Summary
Samenvatting MeMo Hoofdstuk 5 Koningen, heren en denkers.
- Course
- Institution
Samenvatting Geschiedenis Havo 4 MeMo Max methode bovenbouw. Hoofdstuk 5 Koningen, heren en denkers.
[Show more]
7 reviews
By: mleinhermans • 10 months ago
Very complete, but maybe that's why a little too much text.
By: arjan_veenboer • 2 year ago
By: elsevuik1852005 • 3 year ago
Far too long, paragraph 1 has 4 p. Then you better memorize the whole book. Insufficient through!!!!
By: scoumans • 3 year ago
By: vgiorga14022002 • 3 year ago
By: tuyetnhiluu • 3 year ago
By: Manalell • 3 year ago
Seller
Follow
RoStra
Reviews received
Content preview
Hoofdstuk 5KONINGEN, HEREN EN DENKERS
1600-1800 Koningen regeren met bijna volledig macht (absolutisme)!! Term belangrijk
1600-1700 Wetenschappelijke revolutie
Kenmerkende aspecten:
Absolutisme: streven van vorsten naar absolute macht
Burgerlijke cultuur en hofcultuur: Meeste katholieke landen in Europa waren vorsten en kerkk
belangrijkste opdrachtgevers voor kunstenaars, maar in
protestantse Nederlandse Republiek waren burgers
belangrijkste opdrachtgevers. Verschil kwam tot uiting in de
bijzonder plaats in staatkundig opzicht en de bloei in
economische en cultureel opzicht van de Nederlandse
Republiek
Wetenschappelijke revolutie: Lang waren geleerden boekenwurmen en deden zelf geen
onderzoek, alleen discussieren over welke Griekse of
Romeinse auteur het beste was over een bepaald onderwerp.
Vanaf 16e eeuw gingen ze zelf de natuur onderzoeken à
wereldbeeld geleerden leidde tot Wetenschappelijke
revolutie
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
5.1 ABSOLUTISME
Paleis Het LooàKoningsfontein, water gaat tot 13,5 omhoog, hoger dan fonteinen in Versailles, in Het
Loo betere wetenschappelijk vernuft door waterbouwkundige werkenàvoldoende waterdruk. In
Versailles niet mogelijk
Willem III
- Stadhouder in Nederlandse Republiek
- Vanaf 1689 ook koning va Engeland, Ierland en Schotland
- heel erg trots op koningsfonteinàtoonden wetenschappelijke vooruitgang in Republiek
- Maakte samen met vrouw Maria Stuart dmv paleis Het Loo en tuinen hun politieke ambities
kenbaaràleven als vorsten dat door burgers bestuurd werd!!!!
Lodewijk XIV:
- Koning van Frankrijk
- Moest op 9 jarige leeftijd verschijnen om enkele besluiten voor te leggen voor parlement in
Parijs (college van adel die wetten mochten maken en rechtspraak deden en besluiten van
koning juridisch moest testen en eventueel verwerpen)
- Enkele besluiten: 12 hoge rechters bijkomen en het duur verkopen van rechtersfuncties (om
zo aan geld te komen om oorlog te voeren tegen Spanje)
- Parlement wees beide besluiten af: zagen het als belediging en aantasting van hun bijzondere
voorrechten en aanzien.
- Hierdoor brak er een opstand uit tegen de koning die met tussenpozen 5 jaar duurt à
opstand van 1648-1653
(uiteindelijk won moeder van Lodewijk XIV, regeerde namens hem omdat hij nog te jong was)
- deze jeugdervaring is hem vermoedelijk bijgebleven als een vernederende periode (hij kreeg
hekel aan iedereen die hem dwarsboomde
- Lodewijk XIV wilde later dat de koning alle macht zou hebben en dat zijn onderdanen
hem volledig zouden gehoorzamen. Een koning was vlgs hem door God geschonken, als
plaatsvervanger van God.
Indirecte (diepere) oorzaak van opstand in 1648-1653:
Geldgebrek bij de Franse koning door oorlogvoering met Spanje. Om het gat in de schatkist te dichten
waren Anna (moder van Franse koning Lodewijk XIV) en Mazarin (haar adviseur) genoodzaakt de
voorrechten van de adel aan te tasten en de belastingdruk op handelaren en winkeliers op te voeren.
Machtspositie Franse Koning in 1648:
Was niet sterk: om ambten te verkopen had de koning toestemming nodig van het parlement van
Parijs. In feite kon het parlement van Parijs allerlei besluiten van de koning blokkeren
Absolutisme in Frankrijk
Opstand 1648-1653à gaf aan dat koningen niet almachtig waren.
Beleid van koning kon in middeleeuwen gedwarsboomd worden door verschillende overlegorganen:
Voorbeeld: als hij belasting wilde heffen om oorlog te kunnen voeren, had koning toestemming
nodig van hoogste overlegorgaan à Staten-Generaal
, Staten-Generaal bestond uit drie standen:
• Adel
• Geestelijkheid
• Stedelijke burgerij
Verhouding in late middeleeuwen tussen koningen, edelen en stadsbewoners:
Koningen konden niet alle beslissingen zelf nemen. Als zij bijvoorbeeld geld nodig hadden voor
oorlogvoering, moesten zij in een vergadering van de Staten-Generaal de drie standen raadplegen.
Op die manier hadden de adel en de burgerij invloed op het beleid.
Het ontstaan van absolutisme:
In Frankrijk:
- In 17e eeuw Franse koningen hadden er genoeg van om steeds te moeten overleggen
- Streefden naar uitbreiding macht en versterking centraal gezag
- Vanaf 1614 riepen koningen geen Staten-Generaal meer bijelkaar (begin van centralisatie)
- Hielden ze vol tot 1789!
- Koninklijke adviseurs (zoals kardinalen Richelieu en Mazarin) probeerden macht adel nog
meer te beperken
- Onder meer door:
• ambtenaren uit te breiden zodat adellijke bestuurders en rechters steeds minder
taken hadden
• belastingen rechtstreeks heffen zonder tussenkomst van adel
- in 1661 zette Lodewijk XIV proces van centralisatie door: hij legde resterende overlegorganen
zoals parlement van Parijs zijn wil steeds vaker op àAbsolutisme
In 1614 riep Lodewijk XIII de Staten-Generaal voor het laatst bijeen; daarna vroeg hij geen
toestemming meer. Daarmee begon een proces van centralisatie en concentratie van macht bij de
koning.
Pas in de tweede helft van de 17e eeuw lukte het Lodewijk XIV om alle macht naar zich toe te trekken
en een absolute koning te worden. !!!!!!!!!!
Absolutisme bij Lodewijk XIV heeft 4 terreinen:
1. politiek:
- koning nam beslissingen zelf en accepteerde geen tegenspraak
- stelde ambtenaren aan die rechtstreeks aan hem rapporteerde
- kondigde nieuwe wetten
- voerde censuur in (hierdoor moeilijk om openlijk kritiek te geven)
2. militair:
- besteedde veel aandacht aan opbouw van een permanent leger van beroepssoldaten
- goede training en uitrusting van het leger
- behoorlijk salaris van leger
- rangen werden niet meer verkocht aan adel maar gebaseerd op geschiktheid à dubbel
voordeel: goed betaald leger vormt betrouwbaar instrument in handen van de koning die
daarmee ook macht van adel inperkt!!!!!!!
3. Economisch àmercanitlisme
- Zorgen voor voldoende geld voor buitenlandse avonturen van koning
- Voldoende geld voor leger
- Voldoende geld voor pracht en praal van koning
- Aanhangers mercantilsime: rijkdom van een land gaat altijd ten koste van een ander land
- Daarom belangrijk om
• grote goud- en zilvervoorraad te hebben
• export te bevorderen (waardoor geld binnenkwam)
• import te beperken
4. religieus
- Lodewijk streeft naar eenvormigheid
- Hij was katholiek àzijn beleid werd ondersteund door katholieke kerkbestuurders
(KARDINALEN EN BISSCHOPPEN)
- In 1685 wordt Edict van Nantes (een zekere mate van geloofsvrijheid) door Lodewijk
ongeldig verklaard (Niet-katholieken deden afbreuk aan zijn goddelijk gezag) en ging over
tot vervolging van protestanten
- Protestantse Fransen (Hugonoten) vluchtten naar protestantse Europese gebieden, ook naar
Nederlandse Republiek
- Lodewijk rechtvaardigde zijn macht tot vervolging omdat hij deze macht heeft gekregen van
God à macht om te regeren
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller RoStra. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.38. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
77764 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now