Summary
Samenvatting algemene rechtsleer
- Course
- Institution
- Book
Samenvatting Algemene rechtsleer geschreven op basis van de powerpoints, het boek en de lessen.
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
Seller
Follow
alanadebacker
Content preview
Alana De BackerAlgemene Rechtsleer
DEEL I: WAT IS RECHT?
Deel I: ontologische vraag
● op welke manieren kan je kijken naar ‘recht’? + kenmerken
Deel II: functionele vraag
● welke functies en finaliteiten kan je zoal toeschrijven aan ‘recht’?
→ In beide delen: elke menselijke samenleving kent regels of normen
Deel III: structurele vraag
● Wat is een (rechts)norm? → Deze les
● Waaruit bestaat een (rechts)norm precies? → Lessen 08 en 09
● Hoe verhouden (rechts)normen zich tot elkaar? → Les 10
Geen ‘echte’ def. van recht. (de ultieme definitie nog niet gevonden)
Basisbegrippen = “een geheel van gedragsregels en ermee samenhangende institutionele
voorschriften, uitgevaardigd en gehandhaafd door of krachtens het maatschappelijk gezag,
met het oog op een doeltreffende, rechtszekere en rechtvaardige ordening van de
maatschappij.” - deze definitie is een mogelijkheid, altijd in staat zijn om te kunnen
bekritiseren (CHAT GPT 10 definities en deze bekritiseren)
2 benaderingen van het recht (rode draad)
1. recht = geheel van gedragsregels (gedragsvoorschriften), aansporing om u op een
bepaalde manier te gedragen. Geheel van dingen die we (niet) mogen / moeten
doen. Cruciale vraag: Hoe maken we nu bepaalde regelsystemen van anderen?
vb. voorrang van rechts verlenen aan iemand.
Verschil tussen rechtsregels en persoonlijke / culturele gedragsvoorschriften
→ grens hiertussen is soms vaag → morele regels leg je jezelf op
De focus leggen op wat rechters zouden moeten doen.
2. recht = geheel van gedragspatronen, een beschrijving van hoe mensen zich in de
praktijk gedragen, focus op wat mensen doen. Geheel van hoe je je verplicht moet
gedragen.
vb. Als de rechter iets helemaal anders doet in de rechtbank, zien we dit als verkeerd
Recht ivm gedragsregels
Is er wel een definitie nodig? - vb. In chemie moet dit niet
→ in recht moet de rechter het recht kunnen toepassen (kunnen ontwikkelen &
interpreteren) → Gedragsgeoriënteerde benadering
Recht: gefocust op gedragsvoorschriften (kan verkeerd begrepen worden als er verwarring
is tussen gedragsgeoriënteerde benadering & regel georiënteerde benadering)
Recht:bekijken via verschillende invalshoeken
1
,Alana De Backer
Definitie nodig? ja, maar 2 opvattingen
1. Recht ingevuld via gedragsvoorschriften heeft een essentie. Er is iets dat recht
onderscheidt van andere regelsystemen. We weten nog niet wat, maar er moet iets
zijn. Het heeft een essentie. (=Essentialistische opvatting)
2. Recht heeft geen essentie, het is iets dat verschillende vormen kan aannemen. De
vorm hangt af van de afgesproken regels van ‘wat recht is ?’. (=Conventionalistische
opvatting). Conventie: een gangbare of verwachte manier van handelen binnen een
groep of gemeenschap.
Statelijk recht
Gewoonterecht: voorbeeld Kreta (verkeersregels), iedereen doet iets dat tegen het gewone
statelijke recht is en dit wordt gewoonte.
Natuurrecht: vb. mensenrechten, ook al gaat een bepaalde staat regels opleggen, men
gaat ervan uit dat deze rechten aangeboren zijn en zich kunnen opleggen tegen elke vorm
van recht.
Natuurrecht is niet hetzelfde als milieurecht.
Internationaal recht
→ Is er niet een essentie dat deze rechten allemaal verbindt en hen samen onderscheidt
van andere maatschappelijke fenomenen?
⇒ conclusie: allemaal verschijningsvormen van geheel van gedragsvormen
⇒ We bekijken nu de 4 rechten als een familie (dia 30)
Sommige soorten rechten lijken meer op sommige en minder op andere.
Sommige familieleden hebben iets gemeenschappelijk
vb. Religieus (vb. 10 geboden) & natuurrecht: regels zijn afkomstig dan iets anders dan de
menselijke afspraak (geloven in mens overstijgende orde)
→ soort familie principe, er is niet per sé 1 essentieel kenmerk dat kan worden aangeduid
dat voor ieder familielid telt. 1 kenmerk valt dus niet te vinden.
Brian Tamanaha: recht is eender wat mensen door hun sociale praktijken identificeren en
behandelen als ‘recht’ - recht kan dus eender wat zijn.
Recht is M afhankelijk.
= hangt af van standpunt dat men inneemt over het begrip ‘recht’;
= hangt af van omschrijving die men aan ‘recht’ geeft
Of iets als ‘recht’ geldt, hangt af van het ‘familielid’ dat men voor ogen heeft
→ Er is niet zoiets als een antwoord via het ‘recht’, het hangt af van welke M je
voor ogen hebt, er zijn geen concrete antwoorden.
Plaats en tijd zijn belangrijke factoren - vb. Amerika en België (plaats) & Vroeger en nu (tijd)
Recht is iets dat onlosmakend verbonden is met een concrete M, evolueert binnen de tijd etc
Focussen op een aantal kenmerken die verbintenis kunnen vormen
Kan er iets zijn zoals een onrechtvaardig recht?
2
,Alana De Backer
4 diverse kenmerken:
- geheel aan regels
- gericht op normatieve ordening
- rol handhaving
- rol rechtvaardigheid
Sociale instituten
1. Fundamentele transformaties van de mensenmaatschappij
1.1 Proloog
Mensen zijn sociale dieren met basale behoeften. Leven krijgt betekenis door relaties met
anderen.
- Materiële facetten: ecologie, technologie, economie
- Ideële facetten: kennis, overtuigingen en concepten
- NIET IN BOEK
Sociale instituten en praktijken - vb. gezin, kan 2 personen zijn, kan ook met
grootouders zijn. Kinderopvang, onderwijs, gezondheidszorg. (leerstof 6)
vb. gezin - specifieke behoeften worden vervuld. vb.opgevoed worden door ouders en niet met
hele familie (grootouders die bij u wonen)
⇒ Sociale ontwikkeling binnen gemeenschap
Betekenis en functies niet hetzelfde (2)
2. organisatie
3. andere functies ivm complexiteit
Sociale praktijken = Patronen van sociale orde die maatschappelijke behoeften lenigen
Informele regels vb. mensen niet lastig vallen in de wachtkamer etc - deze regels hebben
een invloed op hoe wij ons gaan gedragen in bepaalde situaties (vb. restaurant)
Voorbeelden:
- schaken: hoe gedraagt u zich als u het beu bent? Doe je verder of gooi je alles om
- dokter: wachten in de wachtkamer: je gaat niet luid muziek opzetten (sociale praktijk van wachten is in stilte en niet
luid zijn, je blijft rustig zitten en valt niemand lastig)
- Bij geboorte: als je op bezoek gaat bij iemand die net een baby heeft: je gaat niet altijd eerlijk zijn. Als het iemand
lelijk is dan gaan we dat niet eerlijk zeggen. Je houdt rekening met wat aanvaardbaar is.
⇒ verwachtingen hoe we ons gedragen
Hoe groter M, hoe meer organisationele structuren - hiërarchie met een leiders cruciale rol
met tussenpersonen
Hoe kleiner M, hoe minder organisationele structuren - leider rechtstreeks zeggenschap,
minder voorspelbaar patroon
a. horizontale specialisaties: zelfde niveau
b. verticale specialisaties: verschillend niveau
Gedeelde belangen en relaties tussen individuen van andere instituties ondersteunen
interactie
Recht is aanwezig in elke samenleving, maar betekent niet in elke S hetzelfde
1.1 Jager-voedselverzamelaars
3
, Alana De Backer
Ontstaan van de mensheid tot landbouwsamenleving
kenmerken
- 25 mensen gebaseerd op familiebanden
- Deel groter netwerk naburige clans die samen voedsel voorzien MAAR afzonderlijk
bewegen
- Hiërarchische relaties zijn afwezig
- Leiderschap gebaseerd op persoonlijke kwaliteiten
- Goederenafdeling en wederkerigheid is gebruikelijk
Regels: in verband met bezit en gebruik
1. Land en waterbronnen - variëren van clan tot clan en ecologische omstandigheden
2. Roerende goederen - behoren toe aan individuen, weerspiegeld tijd en moeite
(schenken en ruilen is mogelijk)
3. Geschoten wild
4. Mensen (arbeid en seksuele productie) - kosteloze hulpverlening (= contactrecht)
5. Heilige kennis - heilige plekken ontzegd voor vrouwen, kinderen,...
Andere clannen welkom indien regels gerespecteerd worden en zij ook op land mogen
Kunnen al deze regels als rechtsregels worden gezien? Antwoord prof: ‘ja’, ze hebben
dezelfde functies en dezelfde betrekkingen op de dingen bij onze rechtsregels
Onmiddellijk wederkerige
- Verbruiken voedsel onmiddellijk
- eenvoudige, snelle, vervangbare gereedschappen
- Minder afhankelijk langdurige engagementen
- Kleine groepen makkelijk afscheuren van grote
Uitgesteld wederkerige
- Arbeidsintensieve artefacten: technische en waardevolle instrumenten (boten,
netten,...) loop van maanden, niet ogenblikkelijk
- Voedselbewerking en bewaring
- Onderhoud van plekken
- Uithuwelijken
- Duurzame en dragende relaties
- Uitgebreide aanspraken op goederen en mensen verbonden door voorwerpen
roerende goederen is individueler dan de rest, hoe meer tijd en investering iets kost,; hoe
individueler het voorwerp is
Max Gluckman: vertrouwd aan gedragsregels, reacties tot doodslag, onderscheiding obv de
plek, straffen op voorhand gelegitimeerd door samenleving (talio recht is beperkt)
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller alanadebacker. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $8.15. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
64438 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now