Grondwettelijk recht: Sottiaux
Contents
Deel 1. Algemene inleiding..........................................................................3
Hoofdstuk I. Basisbegrippen en centrale thema’s van het grondwettelijk
recht.........................................................................................................3
Afdeling 1. Inleiding...............................................................................3
Afdeling 2. De grondwet........................................................................4
Afdeling 3. Enkele thema’s van het grondwettelijk recht....................19
Hoofstuk II. Bronnen van het grondwettelijk recht.................................23
Afdeling 1. Inleiding.............................................................................23
Afdeling 2. Belgische bestuursniveaus................................................23
Afdeling 3. Het Europese bestuursniveau...........................................36
Afdeling 4. Het internationale bestuursniveau....................................41
Hoofdstuk III. Verhoudingen in de gelaagde rechtsorde.........................42
Afdeling 1. Inleiding.............................................................................42
Afdeling 2. Algemene begrippen.........................................................42
Afdeling 3. Verhouding tussen de rechtsnormen van de internationale,
Europese en nationale rechtsordes.....................................................44
Afdeling 4. Verhouding tussen de rechtsnormen in een federale staat
............................................................................................................57
Deel 2. Democratievorm............................................................................57
Deel 3. De regeringsvorm..........................................................................57
Deel 4. Staatsvorm....................................................................................57
Deel 5. Grondrechten.............................................................................58
Hoofdstuk I. Algemene leerstukken........................................................58
Afdeling 1. Inleiding.............................................................................58
Afdeling 2. Filosofische grondslagen...................................................58
Afdeling 3. Historische evolutie en voornaamste bronnen..................59
Afdeling 4. Categorieën van rechten...................................................64
Afdeling 5. Toepassingsgebied van grondrechten...............................67
Afdeling 6. Interpretatie van grondrechten.........................................69
Afdeling 7. Beperking van grondrechten.............................................70
1
Katrien Vandenplas
, Afdeling 8. Grondrechten in de gelaagde rechtsorde..........................81
Hoofdstuk II. Overzicht van enkele belangrijke grondrechten................87
Afdeling 1. Inleiding.............................................................................87
Afdeling 2. Vrijheid van meningsuiting................................................87
Afdeling 3. Vrijheid van vergadering en vereniging............................95
Afdeling 4. Vrijheid van gedachte, geweten en godsdienst..............100
Afdeling 5. Recht op eerbiediging van het privéleven.......................104
Afdeling 6. Gelijkheidsbeginsel en het verbod van discriminatie......110
Afdeling 7. Overige rechten in de grondwet......................................116
2
Katrien Vandenplas
,Deel 1. Algemene inleiding
Hoofdstuk I. Basisbegrippen en centrale thema’s van
het grondwettelijk recht
Afdeling 1. Inleiding
GW door 3 dingen beïnvloed:
1. Amerikaanse onafhankelijkheidsverklaring, 4 juli 1776
“Wij beschouwen deze waarheden als vanzelfsprekend: dat alle
mensen als gelijken worden geschapen, dat zij door hun schepper met
zekere onvervreemdbare rechten zijn begiftigd, dat zich daaronder
bevinden het leven, de vrijheid en het nastreven na geluk. Dat, om deze
rechten te garanderen, regeringen onder de mensen worden ingesteld,
die hun rechtmatige bevoegdheden ontlenen aan de instemming der
geregeerden; dat, telkens wanneer enige regeringsvorm met deze
doeleinden in strijd komt, het volk het recht heeft hem te veranderen of
teniet te doen en een nieuwe regering in te stellen, haar grondslag
vestigend op beginselen en haar bevoegdheid organiserend in een vorm
die hun het meest geschikt lijken om hun veiligheid en hun geluk te
bewerkstelligen.”
- Voor het eerst gesproken van volkssoevereiniteit
2. Franse verklaring v/d rechten van de mens en de burger
“Iedere maatschappij waarin de rechten niet gewaarborgd zijn, noch de
SDM in vastgesteld, heeft geen GW.”
3. Charters
Voorbeelden
o Charter van Kortenberg 1312
Dit bevestigde en versterkte de autonomie en zelfbestuur
van steden en gemeenten binnen het hertogdom.
o Blijde Inkomst van het Hertogdom Brabant 1356
Dit diende als een soort grondwet die de relatie tussen de
vorst en de onderdanen regelde. Het bevatte verschillende
bepalingen die de privileges van de steden en gemeenten
bevestigden en uitbreidden, waaronder rechten op
zelfbestuur, vrijstelling van bepaalde belastingen en
bescherming tegen willekeurig ingrijpen van de vorst.
Echte voorlopers van moderne grondwetten, en je vind er al de 2
belangrijkste functies v/d GW in.
3
Katrien Vandenplas
, Allemaal grote invloed gehad op de Belgische Grondwet en de
Europese grondwettelijke verdragen
Afdeling 2. De grondwet
§1. Betekenis en functies van de grondwet
A. Eerste functie: democratische organisatie van de overheidsmacht
(= Het organiseren van de democratische machtsuitoefening v/d OH
over haar onderdanen)
“Dat, om deze rechten te - Jefferson
garanderen, regeringen onder o Instellen van een
de mensen worden ingesteld, regering
die hun rechtmatige o Instemming van
bevoegdheden ontlenen aan de geregeerden
instemming der geregeerden; - Moderne grondswetsidee
(…) o Hoogste macht bij het
een nieuwe regering in te stellen, volk
haar grondslag vestigend op o Nood aan OH
beginselen en haar bevoegdheid o Nood aan GW (om OH
organiserend in een vorm die te organiseren)
hun het meest geschikt lijken om o = volkssoevereiniteit
hun veiligheid en hun geluk te
bewerkstelligen.”
Kenmerken/ functies van een grondwet:
- politieke gemeenschap ‘constitueert’ zich tot rechtsgemeenschap
o = positieve functie
Ze zorgt dat de OH tot stand komt/ constitueert
o De rechtsmacht juridisch te legitimeren
- fundamentele regels voor de organisatie en werking van de
staatsmachten
o Bv. Regering creëren, bevoegdheden vastleggen, …
o Hoe dingen moet verlopen worden er in vastgelegd
- Grondwet = primaire rechtsbron rechtssysteem
o Beslist over de lagere rechtsnormen en hoe deze tot stand
moeten komen
- Volkssoevereiniteit / consent
o Democratie = instemming
o Amerikaanse onafhankelijkheidsverklaring
Voor de eerste keer verwezen naar volkssoevereiniteit
Maar het volk kan zich niet zelf besturen het zal altijd
procedures nodig hebben zoals stemprocedures
4
Katrien Vandenplas
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller marie1587. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $16.84. You're not tied to anything after your purchase.