Summary
samenvatting sociologie - menswetenschappen
- Course
- Institution
- Book
samenvatting sociologie voor het vak menswetenschappen voor HIR, TEW, EW.
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
Seller
Follow
mauddepermentier
Content preview
Menswetenschappen ~sociologieHOOFDSTUK 1: SOCIOLOGIE, EEN EERSTE KENNISMAKING
1) Inleiding: niet iedereen leeft even lang
Wat stellen we vast Mensen met hoger diploma à leven langer
Verklaring 1 • Opleidingsverschillen à sociale ongelijkheid à verschillen in levens-kansen
• Hoge opleiding stimuleert vermogen om ingewikkelde problemen in te
schatten (bv. eigen medische problemen)
• Impact op vorming persoonlijkheid (bv. planmatig kunnen werken, met
uitdagen overweg kunnen)
Verklaring 2 • Diploma à job
• Hoger diploma à goede job à hoger loon à in betere buurten kunnen wonen
à verwijderd van vervuilende & stresserende omgeving à betere gezondheid
• Uitgebreide medische verzorging kunnen betalen
• Goede job à meer variatie & gezondere arbeidsomstandigheden à kans op
hoge arbeidstevredenheid neemt toe
• Nooit initiatief op werk à minder kans op vaardigheden ontwikkelen die
helpen situaties te controleren
Conclusie Hogere opleiding à materiële voordelen & bepaalt persoonlijke vorming à
eigen leven beter in handen à gezonder leven & met bedreigingen om gaan à
hogere levensverwachting
Componenten individu • Biologische & psychologische componenten
• Sociale omgeving ook cruciale factor
Hoe onderzoeken of Vergelijk het voorkomen kenmerk in ruimte & tijd, en voor verschillende
sociale omgeving impact deelgroepen
heeft?
2) De sociologische verbeelding (sociale benadering 1: levensloopperspectief)
Sociologische verbeelding • Specifieke wijze van kijken naar was met mensen in hun leven gebeurt
• Gebeurtenissen die leven van mensen typeren worden gezien vanuit ruimer
geheel waarbinnen mensen met elkaar samenleven
• Onze biografie à specifiek verloop omdat we samenleven met anderen à
ondergaat invloed van geheel van sociale relaties
Samenleving • Geheel van sociale relaties waarvan we deel uitmaken
• Resultaat van historische ontwikkeling
Conclusie • Sociale relaties bepalen biografieën
• Sociale relaties zijn zelf resultaat van historisch proces
Voorbeeld • Gegeven dat groot deel jongeren verder studeert
• Individueel biografisch kenmerk à intelligentie
• Samenleving beïnvloedt aspiraties
• Zonder industrialisatieproces zou kennisbehoefte nooit ontstaan zijn
Definitie Individuele gebeurtenissen plaatsen en verklaren vanuit geheel van sociale
relaties die zelf specifieke historische oorsprong hebben
Toepassing • In verband brengen van maatschappelijke fenomenen die op eerste zicht geen
-verband abortus & verband hebben
jeugdcriminaliteit- • In jaren negentig sterke daling jeugdcriminaliteit à veroorzaakt door
legalisatie abortus in jaren zeventig
• Toename abortus à afname ongewenste kinderen
• Als ze geboren zouden zijn? Zouden bijdragen tot criminele geweld
• Men past kennis die men heeft over biografie ongewenste kinderen toe om
maatschappelijk fenomeen te verklaren
1
, • Gedachte-experiment à stelt vraag wat gebeurd zou zijn indien iets niet had
plaatsgevonden
3) Van gedrag tot samenleving (sociologische benadering 2: contextuele benadering)
Bouwstenen biografie & • Gedrag
maatschappelijke • Interactie
omgeving • Omgeving
Gedrag
Gedrag • Elke actie of reactie van individu
• Bv. lichamelijke beweging, verbale uiting, subjectieve gewaarwording
• Bevat zowel objectief als subjectief waarneembare dimensie
Objectief • = externe componenten
• Kunnen door minstens 2 individuen aangenomen worden
à Alter & ego
• Bv. gesproken woord, gebaren, lichamelijke bewegingen
Subjectief • = interne componenten
• Door 1 individu waarneembaar (ego)
• Motivationele component à motivaties, drijfveren van handelen die aanzetten
tot gedrag (winstmaximalisatie, zucht naar sociale erkenning)
• Emotionele component à innerlijke gevoelens (angst, onrust, schaamte)
• Cognitieve component à beelden die we ons vormen van werkelijkheid
• Reflexieve component à beeld dat je van jezelf vormt
• Verschillende componenten doorkruisen elkaar
Sociaal handelen
Handelen • Gerichtheid op een object
• Gedrag met een nadrukkelijke doelgerichtheid à handelen krijgt betekenis =
mentale voorbereiding of projectie van voltooide handeling
• Vb. kijken waar uitgang lokaal is à voorbereiden verlaten lokaal
Stappen die ik zet, hebben als betekenis: verlaten lokaal
Sociaal handelen • Handelen gericht op het vroegere, het huidige of het toekomstige handelen van
anderen
• Max Weber
• Vanuit handelende actor een subjectieve betekenis aanwezig die in verband
staat met 2e actor
Sociale • Instrumenteel rationeel handelen
handelingstypologie • Waarde rationeel handelen
soorten • Affectief handelen
• Traditioneel handelen
• Reflexief handelen
Instrumenteel rationeel • Bepaald doel bereiken binnen bepaalde handelingssituatie
handelen • Handelingssituatie bestaat uit andere mensen/objecten
• Condities van handelen: objecten/mensen die voorwaarden bepalen
waaronder tot doelrealisatie kan overgegaan worden à niet vrij
manipuleerbaar
• Faciliterend: middelen waarover actor kan beschikken om voorgestelde doel
te realiseren à kunnen gewijzigd worden
• Actoren wegen af welke middelen best geschikt zijn à optimalisatie van
efficiëntie
2
, Waarde rationeel • Bewust geloof in waardevolheid handeling centraal
handelen • Ethisch, esthetisch, religieus of andere aard
• Handeling op zich is waardevol
• Volgen eisen die actor als binden inschat
Affectief handelen • Navolgen van gevoelens
• Kan bestaan uit ongecontroleerde reactie op bepaalde stimulus
• Betekenis niet altijd duidelijk à meestal wel rationaliseerbaar à het kan van
betekenis voorzien worden
Traditioneel handelen • Volgt uit ingeworteld gewoontehandelen
• Gewoonte in sociale dimensie van leven (niet in individuele)
• Leidt tot herhaling eenzelfde handeling, verplicht karakter
• Perkt handelen mensen in, stuwt hen in bepaalde richting
• Verleden bepalend
• Zekerheid
• Mensen bewust van traditie & op zichzelf waarderen à waarde rationeel
handelen
• Bv. kerkelijk huwen omdat ze dit beschouwen als goede manier van handelen
à waarde rationeel handelen
Reflexief handelen • Disruptief
• Breekt continue lijn van verleden naar heden
• Gebaseerd op ‘stoppen, denken, kiezen’
• Mens niet vooruitgeduwd door verleden à zelf richting kiezen à overwegen
alternatieven à kiezen
• Onzekerheid
Interactie
Interactie • Gebaseerd op sociaal handelen
• Gevormd door handelingen van persoon en reactie daarop door ander persoon
• Ontstaan wanneer 2 of meer personen gedeelde of op zn minst
complementaire betekenis aan elkaars handelen geven
Sociale interactie • Proces van wederzijdse beïnvloeding tussen sociale eenheden dmv
handelingen die symbolische betekenis hebben
• We kunnen reageren op handelen van anderen & anticiperen op gevolgen eigen
handelen
Hoe is dit mogelijk als we • Handelen is betekenisvol
vertrekken van sociaal • Sociaal handelen gebaseerd op principes die door anderen als zinvol
handelen beschouwd worden (à realiseren externe doelen, beleven waarde, volgen
affecten & tradities)
• Soms herkent men ook meer ultieme motieven achter het handelen
Opdat-motieven • Proberen om iets te realiseren
• Extern doel, waarde, emotie beleven, volgen traditie
Omdat-motieven Handeling van persoon vanuit ‘opdat’ motief, wordt voor andere persoon
‘omdat’ motief
Voorbeeld • Alter en ego ontmoeten elkaar
• Alter steekt hand uit, opdat ego dit als teken van groet zou beschouwen
• Ego beschouwt dit als groet à reikt ook hand omdat alter tot begroeten
overging
3
, Vormen van interactie
Vormen interactie • Conformiteit
• Samenwerking/coöperatie
• Conflict
• Ruil
Conformiteit • Voldoen aan normatieve verwachtingen omtrent elkaars gedrag
• Wederzijds akkoord over wat gaat gebeuren in interactiesituatie (bv.
kennisoverdracht leerkracht-leerlingen)
• Er is akkoord over hoe interactie gaat gebeuren (leerkracht geeft uitleg,
leerlingen zwijgen)
• Tegengestelde: deviantie/afwijking à minstens 1 van interactiepartners houdt
zich niet aan afgesproken regels (bv. leerlingen praten tijdens uitleg)
Samenwerking • Sociale eenheden proberen samen doel te realiseren
• Er moet akkoord zijn
• Wederzijdse bereidheid tot samen handelen
• Minimum aan conformiteit mbt navolgen afspraken
• Sluit geen competitie uit
Competitie Vorm van samenwerking die leidt tot maximale relatieve baten voor betrokken
partijen à tot rangschikking
Algemeen sociologische • Doel: bestaan sociale orde verklaren
theorievorming • Conformiteit & samenwerking kernobject sociologie
• Sociale orde = bestaan van stabiele patronen handelen & interactie
Conflict • Interactie tussen partijen met tegengestelde doelstellingen
à Zijn niet akkoord hoe interactie moet verlopen
• Menselijk gedrag à aanpassing aan externe omgeving à men moet over
middelen beschikken à niet in overvloed aanwezig
• Verdeling schaarse middelen niet tot akkoord à conflict
• Bv. om te overleven, moet je geld verdienen à in conflict gaan voor jobs
• Ook conflict over waarden, aanzien, macht
Positieve bijdrage • Voor opbouw en versterking samenleving
conflict • Stimuleert ontwikkeling nieuwe regels of herbevestiging oude regels
Ander kenmerken • Groepen in conflict met externe vijand à zeer onverdraagzaam mbt interne
dissidentie
• Groepscohesie à gemeenschappelijke vijand brengt mensen dichter bij
elkaar
Ruil • Blau
• Baten of beloningen die individuen in sociale verbanden ontvangen à kosten
voor anderen
• Wanneer iemand ons dienst bewijst, erkennen we graag dankbaarheid à
publiekelijk: hogere ‘rang’ --> kost gecompenseerd door baten van
toegenomen sociale achting
• Geen wederkerende compensatie à ondankbaar
• Neiging om anderen te helpen à streven naar sociale erkenning --> egoïsme
Wederkerigheid • Baten/kosten actoren moeten evenredig zijn (billijk)
• Ba/Ka = Bb/Kb
Stolling van interactie in cultuur & structuur
Cultuur • Uit interactie van mensen ontstaan ideeën over wat goed & slecht is
• Gedeelde betekenis die mensen aan handelen en objecten uit omgeving
toekennen, deze worden geformaliseerd in normen, waarden, overtuigingen,
wetten
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller mauddepermentier. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.93. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
66579 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now