Summary
Samenvatting Maatschappijleer Hoofdstuk 3 Parlementaire Democratie
- Course
- Level
Een uitgebreide samenvatting van het derde hoofdstuk van maatschappijleer.
[Show more]
Seller
Follow
mpostma07
Content preview
Parlementaire Democratie,3.1 – Wat is democratie?
Wereld bedekt met staten
In 1648 werd de Vrede van Münster gesloten, dit maakte een eind aan een lange tijd van conflicten.
Hierin staat het erkennen van een soevereine staat centraal. Het bepaalt geldige wetten en wie er
macht heeft. Staten respecteren onderlinge soevereiniteit en kunnen elkaar geen regels opleggen.
Thomas Hobbes zei dat burgers belang hebben bij een systeem van soevereine staten waarbij alle
macht bij 1 heerser ligt. Deze mag niet macht over alles hebben, dan zouden mensen op zichzelf
aangewezen zijn.
Het belang van politiek
Het meeste waarmee politiek zich bezighoudt, is van algemeen belang. De politiek maakt het
overheidsbeleid en voert dit uit om maatschappelijke problemen op te lossen. Het nemen van
politieke besluiten kost meestal veel tijd, omdat er verschillende oplossingen mogelijk zijn. Een
belangrijk dilemma van de politiek is het volgende: “Wil je daadkrachtig en efficiënt besturen, of de
burgers meer invloed geven in het democratische besluitvormingsproces?”
Democratie
Directe democratie houdt maximale participatie van het volk in. Ze stemmen op wetten en besluiten.
Dit is in Nederland nog aanwezig in de vorm van een referenda. Bij indirecte democratie kiest het
volk, volksvertegenwoordigers die stemmen op wetten en besluiten. In een representatieve
democratie zijn de volksvertegenwoordigers een weerspiegeling van de samenleving. Voordelen van
een indirecte democratie zijn dat je sneller tot besluiten komt en dat volksvertegenwoordigers zich
grondig kunnen verdiepen in ingewikkelde onderwerpen.
Andere kenmerken van een democratie zijn:
- Individuele vrijheid: Je mag je mening uiten binnen de grenzen van de vastgelegde wetten.
- Politieke grondrechten: Er geldt actief en passief kiesrecht.
- Politie & leger hebben wettelijk beperkte bevoegdheden: burgers mogen nooit zomaar
aangehouden worden en geweld mag alleen in bepaalde situaties gebruikt worden.
- Er is onafhankelijke rechtspraak: Rechters staan los van het parlement en de regering. Ze
kunnen niet ontslaan worden en hoeven hun uitspraken niet te verantwoorden. Politici en
bestuurders moeten rechterlijke beslissingen respecteren.
- Persvrijheid: Media mogen op alles kritiek leveren en controlerende machthebbers.
In representatieve democratieën heb je parlementaire en presidentiële stelsels. Bij een parlementair
stelsel kiest de bevolking door verkiezingen een parlement dat het hoogste machtsorgaan is. De
uitvoerende macht wordt voor hen gekozen en moet verantwoording afleggen aan het parlement en
indirect het volk. Het staatshoofd is meestal niet gekozen en heeft beperkte macht door de grondwet.
Als dit een koning is, heet dit een constitutionele monarchie. In een presidentieel stelsel kiest het
volk het parlement én de president. De president heeft veel politieke macht en kan ministers
benoemen en ontslaan. Om zijn macht te beperken heeft hij geen ontbindingsrecht.
Sinds 1814 is Nederland een constitutionele monarchie en sinds 1848 is Nederland een
parlementaire democratie. Dit is te zien in de grondwet:
, - Taken en bevoegdheden van de 3 politieke machten staan nauwkeurig omschreven.
- Alle Nederlanders hebben een actief en passief stemrecht.
- De regels voor de politieke besluitvorming zijn vastgelegd.
- De overheid laat de media vrij en moet ervoor zorgen dat ze over de juiste informatie kunnen
beschikken.
Autoritaire regimes
In een autoritair regime hebben gewone burgers niet of nauwelijks invloed. Ze hebben weinig
vrijheid en kunnen hun rechten niet opeisen. De uiterste vorm hiervan is een dictatuur.
Kenmerken autoritair regime:
- Geen onafhankelijke rechtspraak: De machthebbers stellen rechters zelf aan en de burgers
zijn dus niet beschermd tegen de overheid.
- Grondrechten worden niet gerespecteerd: vrijheid van godsdienst en het recht op privacy
bestaat meestal niet.
- Oppositiepartijen zijn vaak verboden: Tegenstanders worden geïntimideerd, gevangengezet,
gemarteld of vermoord.
- Vaak is er overheidsgeweld: Macht wordt met de blote hand verdedigd.
- Er is sprake van fraude en geweld bij verkiezingen: Machthebbers frauderen uitslag om zeker
te zijn van de winst.
- Er is geen persvrijheid: Media en kunstuitingen staan onder censuur van de overheid.
In een ideologisch regime heeft de communistische partij alle macht en hebben burgers (bijna) geen
individuele vrijheden. In een theocratisch regime is godsdienst verheven tot staatsideologie. In een
militair regime heeft het leger alle macht en de leider is een militair.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller mpostma07. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.56. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
56326 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now