HOOFDSTUK 1: INTRODUCTIE
1 inleiding: wat is afwijkend gedrag
Terrein van
- Psychopathologie: afwijkende emoties, gedachten en gedrag
- Psychiatrie
- Klinische psychologie
- En → klinische orthopedagogiek
Prevalentie psychiatrische diagnoses
- We hebben allemaal wel eens extreme of onprettige gedachten of gevoelens
- Wanneer ‘gestoord’ of ‘afwijkend’ gedrag? → Psychiatrische diagnose
Afwijkend gedrag
- Tegenstrijdige gevoelens
- Relatief, in evolutie en te bediscussiëren
- Goed te bestuderen door
o Wetenschappelijk onderzoek
o Zelfreflectie en zelfobservatie
o Romans, films, verhalen, social media
o Mensen in je omgeving
o Levenservaring
Symptoom = kenmerk dat past bij een psychische stoornis
Diagnostisch criterium = symptoom op bepaalde manier, gedurende een bepaalde tijd
- Bv stemmen horen is niet altijd afwijkend gedrag
Stigmatisering van ‘gekte’
- Taboe op psychiatrie en psychische problemen
- Risico op ‘verdinglijking’ van de diagnose en op ‘othering’
o Verdinglijking = mensen worden gereduceerd tot slechts hun aandoening, zonder rekening te
houden met hun volledige persoonlijkheid en ervaringen
o Othering = mensen met psychische problemen als 'anders' of 'vreemd' worden beschouwd, wat
verdere isolatie en discriminatie kan veroorzaken.
,1.2 benoemen en definiëren van afwijkend gedrag
Term: psychische stoornis in het boek gebruikt → psycho-sociale kijk
Andere termen: psychiatrische stoornis, psychisch probleem, mentale ziekte → biologische en genetische kijk
CRTITERIA AFWIJKEND GEDRAG
1. uitzonderlijk
2. sociaal afwijkend
3. foute perceptie of interpretatie werkelijkheid
4. aanzienlijk emotioneel lijden van de persoon
5. ongepast of contraproductief gedrag
6. gevaar
Abnormaal
1) Uitzonderlijk
- Abonormaal
Uitzonderlijk
- Afwijkend Sociaal afwijkend
- Uitzonderlijkheid is niet voldoende om gedrag afwijkend Foutieve perceptie
te noemen (zoals iemand met record 100m crawl)
2) Sociaal afwijkend
- Dit wordt sterk bepaalde door de waarden en normen van heersende cultuur
- In de ene cultuur is iets normaal, maar in de andere is dat niet
- Ook verschillen in generaties (homoseksualiteit)
3) Foute perceptie of interpretatie van de realiteit
- Waanbeelden
- Stemmen horen en praten
- MAAR praten met God wordt als normaal gezien
4) Aanzienlijk emotioneel lijden van de persoon
- Als gevolg van angst en depressie
- In sommige situaties juist normaal en dan zou afwezigheid van deze emoties abnormaal zijn
5) Ongepast of contraproductief gedrag
- Gedrag dat iemand belemmert in zijn functioneren
- Gedrag is niet productief of nuttig
- Bv slot veelvuldig controleren, te vaak en grondig wassen omdat die zich continu vies vindt
6) Gevaar
- Gedrag dat gevaar oplevert voor zichzelf en anderen
- Bv aanslagen
- Afhankelijk van de context: bv oorlogstijden
Kritisch denken over psychiatrie en psychopathologie
- Geen objectieve meting!!
- Enkel “klinische” diagnostiek
o Oordeel op basis van gedrag
o Geen uitkomst van objectieve fysieke test
o Geen feiten
- Sterke waardengeladenheid
Afwijkend gedrag: verschil tussen
- Gedrag labelen als afwijkend
o Indeling
o Classificatie
- Gedrag begrijpen en verklaren
o Vele modellen
o Hangen samen met geloof, wereldbeeld, mensbeeld, cultuur,..
1.2.2 culturele aspecten van afwijkend gedrag
Culturele aspecten
- Ziekte – gezondheid verschillen in culturen
o Bv. onderscheid tussen bezetenheid of medische ziekte
o Bv. hulp zoeken bij geestelijke of arts
- Symptomen kunnen zich verschillend uiten
o Bv. angst voor jobverlies vs voor onvruchtbaarheid
, - Termen kunnen verschillend zijn
o Bv. termen voor depressie uitgebreid of onbestaand
→ Belang cultuursensitieve psychiatrie!!!
Interculturele psychiatrie
- Term veranderd vanuit veranderd beeld over onterechte dominantie Westers beeld
- Van transculturele psychiatrie
o Algemene kennis voor iedereen geldig
o Kleine aanpassingen nodig bij andere culturen
- Naar interculturele psychiatrie
o Cultural humility, bewust van neiging tot etnocentrisme
o Gelijkwaardige positie van overtuigingen
o Bewust van vermenging van culturen, vermijden stereotypering
Psychische stoornis: diagnose in DSM 5
- Psychische stoornis betreft een gezondheidstoestand die gekenmerkt wordt door overduidelijk
disfunctioneren van de cognities, emoties of het gedrag van het individu.
- Het is een gevolg van een verstoring in psychische, biologische of ontwikkelingsprocessen die de grondslag
vormen van psychisch functioneren.
- Sommige stoornissen kunnen pas vastgesteld worden als zij duidelijk waarneembaar lijden of verstoring van
het functioneren teweeg hebben gebracht.
- Een psychische stoornis is niet een gebruikelijke of cultureel aanvaarde reactie op een specifieke gebeurtenis
zoals het overlijden van een geliefd persoon.
- Ook is het geen cultureel afwijkend gedrag (zoals politiek, religieus of sexueel) en ook niet weergave van een
conflict tussen een individu en de maatschappij,
- tenzij het afwijkende gedrag of het conflict voortkomt uit het disfunctioneren van een persoon zoals boven
omschreven
Storend voor zz
Abnormaal
of omgeving
Psychische
Stoornis
Emotioneel lijden
Uitzonderlijk In DSM 5 Ongepast gedrag
Sociaal afwijkend
Gevaar
Foutieve perceptie
Ziekte
Aantoonbaar fysieke oorzaak
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller maitedewitte. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.85. You're not tied to anything after your purchase.
