Summary
Samenvatting straf(proces)recht begrepen
- Course
- Institution
- Book
Samenvatting van het gehele boek straf(proces)recht begrepen.
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
3 reviews
By: ghourikalloe • 1 year ago
By: esra076 • 2 year ago
By: maikoot • 3 year ago
Seller
Followmarsjagierveld
Reviews received
Content preview
Samenvatting Strafprocesrechtbegrepen.
Hoofdstuk 1. Algemene inleiding: wat is strafrecht?
1.1 Inleiding.
1.2 Strafrecht begripsvorming.
Eerst een aantal basisbegrippen.
1.2.1 Materieel en formeel strafrecht.
Materieel: het materiele strafrecht ziet met name op de vraag welke menselijke gedragingen
strafbaar zijn en welke sancties er op het plegen van een bepaald strafbaar gesteld gedrag dienen te
volgen.
Formeel: het formele strafrecht bevat voorschriften die omschrijven hoe de strafrechtelijke
procedure dient plaats te vinden. Dit wordt het strafprocesrecht genoemd.
Het materiele en formele strafrecht zijn communicerende vaten. Ze werken met elkaar samen. Dit is
vergelijkbaar met het spelen van een spel, zonder spelregels is het niet duidelijk hoe het spel te
spelen is.
1.2.2 Commuun en bijzonder recht.
Belangrijkste bronnen van materieel en formeel strafrecht zijn het Wetboek van Strafrecht en het
Wetboek van Strafvordering.
Wetboek van Strafrecht: bevat met name materiele bepalingen. Wat is strafbaar en welke sancties
kunnen worden opgelegd.
Wetboek van Strafvordering: bevat uitsluitend bepalingen van formeel strafrechtelijke aard. Het
strafprocesrecht.
Deze twee wetten noemen we ook wel het algemene straf- en strafprocesrecht of commuun
strafrecht.
Bijzonder strafrecht: aparte wetten die zijn opgenomen in de wet voor strafrechtelijke bepalingen
over heel specifieke onderwerpen.
Bijv. de Opiumwet, de Wet wapens en munitie en de Wegenverkeerswet.
In deze bijzondere wetgeving zijn ook bijzondere strafvorderlijke bevoegdheden opgenomen.
In deze bijzondere wetten treft men voornamelijk bepalingen aan van materieel strafrechtelijke aard,
soms ook van formeel strafrechtelijke aard.
1.2.3 Wat is strafrecht?
Bestaat uit ruime bepalingen waaronder verschillende vormen van straf- en strafprocesrecht kunnen
worden geschaard.
,Bestaat uit formele en materiele bepalingen die opgenomen zijn in het commune en bijzondere
strafrecht.
1.3. Doel van het Nederlandse Strafrecht: handhaving door middel
van leedtoevoeging.
Kort gezegd: het doel van het strafrecht is het door middel van sancties handhaven van normen die
uit strafrechtelijke bepalingen voortvloeien.
Strafrecht houdt zich uitsluitend bezig met handhaving. Deze handhaving is gericht op het afdwingen
van norm conform gedrag.
Het sanctioneert enkel gedrag dat in strijd is met bepaalde rechtsnormen
1.3.1 Handhaving van rechtsnormen.
Gedragsnorm: deze zeggen iets over ons gedrag.
Het ene gedragsvorm is dwingender dan de ander.
Door een gedragsnorm op te schrijven (in de wet) wordt zij een rechtsnorm.
Een rechtsnorm wordt niet direct een strafbaar feit. Er worden nog geen consequenties benoemd in
een bepaling.
Slechts gedragingen die in strijd zijn met rechtsnormen kunnen in beginsel tot strafbaar feit
verworden. Het gaat dan om het bestraffen van gedrag dat niet in overeenstemming is met de
geldende rechtsnorm.
Overtredingen van rechtsnormen verworden tot strafbare feiten doordat ze worden opgeschreven in
het Wetboek van Strafrecht of worden opgenomen in een strafbepaling in een andere wetgeving en
doordat wij negatieve consequenties verbinden aan de schending van die rechtsnormen.
Schending rechtsnorm + geschreven reactie in het Wetboek van Strafrecht of in een andere bepaling
= strafbaar feit.
Een strafbaar feit is daarmee de opgeschreven negatieve reactie, met inbegrip van de mogelijke
gevolgen van de schending van de rechtsnorm.
1.3.2 Strafrechtstheorieën.
Over de rechtvaardiging, legitimering genoemd, van het toevoegen van leed aan anderen, bestaan
verschillende theorieën.
De vergeldingstheorie.
Gaat uit van de gedachte dat de overheid wraak moet nemen op degene die onrecht
pleegde. Deze theorie steunt op de gedacht dat door een strafbaar feit inbreuk wordt
gemaakt op de zogenoemde wereldlijke juridische orde; de inbreuk wordt hersteld doordat
dezelfde straf wordt opgelegd al de strafbare handeling oorspronkelijk inhield.
De preventie theorie.
De straf vindt rechtvaardiging in het preventieve doel. De gedachte is dus dat met het
straffen van personen wordt voorkomen dat anderen strafbare feiten zullen plegen. Deze
theorie kan worden onderverdeeld in generale en speciale preventie:
o Generale preventie.
De aanhangers van deze theorie willen dat anderen dan de misdadiger zien wat er
gebeurt als je een strafbaar feit pleegt. Wanneer een misdadiger wordt gestraft en
, andere personen dat zien, dan schrikken ze daarvan. Ze leren als het ware van het
feit dat iemand anders wordt gestraft en vertonen niet langer dergelijk gedrag.
o Speciale preventie.
De aanhangers van deze theorie beogen met het opleggen van een straf de
misdadiger zelf ervan te weerhouden in de toekomst misdaden te gaan plegen. Na
een opgelegde straf trekt een persoon lering uit zijn gedrag en wil hij niet nog een
keer een misdaad plegen. Met name de taakstraf (werkstraf/leerstraf) is gebaseerd
op deze gedachte.
Het strafrecht werkt bij speciale preventie op drie wijzen:
1. Afschrikking voor de dader.
2. Verbetering in het gedrag van de dader.
3. De samenleving gaat erop vooruit nu de dader tijdelijk uit de samenleving is verwijderd.
Deze theorie gaat er van uit dat de straf afschrikkend werkt op de dader in het bijzonder.
De preventietheorie is een relatieve strafrechttheorie. Hiermee wordt bedoeld dat de straf en
bepaald doel beoogd in plaats van enkel vergelding.
1.3.3 Geweldsmonopolie bij de overheid: het voorkomen van eigenrichting.
Het nemen van wraak is een van de uitgangspunten van het strafrecht. Vroeger mocht iedere burger,
indien daar aanleiding toe bestond, wraak nemen op de dader van een misdaad. In de loop van de
tijd is die gedachte afgezwakt.
Een van de belangrijkste functies van het strafrecht is het voorkomen van ongecontroleerde wraak.
We willen niet meer dat mensen voor eigen rechter gaan spelen.
Dit is dan ook vastgelegd in de grondwet in art. 113. Daarin staat dat bestraffing door
vrijheidsberoving van de burger uitsluitend is voorbehouden aan een onpartijdige en benoemde
rechter.
De overheid heeft geweldsmonopolie, alleen zij mag geweld op burgers uitoefenen.
1.3.4 De ultimum remedium gedachte.
Het strafrecht is dus gericht op handhaving door middel van leedtoevoeging. Belangrijkst uitganspunt
is het ultimum remedium beginsel – Latijns voor laatste oplossing.
Het strafrecht bestaat vanuit de gedachte dat het pas moet worden toegepast als er geen redelijke
alternatieve oplossingen kunnen worden toegepast. Wanneer een probleem door middel van een
ander rechtsgebied, zoals het civiele recht, kan worden opgelegd, moet dat rechtsgebied eerst
worden aangewend.
Het Nederlandse strafrecht heeft zich in de afgelopen jaren gekenmerkt door terughoudend op te
treden. Zo kent het Openbaar Ministerie als uitgangspunt: niet vervolgen, tenzij.
In Nederland kennen wij het principe dat de overheid voordat zij strafrecht toepast, verplicht is om
te proberen andere middelen in te zetten tegen de burger. Daarbij dient men zich steeds af te
vragen: dient een bepaalde vorm van onrecht op strafrechtelijke wijze worden afgehandeld, omdat
het handelen naar zijn aard als typisch misdadig op crimineel moet worden beoordeeld.
,1.4 Het legaliteitsbeginsel.
Een van de belangrijkste uitgangspunten van het strafrecht is dat burgers slechts in
overeenstemming met neergeschreven (gecodificeerde) wetten kunnen worden gestraft. We
noemen dit het legaliteitsbeginsel.
Omdat dit beginsel van groot belang is, is het in de eerst bepaling van het Wetboek van Strafrecht
opgenomen.
Art. 1: geen feit is strafbaar dan uit kracht van een daaraan voorafgegane wettelijke strafbepaling.
Het legaliteitsbeginsel heeft vijf nadere betekenissen:
1. Geen strafbaar feit zonder wet.
Slechts gedragingen die wettelijk strafbaar zijn gesteld, kunnen door de rechter worden
gestraft.
2. Geen straf zonder wet.
Een burger mag niet worden veroordeeld wanneer zijn gedrag niet onder een bepaalde
wettelijke strafbepaling valt.
3. Geen terugwerkende kracht.
Een burger kan slechts worden veroordeeld voor een handeling die in strijd is met een wet
die op dat moment al in werking is getreden.
4. Geen analogische redeneringen.
Wanneer een bepaalde gedraging niet onder een wettelijke strafbepaling valt, is het niet
toegestaan een wettelijke strafbepaling naar analogie toe te passen. Daarmee wordt bedoeld
dat als een gedraging zelf niet uitdrukkelijk wordt gesanctioneerd in een wettelijke bepaling,
we de gedraging niet ‘creatief’ in deze bepaling mogen inlezen omdat ze er veel op lijkt.
Dit betekent soms dat iemand niet strafrechtelijk kan worden vervolgd omdat zijn handelingen niet
onder een strafrechtelijk gesanctioneerde gedraging vallen. De wetgever zal dan met een nieuwe
wettelijke bepaling moeten komen waarmee dit gedrag in de toekomst strafbaar wordt gesteld.
5. Wetten moeten duidelijk genoeg zijn (lex certa).
Als een bepaalde gedraging schriftelijk in de wet strafbaar is gesteld, dan moet zij ook
duidelijk genoeg worden omschreven. Omgekeerd betekend dit dat een wettelijke
strafbepaling niet algemeen of te vaag mag worden omgeschreven.
, Hoofdstuk 2. Materieel strafrecht: de structuur van het
strafbare feit.
2.1 Inleiding.
Wanneer is de burger aansprakelijk? Onder andere deze vraag ziet op wat we noemen de structuur
van het strafbare feit, de voorwaarden voor strafbaarheid.
2.2. Vier voorwaarden voor strafbaarheid.
Aan de eis van strafbaarheid is slechts voldaan indien sprake is van een menselijke gedraging die valt
onder een delictsomschrijving en wederrechtelijk en aan zijn schuld te wijten is.
Er moet sprake zijn van:
1. Menselijke gedraging.
2. Delictsomschrijving.
3. Wederrechtelijkheid.
4. Schuld.
2.2.1 De eerste voorwaarde: de menselijke gedraging.
Dit duidt op het gegeven dat iets moet zijn gebeurd en dat die gebeurtenis ook door een menselijk
individu is gewild.
Van oudsher werd ervan uitgegaan dat zonder een ‘gewilde spierbeweging’ geen bestraffing plaats
zou kunnen vinden. Daarbij moet het gaan om door een mens verrichte gedraging.
Daarbij hoeft het niet steeds te gaan om een actieve gedraging. Ook het niet-handelen of nalaten kan
worden aangemerkt als een gedraging. Natuurlijke personen, rechtspersonen of deelnemingsvormen
kunnen een gedraging verrichten.
Deelnemingsvormen: wanneer een menselijke gedraging is vereist, kan dan een groep supporters
worden vervolgd voor doodslag van een persoon terwijl slecht een klap fataal is geweest?
Hoofdregel menselijke gedraging:
Fysieke handeling door menselijk individu:
Aanvullende hoofdregel:
o Nalaten.
o Rechtspersonen.
o Deelnemingsvormen.
2.2.2 De tweede voorwaarde: delictsomschrijving.
Door de eis te stellen dat de eerste voorwaarde voor strafbaarheid binnen een delictsomschrijving
valt, wordt voorkomen dat een burger wordt bestraft zonder dat duidelijk is waarvoor hij precies
strafrechtelijk aansprakelijk is gesteld.
Delictsomschrijving is een omschrijving van een gedraging waaraan het Wetboek van Strafrecht een
sanctienorm verbindt.
Strafbepaling = delictsomschrijving + sanctienorm.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller marsjagierveld. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.68. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
85651 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now