Dit is een samenvatting van de HOCs van het vak Klinische laboratoriumtechnieken. De onderdelen 'anatomo-pathologie' en 'microbiologie' staan er niet in. Het deel 'immunologie' is niet volledig. Ik behaalde een 17/20 voor het examen.
KLINISCHE LABORATORIUMTECHNIEKEN
Samenvatting
Klinische Chemie
Inleiding
Dienst klinische biologie: klinische chemie + hematologie + microbiologie
= analyse bloed en andere lichaamsvochten; stellen diagnose en verdere behandeling (met
arts)
resultaten v verschillende doeleinden (DPMS):
- diagnose: bevestigen of verwerpen (vb. cardiale merker bij infarct)
- prognose: info over wss uitkomst, voorspelling (vb. opvolgen cholesterol)
- monitoring: opvolgen behandeling, natuurlijk ziekteverloop (vb. diabetes)
- screening: opsporen subklinische toestand (vb. AL bij verwanten T1D patiënten)
Laboproces: afname tot resultaat (8 stappen)
- arts doet elektronische aanvraag
koppeling met software:
laboratoriuminformaticasysteem
(LIS): weet welke analyses nodig
- transport via buizensysteem
(traceerbaarheid)
- onmiddellijke analyse of invriezen
monster
Analysetechnieken
1. Bulk parameters: grote automaten
Doel: zo veel mogelijk parameters analyseren met zo weinig mogelijk apparaten
Potentiometrie, turbidimetrie, colorimetrie, immunoassays, capillaire zone
elektroforese
2. Speciale analyses
Semi-automatisch: chromatografisch (HPLC), vlamfotometrie (Cl- in zweet),
osmometer, atomaire absorptie (zware metalen)
Manueel: kleurreactie, dunne laag chromatografie
Vb: COBAS 8000
- Core unit: laden en uitsorteren stalen (links van apparaat)
1000 stalen/uur
, meestal in volgorde ontvangst, tenzij urgentie (STAT poort)
type staal ~ kleurrekje (zwart: kallibratoren, wit: QCs, grijs: serum/plasma/urine, roos:
volbloed, groen: valsbodembuizen)
- ISE module: conc bepaling elektrolyten (Na+, K+, Cl-)
verdunning staal ion selectieve elektrode (ISE)
inbrengen referentie oplossing gescheiden semi-permeabel
membr: elektrisch potentiaal door conc verschil + meten via
Nernst vgl
- analytical modules: 1 configuratie = 4 modules
klinische chemie: COBAS c702 (meer analyses dan met immuno module, alle stalen met
= monsternaald gepipetteerd (goed uitspoelen contaminatie)
immunochemie: COBAS e801 (elk staal andere tip: minder kans op contaminatie)
- module sample buffer (MSB): links van elke module (c/e)
buffer rekje: aangeven en onderhouden stalen in modules
Vb: fotometrie
Projectie licht op filterwiel licht met specifieke golflengte door cuvet fotometer/detector
meet hoeveelheid geabsorbeerd licht conc bepaling via wet Lambert-Beer (A= a x b x c)
=> kleurintensiteit is proportioneel met hoeveelheid eiwit in bloed, albumine, bilirubine, ALT...
Vb: turbidimetrie
Licht w verstrooid door partikels in staal detector meet licht dat rechtdoor gaat (reductie
lichttransmissie door absorptie/reflectie)
- hoe hoger conc staal, hoe meer lichtverstrooiing, hoe minder licht gemeten
(omgekeerd evenredige reactie)
- vnml bij troebele monsters
Totale laboratorium automatisering (TLA)
= Instrumenten en toestellen onderling verbonden door transportsysteem en onder controle
gespecialiseerd besturingsprogramma
Vb. Tempus lijn: rechtstreeks contact spoeddienst & labo (via TLA onmiddellijk resultaat)
, Foutenbronnen
Pre-analytisch (patiëntgebonden, afname, transport, monsterbehandeling)
Patiëntgebonden
- niet-controleerbare variabelen
Geslacht afwijkende conc granulocyten, creatinine, amylase, vit B12...
Populatie/origine opstellen referentiewaarden (origine niet altijd mogelijk)
Leeftijd:
cholesterol, LDL, HDL, RBC, hormonen, aminozuren, LDH..
Zwangerschap: meer triglyceriden
Drugs, roken, alcohol
- controleerbare variabelen: moment/manier afname
Houding: liggen rechtstaan snelle verandering samenstelling
Voeding: nuchter! (= 12u enkel water)
Inspanning: geen intensieve fysieke activiteit 12u voor bloedafname hormonale
verstoring (vb. toename creatine kinase)
Tijdstip afname/circadiaans ritme: parameters die in loop vd dag wijzigen zoals
cortisol, ijzer, NAD & AD...
o Ook andere cyclische variaties: seizoen (vit D), menstruatie
Specimen
- plasma/serum/volbloed (meestal): celpathologie
- andere vochten zoals urine, CSV, pleuraal, peritoneaal..: lokale processen
Type specimen andere kleurcode (afh vd producent) !! afnamevolgorde = verkeerlichten!!
Kleurcode Type specimen Gebruik Voordeel Nadeel
Serum Gestold bloed Bepaling / Analyse na 30min
(geen fibrine) antilichamen (lang)
Citraat captatie Ca2+ en stollingsonderzoek Omkeerbaar: toev Niet v bepaling Ca2+
andere overmaat Ca2+ en elektrolyten, geen
bivalente celmorfologie
kationen
Li-Heparine Anticoagulans Meeste parameters Onmiddellijke /
(belangrijkste) klinische chemie analyse
K2-EDTA Anticoagulans Hematologie: Voorkomt stolling + /
(chelatie Ca2+ intacte cellen en preservatie
&Mg) Hb celmorfologie
Na-Fluoride Inhibitie in vitro Glucose bepaling Vals lage waarden Niet bruikbaar v
glycolyse voorkomen (oranje enzymatische
buisje zorgt v daling) bepaling (stopt
enzymatische
activiteit)
Verkeerde manipulatie specimen: te snel bloed optrekken in vacuüm, niet genoeg
schudden met anticoagulans, foutief overgieten, verkeerde anticoagulans gebruiken..
Verkeerde afnamevolgorde: contaminatie buis met product uit vorige buis
o Vb: anticoagulans in citraattube: verlengde stollingstijd
o Rood oranje: EDTA neemt K+, Ca2+, Mg op lijkt alsof patiënt gestorven is
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller myrawittevrongel. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $8.33. You're not tied to anything after your purchase.
