Deze samenvatting behandelt hoofdstuk 5 van Maatschappijleer (Essener), "Verzorgingsstaat." Het is een duidelijke uitleg over onderwerpen zoals sociale zekerheid, onderwijs, gezondheidszorg, de rol van werk, en de ontwikkeling van de verzorgingsstaat. Perfect voor leerlingen die snel en effectief w...
, 5.1 Wat is een verzorgingsstaat?
Wat is een verzorgingsstaat en waarin verschillen verzorgingsstaten van elkaar?
Verzorgingsstaat
Solidariteit De bereidheid in een groep of samenleving om risico’s met elkaar te delen.
Overheid dwingt solidariteit af d.m.v. wetten
De overheid bemoeit zich actief met de welvaart en het welzijn van
Verzorgingsstaat
haar inwoners.
De mate waarin mensen over voldoende middelen beschikken om hun
Welvaart
behoeften te vervullen.
De mate waarin mensen tevreden zijn over hun lichamelijke en
Welzijn
geestelijke gezondheid.
In een verzorgingsstaat is er een collectief (gezamenlijk) belang: Jij bent ook verzekerd als
het misgaat (mensen die hier misbruik van maken door niks te doen: 'free riders').
Sociale grondrechten Plichten
• Werkgelegenheid • Sollicitatieplicht
• Volksgezondheid • Belastingen
• Goed onderwijs • Leerplicht
Terreinen binnen verzorgingsstaat
Overheid geeft het meeste geld uit aan:
• Onderwijs
• Gezondheidszorg
• Sociale zekerheid
Actoren in verzorgingsstaat
• Overheid
• Burgers
• Maatschappelijk middenveld
Organisaties die tussen de overheid en de individuele burger in staan en die
verschillende groepen vertegenwoordigen.
a) Particulier initiatief: Vereniging van burgers.
b) Sociale partners: Opkomen voor eigen belangen
(zoals cao: collectieve arbeidsovereenkomst).
• Bedrijven
,Typen verzorgingsstaten
Type verzorgingsstaat Liberaal Sociaaldemocratisch Corporatistisch
Individuele vrijheid
Waarden Gelijkheid Samenwerking
Zelfstandigheid
Rol overheid Klein Groot Aanvullend
Niveau voorzieningen Laag Hoog Gemiddeld
Hoogte belastingen
Laag Hoog Hoog
en premies
Voorbeelden VS, VK, Canada Scandinavië Duitsland
Nederlandse verzorgingsstaat
Tot 1960 Corporatistisch model
Eind '70 Meer sociale voorzieningen → Richting sociaaldemocratisch
Vanaf '90 Minder voorzieningen
Heden Verantwoordelijkheid bij burgers zelf
Landen zonder verzorgingsstaat
Oorzaken Gevolgen
• Geldtekort • Veel zelf regelen
• Onstabiele politiek • Slecht onderwijs en zorg
, 5.2 Ontwikkeling van de verzorgingsstaat
Hoe heeft de verzorgingsstaat zich ontwikkeld en welke factoren waren daarbij belangrijk?
Ontwikkeling van Nederland als verzorgingsstaat
Nachtwakersstaat (19e eeuw)
Overheid focust zich vooral op handhaven van de openbare orde en veiligheid.
• Vrije markt (veel negatieve gevolgen)
Overgangsperiode/Opbouw
Overheid focust zich op collectieve goederen en diensten en het helpen van de minderen.
Zorgplicht Overheid moet zorgen voor degenen die het minder hebben.
Vakbonden Organisaties die de belangen van werknemers behartigen.
1854 Armenwet
1874 Kinderwetje van Van Houten (tegen kinderarbeid)
1895 Veiligheidswet
1901 Leerplicht, Ongevallenwet en Woningwet
1919 Arbeidswet
Uitbouw
Overheid focust zich vooral op handhaven van de openbare orde en veiligheid.
• Gemengde markteconomie (regels vanuit de overheid)
• Positie van werknemers verbetert
1957 AOW
1965 Bijstandswet
1980 Arbowet
1983 Sociale grondrechten
Nachtwakersstaat Overgangsperiode Verzorgingsstaat
Periode 1810 - 1850 1850 - 1950 1950 - heden
Economie Vrijemarkteconomie Gemengde economie Gemengde economie
Overheid Terughoudende rol Corrigerende rol Sturende rol
Verzorgingsstaat: helpen
Liberalen Overheid: geen regels. Wetten: Veiligheid mensen in problemen.
Lage overheidsuitgaven.
Sociaal- Overheid: Bescherming Betere leven Sociale voorzieningen:
democraten d.m.v. wetten. voor arbeiders. Kansen voor minderen
Particuliere Belangrijke rol
Christen- Overheid: particuliere
organisaties: maatschappelijke
democraten organisaties aanvullen.
liefdadigheid. middenveld.
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller sfneo. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.73. You're not tied to anything after your purchase.
