Samenvatting van de colleges van Dr. S. Valdivia Rivera voor het vak Sociaal beleid in Latijns-Amerika, onderdeel van de minor Latijns-Amerika studies.
2 Sociaal beleid in Latijns-Amerika in historisch perspectief 4
3 CCT’s in Latijns-Amerika 9
4 Sociaal beleid en de arbeidsmarkt 12
5 ”Basic Universalism” vs. de Welvaartstaat 14
6 Actoren van sociaal beleid 16
7 Menselijk kapitaal: onderwijs 19
8 Menselijk kapitaal: gezondheidszorg 22
9 Intercultureel sociaal beleid 25
10 Huisvestingproblematiek in Latijns-Amerika 26
11 Pensioenhervormingen in Latijns-Amerika 29
1 Introductie
Niet armoede, maar ongelijkheid
Tussen 1999 en 2010 werd er veel geld verdiend aan gronstoffen in Latijns-Amerika. Dit zorgde
voor een afname in de armoede en estelde linke politici in staat om sociaal beleid te voeren.
Het probleem in Latijns-Amerika is dan ook niet zozeer armoede, maar ongelijkheid. De on-
gelijkheid is erg groot in de regio en de herverdeling van inkomens is problematisch. Sociaal
beleid sluit goed aan op dit probleem, omdat de staat een centrale rol speelt bij de herverdeling
van de inkomens. De staat is in de meeste landen in Latijns-Amerika echter niet erg sterk als
gevolg van het koloniale verleden. Costa Rica en Uruguay vormen hier uitzonderingen op.
Recente verbeteringen
1. Groei in de sociale uitgaven
2. Meer sociaal beleid
, Samenvatting
Sociaal beleid in Latijns-Amerika
Deze verbeteringen hebben een aantal verklaringen:
• Democratisering: er wordt meer geluisterd naar de wensen van het volk.
• Macro-economische stabiliteit: voorheen was er sprake van veel instabiliteit zoals inflatie,
waardoor er geen mogelijkheid was voor sociaal beleid.
• Erkenning mankementen sociale programma’s: er wordt erkend dat ”half” beleid niet
voldoende is.
De daling in armoede leidt tot een groeiende middenklasse. Zo zijn er tussen 2000 en 2010
55 miljoen mensen van armoede naar de middenklassen verplaatst. Dit zijn zeer positieve
ontwikkelingen, want dit biedt betere kansen op opleidingen wat weer leidt tot beter opgeleide
burgers die beter in staat zijn een electoraat te kiezen waardoor ook de rechtstaat en zijn
instituties zullen verbeteren. De vraag is echter of deze trend door zal zetten, aangezien de
economische stijging momenteel weer afneemt. Kijkt bijvoorbeeld naar de onrust in Brazilië
en Venezuela.
Wat is sociaal beleid?
Er zijn twee definities voor sociaal beleid.
1. ”Pakket aan staatsbeleid met het doel burgers te beschermen tegen armoede en om
levenskansen en inkomsten te herverdelen”. (Pribble, 2010)
staat <=> burgers, armoeder en ongelijkheid
2. ”Een erkend publiek systeem van rechten en plichten waarbij voorziening door
staat en marktregulatie betrokken zijn. (Wood en Gough, 2006)
Niet alleen de staat, maar ook de burgers zijn verantwoordelijk en hebben dus plich-
ten. Volgens deze theorie kan sociaal beleid niet los gezien worden van de markt.
De doelen van sociaal beleid zijn meestal universeel, maar de benodigde middelen zijn afhan-
kelijk van de context, oftewel van het land. Er is dan ook niet echt sprake van een ”one size fits
all” model. In ontwikkelingslanden in de capaciteit van de staat bijvoorbeeld dusdanig beperkt
dat er veel non-state actoren zijn. Een voorbeeld hiervan zijn de rechten en zekerheden die in
de formaliteit vallen, zoals ouderenzorg die door families zelf gedaan wordt.
Ook de economie van een land is nauw verband met het sociale beleid. Voorbeelden hier-
van zijn huisvesting en werkgelegenheid als gevolg van urbanisatie.
Gezondheid, onderwijs en sociale zekerheid zijn drie zeer belangrijke thema’s binnen soci-
aal beleid. Echter, ook milieu en vervoer vormen de laatste tijd belangrijkere vraagstukken.
Denk bijvoorbeeld aan hoe je bij een ziekenhuis moet komen, welk vervoer?
Sociaal beleid is niet iets eenduidigs. Andere beleidsvormen zijn wellicht nog socialer. Het
houdt dan ook verband met ander beleid en is altijd onderdeel van publied beleid. Het moet
dan ook concurreren om middelen en vereist een bureaucratie om alles efficient te kunnen
regelen en te bepalen wie recht heeft op wat.
, Samenvatting
Sociaal beleid in Latijns-Amerika
Risk prevention vs. risk coping
Ook binnen de praktijk en het type sociaal beleid zijn twee stromingen:
Risk prevention Risk coping
Noodsituatie voorkomen Mensen in nood helpen
• Verbeteren van levensstandaard • Diensten aan armen
• Talenten en kansen van individuen
Sociale verzekeringen → contributie
Sociale verzekeringen moeten beschermen tegen risico’s zoals ziekte, werkloosheid, ar-
beidsongeschiktheid, overlijden of armoede in oudere jaren. In Latijns-Amerika is de
financiering voor deze verzekeringen echter sterk afhankelijk van loonarbeid en premieop-
bouw op basis van loon en verzekeringen uit loonheffingen. Vanwege de hoge informaliteit
zijn veel mensen dan ook uitgesloten van deze verzekeringen.
Sociale Diensten → non-contributie
Sociale diensten zijn gericht op armen en bedoeld op te helpen op korte termijn. Het
richt zich met name op armoedebestrijding in herverdeling van de welvaart. Het kan
dan ook gezien worden als een compensatie van foutieve marktwerking. De focus ligt op
ongelijkheid en stelt de burger daarmee vrij van plichten en verantwoordelijkheden. Zij
kunnen er niks aan doen dat ze arm zijn. Sociale diensten, soms ook wel Conditional
Cash Transfers genoemd, worden steeds populairder. Het brengt een onmiddelijk
verschil in armoede teweeg en heeft een groot effect op de ongelijkheid. Dit type beleid
heeft dan ook een grote rol gespeeld in de afname van de armoede de afgelopen 10 jaar.
Echter, de veranderingen zijn wel van korte termijn.
Contributie Non-contributie
• Direct verband tussen uitkering en contributie • Duur
• Wordt steeds duurder
Ondanks dat sociale diensten erg mooi klinken hebben ze ook een aantal mogelijke, negatieve
effecten:
• Ontmoediging formele arbeid: zonder formele arbeid en het doen van contributies wordt
je ook geholpen.
• Aantasting efficiëntie sociale verzekeringen.
• Vermindering nationale spaargelden: mensen gaan minder sparen, want nemen zelf min-
der verantwoordelijkheid voor zekerheden voor later.
Financiering sociaal beleid
Het effect van sociaal beleid op de armoede en ongelijkheid is veel groter in Europese of Azi-
atische landen, dan in Latijns-Amerika. Dit heeft onder andere te maken met de hoeveelheid
armoede in Latijns-Amerika. Er moet minder geld naar veel meer mensen waardoor het ook
minder effect heeft.
Latijns-Amerika geeft minder geld uit aan sociaal beleid vanwege het onderontwikkelde sys-
teem van belastinginning. De modellen die toegepast worden in Latijns-Amerika zijn hier mede
van afhankelijk. Er zijn vier soorten modellen voor sociaal beleid.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Stuvian95. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.89. You're not tied to anything after your purchase.
