Samenvatting/begrippenlijst Biologie voor jou. Thema 4: Evolutie (4 HAVO: EXAMENSTOF). De samenvatting bevat alle begrippen uit dit thema inclusief duidelijke plaatjes voor een betere uitleg en voorbeelden bij de begrippen. Roze woorden: terugkomende begrippen Oranje woorden: voorbeelden
Domeinen: De levende natuur
wordt ingedeeld in drie domeinen:
bacterie, archaea en eukaryoten.
Organische stoffen: Meestal
afkomstig van organismen.
Relatief grote, ingewikkeld
gebouwde moleculen, bestaande
uit één of meer atomen
→ bijvoorbeeld glucose.
Anorganische stoffen: Komen zowel in de levenloze natuur als in organismen voor.
Bestaan uit kleine, eenvoudig gebouwde moleculen.
→ Bijvoorbeeld water, keukenzout, zuurstof.
Autotroof: (Zelfvoedend) organismen nemen alleen anorganische stoffen op. Ze kunnen
organische stoffen maken uit alleen anorganische stoffen. Organismen met chlorofyl
(bladgroen) zijn autotroof.
Cyanobacteriën: Soort bacterie en bevat chlorofyl en is dus autotroof.
Heterotroof: Een ander nodig hebben voor voedsel. Niet in staat om organische stoffen te
maken uit alleen anorganische stoffen als grondstof. Organische stoffen (van andere
organismen) opnemen als voedsel.
→ Bijvoorbeeld schimmels, dieren, meeste soorten archaea en bacteriën.
Prokaryoten: Eencellig organismen met een ribosomen maar zonder celkern of
andere organellen → Bijvoorbeeld bacteriën en archaea.
, Eukaryoten: Organismen met cellen met een celkern, dubbele membranen en
celorganellen. Complexer gebouwd dan die van prokaryoten.
Binaire naamgeving: De geslachtsnaam wordt voorop gezet en met een hoofdletter
geschreven; de soortaanduiding komt daarachter en wordt met een kleine letter
geschreven.
→ Bellis perennis: Bellis= geslachtsnaam, perennis= soortaanduiding.
Par 2 Prokaryoten
Bacteriën: Eencellig zonder celkern of interne membranen. Ongeveer even klein als
archaea. Erfelijk materiaal bestaat uit één kringvormig (circulair) chromosoom.
Plasmiden: Kleine circulaire chromosomen. Op de plasmiden bevinden zich genen die
resistentie (ongevoeligheid) kunnen veroorzaken tegen bepaalde gifstoffen.
Genetische modificatie: De mens verandert het DNA van een organisme, bijvoorbeeld
door een gen van een ander organisme in te brengen met behulp van enzymen.
Virus: Bacteriën kunnen geïnfecteerd raken door een virus. Een virus is GEEN organisme
en wordt niet gezien als levend. Organismen bestaan uit cellen, virussen niet. Virussen
hebben geen cytoplasma of kernplasma. Virussen zijn dus geen prokaryoten en ook geen
eukaryoten.
Bacteriofagen: Virussoorten die bacteriën als gastheer gebruiken.
Par 3 Eukaryoten
Schimmels: Geen chlorofyl, heterotroof en belangrijk voor de afbraak van organische
stoffen in de natuur.
Gisten: Eencellige schimmels. Celwanden van gisten en de meeste schimmels bevatten
chitine.
Schimmeldraden: (Hyfen) waar meercellige schimmels uit
opgebouwd zijn.
Sporen: Manier van voortplanten door meercellige
schimmels.
Paddenstoelen: Speciaal voortplantingsorgaan in
schimmels, waar sporen ontstaan.
Sporenplanten: Wieren, mossen, paardenstaarten en
varens.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper MarissaHeijnen12. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor $3.76. Je zit daarna nergens aan vast.
