakomt
o Zo zal koper non-conforme bestelauto vaak herstel of vervanging eisen (art.
7:21 BW); wat zou de cafégast in HR Kelderluik in kelderluik viel kunnen
eisen? leed heeft al geschiedt, je gaat hier niet nakoming eisen van de
werknemer om het kelderluik alsnog te sluiten.
komt aan crediteur in het - vaak voorkomende geval - dat de geschonden verbintenis
uit wederkerige ovk. (of aanverwante rechtsbetrekking) voortvloeit, ook het recht toe
om de overeenkomst te ontbinden. ontbinding van een contract kan alleen maar
als er een contract is, dus als ik die auto juist niet wil omdat hij zo gebrekkig is, dan
zal ik het contract ontbinden. Dat kan bij OD niet, want er is dan geen contract.
Drie remedies ‘op grond van een tekortkoming’
Wij begonnen ons af te vragen wanneer een debiteur ‘wanprestatie’ heeft gepleegd, maar
voor twee van deze drie zojuist genoemde remedies van de crediteur is niét vereist dat de
debiteur toerekenbaar tekort is geschoten (d.w.z. ‘wanprestatie’ heeft gepleegd):
het recht van de crediteur op nakoming is mét de verbintenis van de debiteur al
gegeven en ontstaat dus niet pas op grond van ‘wanprestatie’
3
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller im6. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.19. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
55628 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now