Samenvatting/begrippenlijst Biologie voor jou. Thema 6: Afweer (5 HAVO). De samenvatting bevat alle begrippen uit dit thema inclusief duidelijke plaatjes voor een betere uitleg en voorbeelden bij de begrippen.
Roze woorden: terugkomende begrippen
Oranje woorden: voorbeelden
Ziekteverwekkers: Je lichaam wordt constant belaagd door organismen uit de omgeving
die je ziek kunnen maken. Veel van deze ziekteverwekkers (pathogenen) zijn erg klein,
zoals bacteriën en virussen. Andere zijn groter zoals schimmels en dieren (bijvoorbeeld
insecten).
Infectie: Het binnendringen van ziekteverwekkers (pathogenen) in je lichaam.
Lichaamsvreemd: Stoffen die niet in je lichaam thuishoren. Het afweersysteem beschermt
je tegen lichaamsvreemde organismen en lichaamsvreemde stoffen. Lichaamseigen stoffen
of cellen worden door je lichaam gemaakt of zijn onderdeel van je lichaam. Deze worden
normaal gesproken niet door je afweersysteem aangevallen.
Huid: De huid beschermt het lichaam tegen schadelijke invloeden van het uitwendige milieu.
Samen met de slijmvliezen vormen ze de eerste verdedigingslinie in de bescherming tegen
gevaren van buitenaf.
Mechanische afweer: Fysieke aanpassingen om indringers van buiten te houden.
Voorbeelden hiervan zijn het traanvocht, speeksel, slijm in de neus (snot).
Chemische afweer: Het gebruik van stoffen om indringers buiten te houden. Denk hierbij
aan het zoutzuur in maagsap dat de bacteriën doodt.
Melanine: In de kiemlaag liggen pigmentvormende
cellen: de melanocyten (melanos = zwart). Deze
vormen het donkere pigment melanine, dat ze via
hun uitlopers afgeven aan de nabijgelegen
opperhuidcellen. Deze vorming van melanine wordt
gestimuleerd door blootstelling van de huid aan
zonlicht. Melanine beschermt de delende cellen in de
kiemlaag tegen de schadelijke invloed van
ultraviolette straling in zonlicht.
Indirecte afweer: Hierbij maakt een plant een lokstof aan die de
natuurlijke vijand van zijn belager aantrekt.
, Par 2 Afweer
Aangeboren afweer: Deze is gericht op vele verschillende ziekteverwekkers (o.a. tegen
bacteriën en lichaamsvreemde stoffen. Deze afweer wordt snel actief bij infectie en komt
voor bij alle dieren en planten.
Verworven afweer: Deze is gericht tegen één ziekteverwekker en komt
langzaam op gang. De afweer is alleen bij
gewervelde dieren van toepassing.
Rode beenmerg: Hier ontstaan verschillende
typen bloedcellen, fagocyten en lymfocyten. Na
hun ontstaan komen deze witte bloedcellen in het
bloed terecht, waar ze lichaamsvreemde virussen
en bacteriën bestrijden. Fagocyten maken
onderdeel uit van de aangeboren afweer. De
lymfocyten horen bij de verworven afweer.
Macrofagen: (Letterlijk: grote eter, veelvraat)
zijn fagocyten die zich door het hele lichaam
verplaatsen. Ze reageren snel op
binnendringende ziekteverwekkers en maken
deze binnen enkele minuten na binnenkomst
onschadelijk door ze in zich op te nemen
(fagocyteren). Macrofagen maken geen
onderscheid tussen verschillende
ziekteverwekkers, maar ruimen als een soort
grote stofzuiger snel alle binnendringers op.
Macrofagen kunnen koorts veroorzaken. In
reactie op een ziekteverwekker scheiden ze een
stof af die de normwaarde voor de
lichaamstemperatuur verhoogt.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller MarissaHeijnen12. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.79. You're not tied to anything after your purchase.
