Summary
Samenvatting - toelatingstoets pabo aardrijkskunde
- Course
- Institution
Aardrijkskunde samenvatting
[Show more]
Seller
Follow
sannezwart1
Content preview
AardrijkskundeAarde, klimaat en landschap
Ons zonnestelsel
- Ons zonnestelsel bestaat uit de zon met de daaromheen draaiende hemellichamen.
- Deze hemellichamen zijn door de zwaartekracht aan de zon gebonden.
- Ons zonnestelsel is één van de vele zonnestelsels; de sterren die je ’s nachts ziet zijn zonnen
van andere zonnestelsels.
- Het enige hemellichaam dat licht geeft is de zon.
- Alle andere hemellichamen weerkaatsen dat licht en zijn daarom soms zichtbaar.
- Het sterrenstelsel waarin ons zonnestelsel zich bevindt is de Melkweg.
De zon
- In ons zonnestelsel bevindt zich één ster: de zon.
- De zon is het grootste hemellichaam in ons zonnestelsel.
- De zon neemt een totale massa van 99,86% in beslag.
- De zon heeft een diameter van 1,39 miljoen km.
- De zon is een enorme bol van gas die door zwaartekracht bij elkaar wordt gehouden.
- In het binnenste van de zon (de kern) is het extreem heet.
- Aan de buitenkant (fotosfeer) straalt de zon die energie uit.
- Met de hoeveelheid energie die de zon in één seconde uitstraalt, zouden we voor 500.000
jaar genoeg hebben om in onze energiebehoefte te voorzien.
De opbouw van de zon
- Corona:
• De uitgerekte atmosfeer rond de aarde noem je de corona.
• Tijdens een zonsverduistering is de corona korte tijd
prachtige zichtbaar.
- Zonnevlammen:
• Een zonnevlam is een explosie op het oppervlak van de
zon.
• Die explosie die ontstaat door het plotselinge vrijkomen
van een grote hoeveelheid energie.
- Mantel:
• Het gedeelte rond de kern wordt de mantel genoemd.
• De mantel wordt naar buiten toe steeds minder dicht en ook steeds minder heet.
- Fotosfeer:
• De zichtbare buitenkant van de zon noem je de fotosfeer.
• De fotosfeer is de laag waar het voor ons zichtbare licht vandaan komt.
- Kern:
• Het binnenste deel van de zon noem je de kern.
• De kern heeft een doorsnee van 200.000 km.
• Hier is de temperatuur het hoogst, ruim 15 miljoen graden.
- Convectiezone:
• De convectiezone is het gebied tussen de mantel en
de fotosfeer.
• Vanuit dit gebied stijgen hete gasbellen op naar de
buitenkant van de zon.
- 1 = de aardkorst.
- 2 = de mantel.
- 3 = de buitenkern.
- 4 = de binnenkern.
,Zonsverduistering
- De maan kan precies tussen de zon en de aarde staan en werpt dan haar schaduw op de
aarde.
- Die schaduw is ongeveer 100 km breed.
- Mensen die zich in die schaduw bevinden zien enkele minuten de zon niet: dit is een
volledige zonsverduistering.
- Mensen die net buiten de schaduw zijn zien een gedeeltelijke zonsverduistering
- Zonsverduisteringen komen regelmatig voor op verschillende plaatsen op de aarde.
Planeten (8)
- Een planeet is een hemellichaam dat om de zon draait.
- Om de zon draaien acht planeten, plus een aantal dwergplaneten:
• Mercurius
• Venus
• De aarde
• Mars
• Jupiter
• Saturnus
• Uranus
• Neptunus
- De planeten staan op volgorde van het dichts bij de zon tot het verst van de zon af.
- Mercurius ligt het dichts bij de zon.
- Neptunus ligt het verst weg van de zon.
- Planeten draaien om de zon en om hun eigen as.
- Dwergplaneten zijn groter dan een planetoïde, kleiner dan een planeet.
- Kort geleden besloten dat Pluto ook een dwergplaneet is, behoort tot de planetengroep.
- Geen enkele planeet geeft licht, de planeten weerkaatsen het licht van de zon en zijn daarom
soms zichtbaar.
Omwentelingstijd
- Planeten draaien om de zon en om hun eigen as.
- De tijd die een planeet nodig heeft om rond zijn as te draaien noemen we omwentelingstijd.
- De omwentelingstijd wordt ook wel een dag genoemd.
Omlooptijd
- De tijd die een planeet nodig heeft om rond de zon te draaien heet de omlooptijd.
- De omlooptijd wordt ook wel een jaar genoemd.
- De omlooptijd van een planeet hangt af van de afstand van de planeet tot de zon en de
snelheid waarmee de planeet beweegt.
- De planeten dichterbij de zon hebben een kortere omlooptijd.
Planetoïde
- Planetoïden en kometen draaien in een baan rond de zon.
- Planetoïde zijn veel kleine mini planeetjes bij elkaar, bevinden zich in een gordel tussen Mars
en Jupiter.
- Rotsachtige hemellichamen.
- Ongeveer 2.500 zichtbare planetoïde.
- Ze draaien in een baan rond de zon.
- De grootste is Ceres (doorsnee van 1.000 km)
,Kometen
- Kometen bestaan uit bevroren water, methaan, kooldioxide en rots deeltjes.
- Daar om heen zit gas en stof.
- Als een komeet te dicht bij de zon komt smelt de ijsoppervlakte, hierdoor ontstaat er een
stofstaart, ook wel staartster genoemd. Een komeet wordt dus ook wel staartsterren
genoemd.
- Kometen draaien in ellipsvormige baan om de zon.
- Omdat de kometen in een ellipsvormige baan draaien is het soms lastig te voorspellen
wanneer een komeet weer terug komt.
- De beroemdste is de komeet van Halley.
Meteorieten
- Zijn brokken gesteente of ijzer.
- Meteorieten hebben geen vaste baan.
- Meteorieten verbranden niet meteen als ze door de atmosfeer dringen.
- De grootste en bekendste meteoriet ligt in Zuid-Afrika en weegt meer dan 60 ton.
- Meteorieten kunnen een grote krater slaan in de aarde.
De planeetaarde
- 8 miljoen jaar na de oerknal is de aarde pas gaan ontwikkelen, volgens wetenschappers.
- 11 miljard jaar na de oerknal was leven op aarde mogelijk.
- Gas, stof en puin hebben de aarde ontwikkelt tot een vaste materie.
- De eerste 3 miljard jaar was de aarde een gloeiende bol, koelde langzaam af.
- Sinds 2 miljard jaar is leven op aarde mogelijk.
- De binnenste kern oefent zwaartekracht uit, daardoor blijft het leven op aarde en niet in de
ruimte. Tot op heden nog geen leven ontdekt op andere planeten binnen ons zonnestelsel of
daarbuiten.
- Vanaf de zon gezien is de aarde de 3e planeet in ons zonnestelsel.
- De aarde draait in 24 uur om zijn as.
- 75% van de aarde is water.
- Bergen ontstaan doordat aardplaten tegen elkaar botsen.
- De aarde maakt een cirkelvormige baan om de zon.
- De afstand van de aarde tot de zon is 150 miljoen.
- Een rondje om de zon duurt 365 en een kwart dag.
- De aarde draait in een hoek van 23,5°.
Maan
- De maan is een hemellichaam dat om een planeet draait.
- De aarde heeft één maan.
- Saturnus heeft 21 manen.
- Jupiter heeft 63 manen.
- Mercurius en Venus zijn de enige twee planeten die geen manen hebben.
- De maan van de aarde draait in ongeveer 28 dagen om de aarde heen.
- De baan om de aarde is ongeveer 160.000 km.
- Net als planeten geeft de maan zelf geen licht maar weerkaatst de maan zonnestralen.
, Maansverduistering
- Een maansverduistering doet zich (op
de aarde) voor wanneer de zon, de
aarde en de maan op 1 staan met de
aarde in het midden.
- Een maansverduistering kan alleen
voorkomen als het volle maan is.
- Normaal weerkaatst de maan het licht
van de zon naar de aarde, maar
tijdens een maansverduistering staat
de aarde in de weg en ontvangt de maan geen zonlicht.
- De maan bevindt zich in de schaduw van de aarde maar is dan niet onzichtbaar: ze krijgt een
oranjerode kleur.
- Die kleur wordt veroorzaakt doordat de aardatmosfeer het zonlicht verstrooit.
Opbouw van de aarde
- De korst van de aarde is 40 km dik en bestaat uit meerdere aardplaten.
- Onder de korst zit de mantel, hierop drijven de platen van de kern.
- De mantel is ongeveer 2900 km dik.
- Onder de mantel zit de kern, verdeeld in vloeibare buitenkern en vaste binnenkern.
- De kern heeft een diameter van ongeveer 3470 km.
Atmosfeer
- Rond de aarde bevindt zich de atmosfeer of de dampkring.
- De atmosfeer is door zwaartekracht aan de aarde gebonden en van essentieel belang voor
het leven op aarde.
- In de atmosfeer zit de ozonlaag die ons beschermt tegen o.a. Uv-straling.
- De ozonlaag bevindt zich op 30 km hoogte.
Zeeën (5)
- Noordelijke IJszee.
- Atlantische Oceaan.
- Grote of stille oceaan.
- Indische oceaan.
- Zuidelijke IJszee.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller sannezwart1. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.52. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
64438 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now