Ontwikkelingspsychologie
Week 1
Onderwerpen behorende bij de colleges van week 1:
Algemene principes ontwikkeling
Theoretische perspectieven
Onderzoeksmethoden
Leerdoelen voor deze week:
Het begrip ontwikkeling beschrijven aan de hand van verschillende
aspecten.
Het belang van het vakgebied Ontwikkelingspsychologie voor
beroepsbeoefenaren op het gebied van opvoeding en onderwijs
uitleggen.
Voorbeelden geven van leeftijdsgebonden en sociaal-culturele
normatieve invloeden en niet-normatieve factoren die de
ontwikkeling beïnvloeden.
De belangrijkste basisthema's (vraagstukken) in de
ontwikkelingspsychologie beschrijven.
De uitgangspunten van het psychodynamisch, behavioristisch,
cognitief, contextuele (systemische) en evolutionair perspectief
beschrijven.
Uitleggen waarom het belangrijk is om meerdere perspectieven toe
te passen op de ontwikkeling van het kind.
De stappen van wetenschappelijk onderzoek toelichten.
De hoofdkenmerken van experimenteel onderzoek vergelijken met
die van correlationeel onderzoek.
Verschillende onderzoeksmethoden beschrijven.
De belangrijkste onderzoeksdesigns waarmee veranderingen in
ontwikkeling gemeten kunnen worden, samenvatten.
,Hoorcollege 1a: 5-9-2023
Inleiding in de ontwikkelingspsychologie, theorieën en
onderzoeksmethoden
Ontwikkeling = verandering, maar niet elke verandering = ontwikkeling.
De verandering moet relatief blijvend zijn of niet omkeerbaar en een
opeenvolgende reeks van verandering om een ontwikkeling zijn.
Ontwikkeling is een proces, voltrekt zich als een continue proces in de tijd.
Ontwikkeling = verandering
Verandering vooruitgang: je kan bepaalede dingen steeds beter.
Verandering achteruitgang: het verlies van een vaardigheid.
Ontwikkeling kan ook achteruit gaan = Multi-directioneel. Ontwikkeling kan
vooruit gaan, maar ook achteruit gaan.
Ontwikkeling is Multi gedetermineerd
Directe omgeving
o gezin (ouders, broertjes/zusjes)
o Peers leeftijdsgenootjes/schoolvriendjes
o School (leerkrachten etc.)
Het individu
o Individuele genetische kenmerken
o Andere biologische kenmerken
o Evolutionaire bagage
Sociale en economische context
Culturele context
Ontwikkeling is multidimensioneel = ontwikkeling speelt zich af op verschillende
terreinen zoals:
Fysiek
Motorisch
Cognitief
Sociaal
Emotioneel
Verandering op het ene terrein hebben vaak direct of indirect gevolgen van
de andere domeinen.
,Determinanten van de levensloop:
Normatief leeftijdsgebonden: Biologische (bijv. menstruatie) en sociale
(bijv. naar school gaan) omgevingsinvloeden sterk gebonden aan een leeftijd
groep ongeacht waar ze opgroeien.
Normatief historische invloeden: gebonden aan een specifieke
maatschappelijke situatie aan een
historische tijd.
o Cohort = groep mensen die rond
dezelfde tijd op dezelfde plek zijn
geboren
o Bijvoorbeeld: WO II, corona,
gebruik mobiele telefoons
Niet-normatieve invloeden
(persoonsgebonden):
onregelmatige gebeurtenissen,
beperkt aantal mensen, niet
voorspelbaar.
De ontwikkeling bestaat niet, elk kind ontwikkelt zich op zijn eigen manier het is
uniek.
Ontwikkeling van een kind voorspelbaar:
Normatieve ontwikkelingsstappen (mijlpalen)
Stabiliteit in ontwikkelingspaden (IQ-scores)
Toch (in zekere mate) voorspelbaar, niet in termen van zekerheden, maar wel in
termen van kansen.
Nature-nurture controverse:
Nature: aangeboren biologische factoren. Autonome ontwikkeling, ongeacht
omgeving. (nativisten)
Nurture: omgevings- en ervaringsfactoren: omgeving heeft een actieve invloed
op ontwikkeling. (empiristen)
Hoe verloopt ontwikkeling:
Continue: geleidelijk uitbreiden van
zelfde soort vaardigheden, dus
kwantitatief. (woordenschat)
Discontinue: ontwikkeling in aparte
stadia/fasen, waarbij elk stadium gedrag
oplevert dat kwalitatief anders is dan
gedrag in eerdere stadia. Aparte
sprongen. (symbolisch taal gebruik)
Perioden van ontwikkeling:
, Kritieke periode: als in een bepaalde
periode een bepaalde ervaring
ontbreekt, is er onherroepelijk schade.
Standaard ontwikkeling is niet meer
mogelijk.
Gevoelige periode: in een bepaalde
periode is een bepaalde ervaring
optimaal, maar later kan ook nog.
Standaard ontwikkeling kan met hulp
nog mogelijk zijn.
Domein-algemene ontwikkeling: het idee dat bepaalde
ontwikkelingsmechanismen een grote reeks aan vaardigheden kan beïnvloeden.
Domein specifieke ontwikkeling: het idee dat ontwikkeling van uiteenlopende
vaardigheden onafhankelijk kan plaatsvinden en weinig invloed heeft op
vaardigheden in andere domeinen.
Theorie:
‘een logisch en samenhangend geheel van begrippen en relaties, waarmee
gepoogd wordt een bepaald aspect van de werkelijkheid te beschrijven, te
verklaren en te voorspellen.’
Nut van theorie=
Begrijpen = geeft richting en betekenis aan wat we zien.
Basis voor praktijk (weten wat te doen)
Behoefte aan wetenschappelijke bevestiging.
Theoretische perspectieven ontwikkeling:
Theorieën kunnen worden ondergebracht in perspectieven. Perspectief: een
gezamenlijke kijk
Psychodynamische perspectief
Behavioristisch perspectief
Cognitief perspectief
Contextuele perspectief
Evolutionaire perspectief
Psychodynamisch perspectief:
Ontwikkeling wordt ‘van binnenuit ’gestuurd’
Gedrag wordt gemotiveerd door innerlijke krachten, herinneringen en conflicten.
Hiervan is men zich nauwelijks bewust en men heeft hier nauwelijks controle
over. Deze blijven iemands gedrag het hele leven beïnvloeden.
Psychoanalytische theorie van Freud: gaat ervan uit dat onbetwiste krachten
bepalend zijn voor iemands persoonlijkheid en gedrag.
+ onbewuste invloeden medebepalend voor ons gedrag
- weinig evidentie
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller aukje2005. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.83. You're not tied to anything after your purchase.