Summary
Samenvatting - Psychodynamisch werken met volwassenen en ouderen (P0W43A)
- Course
- Institution
Een geïntegreerde samenvatting van de lessen, powerpoints en zelfgemaakte notities.
[Show more]
Seller
Follow
merelvanroy01
Content preview
BASISPRINCIPES VAN PSYCHODYNAMISCH WERKEN (4 LESSEN = STAM)INTRODUCTIECOLLEGE: BASISPIJLERS VAN
1. Het therapeutisch kader dat proces bevordert
• Een specifiek kader met
o Een regelmaat en frequentie
o Een positie in de ruimte
o Afspraken (over bv betaling)
o Gebaseerd op regels als
§ Vrije associatie/ vrij spel (cliënt)
§ Welwillende neutraliteit (therapeut)
Biedt een ‘podium’ waarop het verhaal of het spel zich kan ontvouwen, en waarin
bewuste en onbewuste thema’s en inhouden tot leven kunnen komen.
à College Kader – N. Vliegen
2. Het dynamisch mensbeeld en het onbewuste
• Ons actuele bewuste denken, voelen en handelen is steeds en op een dynamische wijze
verbonden met onbewustegedachten/ verlangens/ gevoelens …
• die hun vorm hebben gekregen doorheen onze persoonlijke geschiedenis (impact van je
vroegere ervaringen)
• die conflictueus en tegenstrijdig kunnen zijn
à College Dynamisch mensbeeld en onbewuste – B. Lowyck
3. De concepten weerstand en afweermechanismen
• Veranderen is per definitie dubbelzinnig; mensen willen veranderen en tegelijkertijd ook
niet. Het begrip ‘weerstand’ heeft betrekking op de psychotherapeutische situatie, en de
weerstand tegen verandering.
• Het begrip ‘afweer’ kan worden toegepast op het gedrag en de belevingswerelden van
mensen die een bepaalde ‘waarheid’ over zichzelf niet onder ogen kunnen zien. Hiervoor
kunnen verschillende afweermechanismen worden ‘aangewend’.
Geen therapieproces mogelijk zonder weerstand
à College ‘Weerstand en afweermechanismen’ – B. Lowyck
, 4. De therapeutische relatie
o Psychotherapeutische groei en verandering kan slechts plaatsvinden binnen de
bijzonderheid van een therapeutische relatie
o Waarbij processen van overdracht en tegenoverdracht centraal staan en waarin zowel
therapeut als patiënt geconfronteerd worden met de kracht van het intrapsychische
o En gekenmerkt is door principes vanuit de gehechtsheidstheorie
à College Relatie – N. Vliegen
DEEL 1. BASISPIJLERS VAN HET PSYCHOANALYTISCH PSYCHOTHERAPIE (PT) PROCES
LES 1A: HET ACHTERLIGGENDE MENSBEELD EN DE BASIS ASSUMPTIES
HET ACHTERLIGGENDE MENSBEELD
· Elke psychotherapie oriëntatie vertrekt vanuit een specifiek mensbeeld en beluistert en begrijpt het
‘menselijk functioneren’ zodoende op een specifieke manier.
· De therapeut die werkt vanuit een bepaalde oriëntatie heeft affiniteit met dit mensbeeld; het vormt
immers de basis van onze psychotherapeutische interventies.
· Het mensbeeld hangt samen met ons perspectief op psychopathologie (bij psychodynamische
therapie zien we geen concreet onderscheid tussen normaal en abnormaal, eerder dimensioneel)
Soms wordt de psychodynamische visie nog gezien als “iets van vroeger”. Maar dat klopt niet. Freud
heeft bepaalde concepten op de kaart gezet die vandaag de dag nog steeds zeer relevant zijn in ons
werken met patiënten. De begrippen dynamisch onbewustzijn, ontwikkelingsgerichte benadering,
afweermechanismen, over- en tegenoverdracht zijn nog steeds zeer relevant vandaag.
BASISASSUMPTIES
1. Ontwikkelingsperspectief
2. Met oog voor complexiteit
3. Met oog voor onbewuste processen
4. Overdracht en tegenoverdracht
5. Gericht op de gehele persoon (niet enkel op de symptomen)
6. Met oog voor psychische causaliteit & de rol van het intrapsychische conflict
7. Continuïteit tussen normaliteit en psychopathologie
1. Ontwikkelingsperspectief
o Het belang van vroegkinderlijke ervaringen (niet de enige waarheid maar wel belangrijk!)
, o Onze ‘mind’ en onze mentale/psychische capaciteiten ontwikkelen zich langzaam, in een
gehechtheidsrelatie.
Je hebt anderen nodig om een psychisch iets te ontwikkelen. Het eigen temperament en
de kwaliteit van de relatie spelen hierin een rol.
o Development is about: ‘being related to the other without losing yourself and being with yourself
without losing the other (De Wolf, 2022)’.
Iedereen is zowel autonoom als relationeel. De accenten kunnen bij ieder verschillen
maar iedereen heeft beiden nodig.
Gehechtheidsparadigma
o John Bowlby (1907-1990)
o Eerst: Interesse in reactie van kinderen op reële separatie tijdens WO II. Wat was de impact
van gescheiden worden van de ouders op het psychisch functioneren (‘boefjes’). Als kinderen
lastig zijn, zou dat niet te maken kunnen hebben met die separatie van de ouders? = het
gedragsmatige linken aan het psychische
o Nadien: Doel van gehechtheid is nabijheid en regulatie van stress
§ Eerst in gedrag/fysieke nabijheid.
§ Later als intern werkmodel over zelf en ander.
o Ontwikkeling van onze mind/psychè gebeurt in relatie met gehechtheidsfiguren.
o Gehechtheid als intern werkmodel dat percepties, emoties, verwachtingen en patronen over
zelf en anderen mee kleurt. Gehechtheid is één aspect van psychè, niet alles.
o Empirisch onderbouwd, o.a. door neurobiologisch onderzoek. (Temperament is de biologische
constitutie van iemand, heeft ook zijn impact op de psyche).
Ter illustratie: Het ontwikkelingsmodel van Erikson uit Childhood & Society (1950)
· 8 ontwikkelingsfasen over de gehele levensloop
· Per fase is er een kernconflict/ ontwikkelingsopdracht
, 8 stadia
(0-18 maand): Basaal vertrouwen vs fundamenteel wantrouwen
• Basisveiligheid tov basisangst
• Veilige gehechtheid, sensitiviteit
(18 maand – 3 j): Zelfstandigheid/ autonomie vs schaamte en twijfel
• Nood aan autonomie
• Verstikkend/overbeschermend vs aan lot overgelaten
(3-5j): Initiatief vs schuld
• Nood om dingen te ondernemen (vb zelf kleren aandoen)
• Ondernemingszin, met plezier tov met schuld
(6-12j): Vlijt vs minderwaardigheid
• Competentie op school etc.
• Vertrouwen in eigen kunnen vs gevoel te kort te schieten
(12-18j): Identiteit vs rolverwarring
• Lichamelijke, hormonale veranderingen
• Identiteitscrisis van de adolescent
(18-35j): intimiteit vs isolement
• Wederkerige en intieme relatie opbouwen
(40)65j): Zorg, generativiteit vs spijt/stagnatie
• Activiteiten die gevoel geven van betekenis te zijn (thuis, op het werk)
(65j): Ego-integriteit (acceptatie) vs wanhoop
2. Met oog voor complexiteit
• Geen naïeve lineair-causale modellen
o Omdat X dan Y …
o We moeten opletten dat we geen naïeve causale modellen gebruiken. Probeer de
complexiteit erachter niet te vergeten. “omdat zijn moeder … is hij nu …” de dingen zijn
complexer dan dat.
• Regressie en progressie op verschillende, gerelateerde ontwikkelingslijnen mogelijk
o bv. Een kindje dat al helemaal proper is, naar het potje gaat maar dan krijgt die een
broertje of zusje en begint terug in bed te plassen = regressie naar vroegere stadia. We
gaan niet enkel vooruit, soms gaan we ook achteruit. Dat zien we ook in therapie. In
therapie moeten cliënten terug een bepaalde afhankelijkheid voelen die ze al lang niet
meer gevoeld hebben, dit is nodig zodat ze hiermee aan het werk kunnen gaan.
Noodzakelijk om therapie te doen werken. Bepaalde regressie is nodig in het
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller merelvanroy01. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.61. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
47561 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 15 years now